Kolor odgrywa kluczową rolę w postrzeganiu jakości żywności przez konsumenta. W przypadku produktów mięsnych, jak również wielu innych wyrobów spożywczych, barwa produktu finalnego jest efektem wielu czynników — od diety zwierząt, przez warunki uboju, aż po procesy technologiczne. W związku z tym producenci coraz częściej poszukują obiektywnych i powtarzalnych metod pomiaru koloru. Tu z pomocą przychodzi technologia Vis-NIR, która łączy analizę bliskiej podczerwieni (NIR) z pomiarem w zakresie światła widzialnego (VIS).

Dlaczego warto mierzyć kolor ilościowo, a nie wizualnie?

Tradycyjne metody oceny barwy — porównywanie z wzorcami lub ocenianie „na oko” — są subiektywne i podatne na błędy. Ilościowe metody pomiaru koloru eliminują wpływ operatora, warunków oświetleniowych i otoczenia. Pomiar oparty na technologii Vis-NIR zapewnia stałe, niezależne od użytkownika wyniki oraz pozwala na jednoczesną analizę parametrów jakościowych, takich jak zawartość tłuszczu, białka czy wilgotności.

Jak działa pomiar koloru w systemie Vis-NIR?

Pomiar barwy w systemie Vis-NIR opiera się na analizie widma światła odbitego od próbki. Wartości koloru są określane na podstawie standardów takich jak:

• CIE XYZ – opisuje kolor przy użyciu trzech współrzędnych X, Y, Z.
• CIE Lab – powszechnie stosowana przestrzeń barw, uwzględniająca jasność (L*) oraz składowe koloru (a*, b*).
• LCh – reprezentacja cylindryczna, opisująca kolor przez jasność (L), nasycenie (C) i odcień (h).

Systemy Vis-NIR umożliwiają wybór standardowego iluminanta (np. A – żarówka, D65 – światło dzienne) oraz typu obserwatora (np. CIE 1931, 1964), co pozwala odtworzyć warunki oświetlenia, w jakich konsument widzi produkt.

Konfiguracja pomiaru koloru Vis-NIR

Proces pomiaru barwy wymaga jedynie kilku kroków:

1. Wybór iluminanta i typu obserwatora.
2. Kalibracja względem wzorca bieli.
3. Pomiar widma i automatyczne przeliczenie wyników do wybranych przestrzeni barw.

Wyniki są dostępne natychmiast, a ich powtarzalność umożliwia precyzyjną kontrolę jakości i korekty procesów technologicznych.

Vis-NIR vs. tradycyjne mierniki kolorów

W badaniach porównawczych system Vis-NIR wykazał wysoką zgodność wyników z komercyjnymi miernikami kolorów (dla parametrów L*, a* i b*), zarówno w przypadku błyszczących powierzchni, jak mięso, jak i produktów o matowej strukturze (np. mąka, mleko w proszku). Dodatkową zaletą jest możliwość łączenia pomiarów koloru z innymi analizami NIR w jednym urządzeniu.

Korzyści z zastosowania Vis-NIR w przemyśle spożywczym

• Obiektywność i powtarzalność pomiarów
• Jednoczesna analiza koloru i parametrów jakościowych
• Szybkie wyniki – w kilka sekund
• Automatyzacja i łatwa integracja z linią produkcyjną
• Możliwość dostosowania warunków pomiaru do różnych środowisk i produktów

Technologia Vis-NIR to nowoczesne i skuteczne narzędzie do ilościowego pomiaru koloru w przemyśle spożywczym. W połączeniu z analizą składu surowców i produktów gotowych, umożliwia kompleksową kontrolę jakości — od surowca po finalny wyrób. To rozwiązanie, które pomaga sprostać oczekiwaniom rynku, poprawia powtarzalność partii i wspiera procesy decyzyjne w czasie rzeczywistym.

Źródło: The detectives measure colour with a Vis-NIR System | Buchi.com​