Rekordowo wysokie wskaźniki zakażeń STEC i Listeria w UE/EOG w 2023 r. – ECDC opublikowało coroczne raporty

Zgodnie z najnowszymi corocznymi raportami epidemiologicznymi opublikowanymi w czerwcu br. przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), w 2023 r. w Unii Europejskiej/Europejskim Obszarze Gospodarczym (UE/EOG) zakażenia bakteriami Escherichia coli (STEC) i Listeria wytwarzającymi toksynę Shiga osiągnęły najwyższy poziom od czasu rozpoczęcia ogólnounijnego nadzoru w 2007 r.

Znaczny wzrost liczby przypadków STEC

W 2023 r. zgłoszono łącznie 10 901 potwierdzonych przypadków zakażenia STEC w 30 krajach UE/EOG, co oznacza wzrost o 22% w porównaniu z 2022 r. i najwyższy roczny wskaźnik zgłoszeń (3,2 na 100 000 mieszkańców) odnotowany do tej pory. Wzrost liczby zgłoszonych przypadków można częściowo przypisać laboratoryjnym testom diagnostycznym, które są bardziej czułe niż tradycyjne metody testowania i które umożliwiają szersze testowanie poza określonymi grupami pacjentów lub typami objawów.

Zakażenie STEC jest przenoszone głównie poprzez skażoną żywność, wodę lub bezpośredni kontakt z zakażonymi ludźmi lub zwierzętami. Może powodować ciężkie zapalenie żołądka i jelit, zapalenie jelit i krwawą biegunkę, a w niektórych przypadkach prowadzi do zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS), poważnego schorzenia powodującego postępującą niewydolność nerek. Dzieci poniżej piątego roku życia są najbardziej dotkniętą grupą.

Rekordowo wysoka liczba przypadków listeriozy

W 2023 r. odnotowano łącznie 2993 potwierdzonych przypadków listeriozy i 340 zgonów, co czyni tę liczbę najwyższą odnotowaną do tej pory. Listerioza dotyka przede wszystkim osoby starsze, kobiety w ciąży, noworodki i osoby z osłabionym układem odpornościowym. Choroba wiąże się z poważnymi powikłaniami, w tym zapaleniem opon mózgowych, zakażeniami mózgu i zagrażającymi życiu zakażeniami krwiobiegu, co czyni ją jedną z najpoważniejszych chorób przenoszonych drogą pokarmową objętych nadzorem UE. Rosnąca populacja osób starszych, a także zmieniające się nawyki żywieniowe, takie jak większe spożycie żywności gotowej do spożycia, mogą przyczyniać się do tendencji wzrostowej.

Rosnące tendencje w nasileniu chorób STEC i listeriozy

Wskaźniki ciężkości choroby pokazują rosnącą tendencję zarówno w przypadku zakażeń STEC, jak i listeriozy. Podczas gdy liczba przypadków HUS ustabilizowała się na poziomie około 500 w 2023 r. od rekordowego poziomu z 2022 r., monitorowanie wysoce patogennych wariantów STEC pozostaje kluczowe dla kierowania zarządzaniem zdrowiem publicznym. Obejmuje to obserwację pacjentów i zapewnienie ulepszonych wskazówek dotyczących nadzoru.

Większość zdrowych dorosłych narażonych na bakterie Listeria nie wykazuje objawów, ale inwazyjna forma choroby może mieć poważne konsekwencje dla wrażliwych populacji. Kobietom w ciąży zaleca się unikanie żywności wysokiego ryzyka, ponieważ infekcja może mieć wpływ na wyniki ciąży.

Środki zapobiegawcze i kontrolne zakażeń STEC i listeriozy

Aby ograniczyć ryzyko zakażeń i ognisk chorób, ECDC podkreśla znaczenie:

• Dobre praktyki higieniczne w produkcji i obchodzeniu się z żywnością, szczególnie w przypadku zwierząt.
• Prawidłowe przygotowywanie posiłków , w tym mycie i obieranie warzyw, odpowiednie gotowanie mięsa i stosowanie pasteryzowanych produktów mlecznych.
• Zwiększanie świadomości społecznej na temat higieny rąk, szczególnie wśród dzieci odwiedzających gospodarstwa i ogrody zoologiczne, aby uniknąć zakażenia STEC. Zwiększanie świadomości na temat listeriozy i ryzykownych produktów spożywczych, takich jak gotowe do spożycia produkty rybne i mięsne, wśród grup narażonych.
• Kontynuowanie izolowania odpowiednich próbek od pacjentów z wynikiem pozytywnym w badaniu PCR  i rutynowego raportowania danych dotyczących sekwencji całego genomu w celach nadzoru i zarządzania zdrowiem publicznym.

ECDC nadal monitoruje te tendencje i apeluje do władz ochrony zdrowia o wzmocnienie nadzoru, zapobiegania i reagowania w celu zwalczania wzrostu liczby chorób przenoszonych drogą pokarmową w UE/EOG.

Zapoznaj się ze szczegółami obu raportów:

Listerioza - Roczny raport epidemiologiczny za rok 2023

Przypadki zakażeń STEC - Roczny raport epidemiologiczny za rok 2023

Źródło: ECDC