Według Światowej Organizacji Zdrowia jaja uważane są za wzorzec żywieniowy. Decyduje o tym ich wartościowy i unikalny skład, zawartość cennych składników takich jak lecytyny, przeciwutleniacze, witaminy i składniki mineralne oraz obecność aminokwasów egzogennych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Według danych GUS przeciętne miesięczne spożycie jaj w 2019 roku wynosiło 10,99 sztuk na 1 osobę. Czym kierować się przy ich zakupie? Zapraszamy do lektury miniprzewodnika po znakowaniu jaj.

KLASY JAJ
Podział na klasy jaj jest dość prosty do zapamiętania. Do sprzedaży konsumentowi przeznaczone są jaja klasy A, które spełniają określone wymagania jakościowe. W przypadku, w którym nie zostaną one spełnione, takie jaja klasyfikowane są do jaj klasy B, która jest przeznaczona wyłącznie do celów przemysłu spożywczego i niespożywczego, jest też klasa C – jaja przemysłowe.

Widoczne pieczątki na jajach dostępnych w sprzedaży są nośnikiem istotnych informacji dla konsumenta - zobacz grafikę.  

Numery na skorupce oznaczają konkretny sposób chowu:

0 – Jaja z chowu ekologicznego

1 – Jaja z chowu na wolnym wybiegu

2 – Jaja z chowu ściółkowego

3 - Jaja z chowu klatkowego

Pełne znaczenie kodu producenta z jego objaśnieniem powinno być umieszczone na opakowaniu.

Opakowanie zawiera również informację o klasie wagowej jaj zgodnie z dołączoną do grafik klasyfikacją. Źródło: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008 r.

Nie bądźcie zaskoczeni, gdy na opakowaniu znajdziecie informację o treści „Jaja różnej wielkości”. Taki przypadek jest dopuszczony prawnie i oznacza, że w opakowaniu znajdują się jaja o różnej wielkości, ze wskazaniem minimalnej masy netto jaj w gramach na opakowaniu.

Jaja sprzedawane przez producenta konsumentowi finalnemu na lokalnym rynku publicznym powinny być oznakowane kodem producenta na skorupce jaj. Jaja sprzedawane w ilości do 2450 sztuk tygodniowo) mogą nie zawierać wskazania klasyfikacji jakościowej i wagowej.

W przypadku jaj wyprodukowanych przez producenta utrzymującego nie więcej niż 50 kur nieśnych, sprzedawanych bezpośrednio konsumentowi finalnemu, w miejscu ich produkcji nie muszą zawierać oznakowania kodem producenta pod warunkiem, że w miejscu sprzedaży są dostępne następujące dane:

a) nazwa i adres gospodarstwa, z którego jaja pochodzą, lub

b) imię, nazwisko i adres producenta jaj.

OZNAKOWANIE JAJ A CHWYTY MARKETINGOWE
Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić również na zamieszczone teksty marketingowe, które niejednokrotnie wprowadzają konsumenta w błąd co do charakteru produktu.

Zgodnie z artykułem 7. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 informacje przedstawione na etykiecie produktu powinny być rzetelne, jasne i nie wprowadzać konsumenta w błąd. Czy tak jest? W rzeczywistości, niestety, bywa z tym różnie. Dlatego podczas zakupów warto zwracać uwagę na sposób znakowania jaj i wybierać te, których etykiety są najbardziej rzetelne.

W przypadku jaj często możemy spotkać się z takimi określeniami jak „sielskie jaja”, „od szczęśliwych kur”, „jaja wiejskie” czy „jaja z zielonej zagrody”, których grafika umieszczona na opakowaniu dodatkowo przedstawia kury biegające po zielonej trawie. Takie określenia sugerują konsumentom sposób chowu, który najczęściej kojarzony jest z jajami z chowu na wolnym wybiegu. Zazwyczaj jednak są to jaja z chowu klatkowego i są oznakowane na skorupce popularną trójką „3” – dlatego warto zwracać uwagę na oznakowanie produktu, zanim produkt trafi do naszego koszyka.

CZY WARTO WYBIERAĆ JAJA „BEZ GMO”?
Znakowanie jaj na etykiecie zapisem „jaja bez GMO”, „jaja wolne od GMO” jest informacją wprowadzającą konsumenta w błąd, ponieważ przypisuje się takim jajom szczególne właściwości i sugeruje, że te konkretne jaja mają cechy inne niż te od pozostałych producentów. Prawda jest jednak taka, że obecnie wszystkie sprzedawane jaja są wolne od GMO. Żadne zwierzęta genetycznie zmodyfikowane nie są dopuszczone do chowu w UE. Należy zwrócić tutaj uwagę, że w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego takie oznakowanie odnosi się do procesu produkcji, a więc w tym przypadku sposobu karmienia, czyli zastosowanej paszy.

W sytuacji, w której do karmienia nie została zastosowana pasza GMO, poprawnym określeniem jest „Wyprodukowano bez stosowania GMO” (szczegółowe wytyczne umieszczenia takiego zapisu określają odpowiednie przepisy prawne), ponieważ dotyczy to sposobu produkcji, a produkty pochodzenia zwierzęcego nie zawierają w swoim składzie modyfikacji genetycznych.

Mam nadzieję, że to krótkie przypomnienie pomoże Wam, jako konsumentom, dokonywać świadomych wyborów. A wszystkich producentów mających wątpliwości w sprawie znakowania swoich produktów zapraszamy do kontaktu z działem weryfikacji etykiet. Chętnie sprawdzimy i pomożemy poprawnie oznakować jaja i inne produkty spożywcze.

Bibliografia:

• https://stat.gov.pl/infografiki-widzety/infografiki/infografika-wielkanoc-2021,90,2.html
• https://www.gov.pl/web/wijhars-olsztyn/wymagania-dotyczace-oznakowania-jaj
• Rozporządzenie Ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych.
• Rozporządzenie Komisji (WE) NR 589/2008 z dnia 23 czerwca 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie norm handlowych w odniesieniu do jaj
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej

Słowa kluczowe: znakowanie jaj, oznakowanie jaj, badania żywności, laboratorium, SGS Polska