Ekstremalne upały i susze napędzają rekordowe wzrosty cen żywności na świecie

Ekstremalne zjawiska klimatyczne, takie jak fale upałów, susze i intensywne opady, coraz silniej wpływają na ceny żywności na całym świecie, stanowiąc poważne wyzwanie dla bezpieczeństwa żywnościowego i stabilności społeczno-ekonomicznej. Rok 2024 był najcieplejszym w historii pomiarów, z globalnymi temperaturami przekraczającymi o ponad 1,5°C poziom sprzed epoki przemysłowej. W wyniku rekordowych upałów i susz odnotowano gwałtowne wzrosty cen wielu produktów spożywczych.

Badanie dotyczące wpływu ekstremalnych zjawisk klimatycznych na skoki cen żywności

Zespół naukowców pod wodzą Maximiliana Kotz z Barcelona Supercomputing Centre (Hiszpania) oraz z Potsdam Institute for Climate Impact Research (Niemcy) przeprowadził badanie dotyczące wpływu ekstremalnych zjawisk klimatycznych na skoki cen żywności.

Badacze skupili się na analizie powiązania między ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, takimi jak fale upałów, susze i intensywne opady, a gwałtownymi wzrostami cen konkretnych produktów żywnościowych na całym świecie. Korzystając z danych klimatycznych obejmujących okres od 1901 do 2024 roku, łączyli statystyczne modele ekonometryczne z raportami medialnymi i oficjalnymi danymi państwowymi dotyczącymi cen żywności.

Badanie wskazuje, że wyjątkowo ekstremalne warunki pogodowe, często przekraczające dotychczasowe historyczne maksimum, są silnym bezpośrednim czynnikiem prowadzącym do spadku plonów, co w konsekwencji powoduje niedobory i gwałtowne podwyżki cen.

Przykłady z ostatnich lat jasno pokazują skalę problemu. W Azji ceny kapusty w Korei Południowej wzrosły o 70%, ryżu w Japonii o 48%, a warzyw w Chinach o 30%. W Stanach Zjednoczonych susze w Kalifornii spowodowały 80-procentowy wzrost cen warzyw, a susze w południowej Europie podniosły ceny oliwy z oliwek o połowę. Globalne rynki także odczuły skutki — ceny kakao i kawy wzrosły nawet o 300% wskutek susz i upałów w krajach takich jak Ghana, Wybrzeże Kości Słoniowej, Wietnam i Brazylia.

Efekt wzrostu cen i łagodzenie skutków

Wzrost cen żywności szczególnie dotyka gospodarstwa o niskich dochodach, które muszą przeznaczać coraz większą część budżetu na jedzenie, często kosztem jakości diety i zdrowia. Efektem może być nie tylko niedożywienie, ale także wzrost zachorowań na choroby dietozależne oraz obciążenie systemów zdrowotnych. Dodatkowo rosnące ceny żywności podnoszą inflację i mogą destabilizować gospodarki, a historyczne dowody wskazują na powiązanie między skokami cen a wzrostem napięć społecznych oraz niepokojami politycznymi.

Aby łagodzić te skutki, niezbędne są działania na wielu płaszczyznach. Konsumenci powinni wybierać produkty sezonowe i lokalne, ograniczać marnowanie żywności oraz dostosowywać dietę do zmieniających się warunków cenowych. Producenci zaś muszą inwestować w odporne na zmiany klimatu uprawy, stosować nowoczesne technologie nawadniania i korzystać z prognoz klimatycznych do planowania produkcji. Na poziomie polityki potrzebne są skuteczne strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz wspieranie adaptacji rolnictwa, aby zapewnić długoterminową stabilność dostaw żywności.

W obliczu nasilających się ekstremów pogodowych i związanych z nimi skutków dla cen żywności, szybkie działania adaptacyjne i ograniczające zmiany klimatu są kluczowe dla zabezpieczenia globalnego systemu żywnościowego i ochrony najbardziej narażonych grup społecznych.

Źródło: https://ca1-eci.edcdn.com/reports/Kotzetal_2025ERL.pdf?v=1753042027​