Europejski łańcuch wartości tworzyw sztucznych pod lupą JRC – wnioski dla sektora spożywczego
W 2025 roku Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC) opublikowało raport pt. „Unveiling the European plastic value chain. Plastics materials flows in the EU-27 and their environmental impacts”. Autorzy raportu przedstawili w nim szczegółową analizę przepływów materiałowych w sektorze tworzyw sztucznych w UE w 2022 roku oraz ich wpływu na środowisko.
Dokument powstał w ramach projektu „Circular products and material flows in a resilient economy”, realizowanego wspólnie przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska (DG ENV) i JRC.
Najważniejsze ustalenia raportu
Skala produkcji – w 2022 r. w UE wyprodukowano 57,9 mln ton tworzyw sztucznych. Zaledwie 1,1% zapotrzebowania pokryły tworzywa biopochodne.
Dominacja opakowań – sektor opakowaniowy odpowiadał za 33,9% całej konsumpcji tworzyw, co czyni go kluczowym obszarem w dyskusji o gospodarce obiegu zamkniętego.
Odpady i straty – 42,5 mln ton tworzyw zostało przekształcone w odpady, z czego 36,6 mln ton (86%) trafiło do systemów zbiórki. Jednak aż 6,6 mln ton plastiku zostało utracone lub niewłaściwie zagospodarowane.
Recykling – średni wskaźnik recyklingu w UE wyniósł jedynie 19,6%. Przeważa recykling mechaniczny, a recykling chemiczny pozostaje marginalny.
Wpływ na klimat – cały łańcuch wartości plastiku w UE odpowiadał w 2022 r. za emisję ponad 252 mln ton ekwiwalentu CO₂. Produkcja i wytwarzanie odpowiadają za 79% wpływu na zmiany klimatu.
Raport podkreśla konieczność:
- zwiększenia inwestycji w gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- poprawy jakości danych o przepływach i odpadach tworzyw,
- rozwoju recyklingu chemicznego i materiałów biopochodnych,
- lepszego monitorowania postępów w realizacji unijnych celów recyklingu.
Znaczenie dla branży spożywczej
Wnioski JRC mają szczególne znaczenie dla producentów żywności i opakowań, ponieważ to właśnie opakowania są największym użytkownikiem plastiku w UE:
Presja regulacyjna – sektor spożywczy musi przygotować się na dalsze ograniczenia w stosowaniu plastiku jednorazowego i bardziej rygorystyczne normy dotyczące recyklingu.
Nowe materiały i technologie – rosnąć będzie znaczenie biopolimerów, kompostowalnych opakowań oraz rozwiązań ułatwiających recykling (monomateriały, technologie barierowe).
Ślad węglowy – opakowania odpowiadają za blisko 29% całkowitych oddziaływań środowiskowych związanych z plastikiem. Firmy będą musiały raportować emisje i inwestować w redukcję śladu klimatycznego.
Konsument i rynek – oczekiwania społeczne dotyczące zrównoważonych opakowań i transparentnej komunikacji będą rosły, co może stanowić zarówno wyzwanie, jak i szansę konkurencyjną.
Podsumowanie
Niniejsze badanie stanowi kluczowy kamień milowy w poprawie szczegółowości i szczegółowości kompleksowych przeglądów przepływów tworzyw sztucznych w UE, a jego wyniki podkreślają potrzebę usprawnienia generowania, gromadzenia i harmonizacji danych oraz ustanowienia odpowiednich ram monitorowania w celu oceny realizacji unijnych celów w zakresie recyklingu i zwiększenia obiegu zamkniętego w łańcuchu wartości tworzyw sztucznych.
Opracowana metodologia oferuje elastyczne narzędzie, które potencjalnie można zastosować w innych łańcuchach wartości, wykraczających nawet poza sektor tworzyw sztucznych.
Raport JRC jasno pokazuje, że bez zmiany podejścia do opakowań nie uda się znacząco ograniczyć wpływu plastiku na środowisko. Dla branży spożywczej oznacza to konieczność intensywnych działań w obszarze innowacyjnych materiałów, zwiększania recyklingu i wdrażania gospodarki cyrkularnej. Firmy, które szybko dostosują się do nowych realiów, mogą zyskać przewagę rynkową i wizerunkową w obliczu coraz bardziej świadomych konsumentów i zaostrzających się regulacji unijnych.
.png)
