Przekazywanie informacji o wartości odżywczej na etykiecie, zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011, stanowi obowiązek dla większości środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży konsumentowi finalnemu. Celem ustalonych rozporządzeniem przepisów,  jest zapewnienie jednolitych zasad prezentacji danych żywieniowych w całej Unii Europejskiej oraz umożliwienie konsumentom dokonywania świadomych wyborów żywieniowych.

Warto na wstępie zaznaczyć, że wartości odżywcze deklarowane na opakowaniu powinny być wartościami średnimi, ustalonymi na podstawie danych analitycznych, literaturowych lub obliczeń recepturowych, zgodnie z zasadami dobrej praktyki i z uwzględnieniem typowych odchyleń produkcyjnych.

Obowiązkowa informacja o wartości odżywczej  co do zasady, odnosi się do żywności w postaci dostępnej w sprzedaży i obejmuje deklarację:

• wartości energetycznej,
• tłuszczu,
• kwasów tłuszczowych nasyconych,
• węglowodanów,
• cukrów,
• białka,
• soli.

Deklaracja ta może zostać uzupełniona na zasadzie dobrowolności informacją o ilości jednego lub większej liczby z następujących składników:

• kwasy tłuszczowe jednonienasycone,
• kwasy tłuszczowe wielonienasycone,
• alkohole wielowodorotlenowe,
• skrobia,
• błonnik,
• witamin lub składników mineralnych obecnych w produkcie w znaczącej ilości.

Jeśli informacja o wartości odżywczej zostanie uzupełniona o zawartość witamin lub składników mineralnych obowiązkowo wówczas należy podać wartość procentową referencyjnych wartości spożycia witamin i składników mineralnych określonych w załączniku XIII część A pkt 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml oraz na porcję lub jednostkową ilość żywności (jeśli jest deklarowana).

Wartość energetyczną i ilość składników odżywczych przedstawia się w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml produktu. Dodatkowo można – dobrowolnie – podać wartości w przeliczeniu na porcję lub na jednostkową ilość żywności łatwo rozpoznawalną dla konsumenta, pod warunkiem, że porcja lub na jednostkowa ilość żywności są jasno określone na etykiecie i podano ich zawartość w opakowaniu.

Informacje o wartości odżywczej powinny być przedstawione w formacie tabeli, z wartościami liczbowymi w kolumnach, w kolejności ściśle określonej przepisami z załącznika XV rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. Jeśli ograniczenia powierzchni etykiety nie pozwalają umieścić tabeli, dopuszcza się format liniowy prezentacji, przy czym należy pamiętać, że nie można prezentować dobrowolnych informacji na temat żywności ze szkodą dla przestrzeni dostępnej do prezentacji informacji obowiązkowych.

Na zasadzie dobrowolności dopuszczalne jest również wskazanie wartości odnoszących się do energii i ilości składników odżywczych w przeliczeniu na referencyjne wartości spożycia (RWS) dla osób dorosłych. Wartości procentowe RWS deklaruje się na 100 g lub na 100 ml i / lub na porcję lub jednostkową ilość żywności a bezpośrednio w ich pobliżu obowiązkowy jest komunikat dodatkowy: „Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8 400 kJ/2 000 kcal)”.

Dobrowolnie można część informacji obowiązkowej o wartości odżywczej powtórzyć na froncie opakowania. Powtórzenie to dotyczy jednak tylko energii oraz kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów i soli. Nie ma możliwości powtórzenia w ramach wartości odżywczej na froncie opakowania informacji odnoszącej się do zawartości innych składników odżywczych, jak chociażby białka.

Rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 ustanawia precyzyjne wymogi dotyczące deklarowania wartości odżywczej, zapewniając spójność i przejrzystość informacji żywieniowej w całej Unii. Dla producentów i podmiotów odpowiedzialnych za etykietowanie jest to zarówno obowiązek prawny, który będzie wpływał na ocenę zgodności produktu z przepisami rynku UE jak i istotny element transparentnej komunikacji z konsumentem. Dla konsumentów taka informacja jest kluczowa, bo pomaga dokonywać świadomych wyborów żywieniowych.

Choć rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 obowiązuje już od 2014 roku, wciąż na rynku można spotkać produkty nieprawidłowo oznakowane pod względem deklaracji wartości odżywczej – zarówno w zakresie sposobu prezentacji danych, jak i stosowania odniesień do RWS.

W Laboratorium J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. wykonujemy weryfikacje treści etykiet środków spożywczych, przygotowujemy poprawne deklaracje wartości odżywczej oraz pomagamy dostosować oznakowanie do aktualnych wymagań prawnych i praktyki urzędowej. Jeśli mają Państwo wątpliwości co do poprawności znakowania swoich produktów, w tym w zakresie deklaracji wartości odżywczej zachęcamy do kontaktu w celu przeprowadzenia analizy wartości odżywczej.

Słowa kluczowe: