Pestycydy w żywności – nie jesteś na bieżąco? Uważaj!

WPROWADZENIE

Kwestia obecności w żywności substancji niepożądanych pochodzących ze środowiska staje się coraz bardziej istotna i jest coraz częściej przedmiotem dyskusji, zarówno branżowych jak i w gronach ekspertów w ramach toczących się prac legislacyjnych. Przepisy dotyczące zanieczyszczeń i pestycydów dynamicznie się zmieniają, wymuszając na podmiotach branży spożywczej konieczność monitorowania zarówno nowo publikowanych aktów prawnych, jak też śledzenia planowanych zmian.

Trzeba pamiętać o tym, że zgodność środka spożywczego z prawem żywnościowym należy zawsze oceniać biorąc pod uwagę cały cykl jego życia, tzn. okres dostępności do spożycia przez konsumenta.

Zdarza się, że produkt wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami, po jakimś czasie – na skutek zmian legislacyjnych – nie będzie spełniał aktualnych wymogów. Takie sytuacje mają miejsce np. w odniesieniu do legalnych poziomów pestycydów.

Jedną z niedawnych zmian prawnych, która miała bezpośredni wpływ na zgodność produktów w zakresie pestycydów było wycofanie chloropiryfosu i chloropiryfosu metylowego ze stosowania w środkach ochrony roślin w UE. Powodem było stwierdzone zagrożenie dla zdrowia konsumentów wynikające z właściwości tych substancji.

WYCOFANIE TO ZA MAŁO?

Okazuje się jednak, że podjęte przez UE środki mogą nie być wystarczające do zagwarantowania wysokiego poziomu ochrony środowiska i zdrowia ludzi, ponieważ stwierdzono, że chloropiryfos nadal stosowany jest i rozpraszany w środowisku poza obszarem UE. Uznano, że niezbędne są szeroko zakrojone działania na poziomie międzynarodowym.

Rada UE wydała w związku z tym, w dniu 7 kwietnia Decyzję 2021/592[1] o włączeniu ww. substancji do Załącznika A Konwencji sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych. Załącznik A zawiera wykaz substancji chemicznych, które mają zostać wyeliminowane.

Zgodnie z preambułą decyzji ustanawiającej konwencję zapewnia ona „ramy, w oparciu o zasadę ostrożności, likwidacji produkcji, stosowania, przywozu i wywozu pierwszych dwunastu priorytetowych trwałych zanieczyszczeń organicznych, bezpiecznego obchodzenia się z nimi oraz składowania, a także likwidacji lub redukcji uwalniania niektórych przypadkowych trwałych zanieczyszczeń organicznych.”

ZNACZENIE DLA FIRM

Jak wspomniano na wstępie, kwestia stosowania pestycydów podlega ciągłym zmianom, co przekłada się na modyfikacje w dopuszczalnych poziomach ich pozostałości w żywności.

Oprócz opisanej wyżej decyzji tylko do połowy kwietnia 2021 r. opublikowano dwa inne akty prawne dotyczące pestycydów, tzn.:

§  ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2021/590 z dnia 12 kwietnia 2021 r. zmieniające załączniki II i IV do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości aklonifenu, boskalidu, mleka krowiego, etofenproksu, pirofosforanu żelaza, L-cysteiny, lambda-cyhalotryny, hydrazydu kwasu maleinowego, mefentriflukonazolu, 5-nitrogwajakolanu sodu, o-nitrofenolanu sodu, p-nitrofenolanu sodu i triklopyru w określonych produktach lub na ich powierzchni

§  ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2021/601 z dnia 13 kwietnia 2021 r. dotyczące wieloletniego skoordynowanego unijnego programu kontroli na lata 2022, 2023 i 2024, mającego na celu zapewnienie zgodności z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na jej powierzchni, a także mającego na celu ocenę narażenia konsumenta na te pozostałości.

Zachęcamy do bycia na bieżąco w tym temacie i śledzenia prac KE w zakresie strategii „Od pola do stołu”.

[1] DECYZJA RADY (UE) 2021/592 z dnia 7 kwietnia 2021 r. w sprawie przedłożenia w imieniu Unii Europejskiej wniosku o włączenie chloropiryfosu do załącznika A do Konwencji sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych.

Słowa kluczowe: foodlaw, pestycydy, pozostałości, konwencja, chloropiryfos, wycofanie