EKO, BIO, ORGANIC – Żywność ekologiczna – zmiana przepisów i kary za reklamę

Trwają prace nad zmianą ustawy o rolnictwie ekologicznym. Projekt zmian uwzględnia między innymi kary za sugerowanie ekologicznego pochodzenia w reklamach i opisach handlowych dotyczących żywności konwencjonalnej.

WPROWADZENIE

Szereg zmian dotyczących produktów rolnictwa ekologicznego oraz ich certyfikacji zbliża się wielkimi krokami. Unijne rozporządzenie nr 2018/848[1], którego wejście w życie nastąpi 1 stycznia 2022 r. (po rocznym opóźnieniu) wymusiło konieczność aktualizacji przepisów krajowej ustawy o rolnictwie ekologicznym[2].

Wiele proponowanych zmian odnosi się do procedur zgłaszania działalności oraz certyfikacji i nadrzędnego nadzoru nad tymi procesami. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu:

„Usprawnienie i zwiększenie efektywności kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych ze względu na powierzenie IJHARS niezbędnych narzędzi i rozwiązań prawnych zaproponowanych w projekcie usprawni nadzór nad rynkiem rolnictwa ekologicznego, a przez to pozytywnie wpłynie na warunki funkcjonowania przedsiębiorców działających w tym sektorze rolnictwa”.

W szczególności warto wspomnieć o propozycji odrębnych kar „za zamieszczanie w reklamie lub opisie handlowym produktu niespełniającego wymagań przepisów o rolnictwie ekologicznym oznaczeń odnoszących się do produkcji ekologicznej”, co ma poprawić ochronę konsumentów oraz producentów przed nieuczciwymi praktykami.

Zmiana ta wydaje się szczególnie istotna m.in. z uwagi na fakt, iż wskazuje na kompetencje IJHARS do kontroli i oceny przekazów reklamowych odnoszących się do produkcji ekologicznej, w tym – jak należy zakładać –zamieszczanych także w Internecie, czy w przekazach telewizyjnych i radiowych. Dotychczas organy tej Inspekcji nie wykazywały inicjatywy w zakresie oceny reklamy w mediach, wskazując na brak kompetencji (co, nawiasem mówiąc, jest dość dyskusyjne).

JAKA KARA ZA NIEZGODNĄ REKLAMĘ?

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 29 ustawy o rolnictwie ekologicznym podmiot, który w reklamie lub opisie handlowym produktu niespełniającego wymagań przepisów o rolnictwie ekologicznym używa określenia „ekologiczny” lub jego pochodnej, bądź określeń: „eko” lub „bio”, „podlega karze pieniężnej w wysokości do 200% korzyści majątkowej uzyskanej lub którą mógłby uzyskać za wprowadzone do obrotu produkty, nie niższej jednak niż 1000 zł”.

Do takiej niezgodności może dojść także w przypadku odnoszenia się np. do „ekologicznie czystych terenów” w opisie marketingowym zawartym na stronach internetowych producentów żywności czy e-sklepów.

ZNACZENIE DLA FIRM

Obecnie nieprawidłowości dotyczące reklamy żywności, tj. reklamy wprowadzającej w błąd co do rodzaju i cech środka spożywczego podlegają karze jako naruszenia art. 7 ust. 4 rozporządzenia nr 1169/2011[3]. Dodatkowo już teraz za niezgodne z przepisami należy uznać wykorzystywanie przedrostków -eko/-bio w nazwach marek produktów konwencjonalnych oraz nazwach przedsiębiorstw nie związanych z produkcją żywności ekologicznej.

W projektowanej ustawie warto doprecyzować zastosowane pojęcia. Np. co należy rozumieć przez „opis handlowy”. Rozporządzenie 2018/848 odnosi się do znakowania i reklamy, podczas gdy ustawa odnosi się do znakowania, reklamy i opisów handlowych. Może dla jasności i spójności warto zastosować terminologię z rozporządzenia 1169/2011, w którym jest mowa o znakowaniu, reklamie i prezentacji?

Wejście w życie projektowanej ustawy w aktualnym kształcie zapewni IJHARS szersze kompetencje w zakresie kontroli i nadzoru oraz skuteczniejsze instrumenty prowadzące do wyeliminowania nieprawidłowości z rynku.

Projekt ww. ustawy jest na etapie konsultacji publicznych. Link do treści projektu ustawy:  https://legislacja.rcl.gov.pl/docs/2/12347351/12791401/12791402/dokument505355.pdf 

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 (Dz. U. UE. L. z 2018 r. Nr 150, str. 1 z późn. zm.).
[2] Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1324).
[3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

Słowa kluczowe: #foodlaw , organic, żywność ekologiczna, rolnictwo ekologiczne, eko, eco, reklama