Obecnie producenci żywności oferują współczesnemu konsumentowi szeroki asortyment produktów żywnościowych. Konsumenci mają wybór jakie produkty potrzebują oraz w jakich ilościach. W ostatnich latach zaobserwowano, że coraz więcej żywności jest wyrzucana przez konsumentów "do kosza". Dlatego jednym z kluczowych problemów XXI wieku dla przemysłu spożywczego jest marnotrawstwo żywności. Zgodnie z definicją zmarnowana żywność to "żywność wytworzona dla celów konsumpcyjnych, która nie została spożyta przez człowieka". Marnotrawstwo żywności wywiera negatywne skutki społeczne, ekonomiczne oraz ekologiczne. Do produktów spożywczych oprócz żywności, którą konsumujemy można zaliczyć również produkcję, opakowanie, transport, energię, a także emisję odpadów przemysłowych. Wraz z wyrzuconą żywnością wiąże się nadmierne zużycie energii i wody, które potrzebne są do produkcji, transportu oraz dystrybucji żywności. Jednocześnie obserwuje się wzrost kosztów poniesionych na zakup oraz przygotowanie posiłków, a także wraz z wyrzuconą żywnością pogłębia się problem zanieczyszczenia środowiska przez produkcję większej ilości odpadów.

Na podstawie badań opublikowanych przez FAO można stwierdzić, że na świecie co roku około 1,3 mld ton żywności jest wyrzucana co stanowi 1/3 żywności przeznaczonej do spożycia. Natomiast z raportu przedstwionego przez Komisję Europejską można wysunąć wniosek, że w Europie rocznie marnuje się około 100 mln ton jedzenia. W jednym europejskim gospodarstwie domowym wyrzuca się około 20 - 30% zakupionego jedzenia, gdzie 2/3 nadawałoby się jeszcze do konsumpcji. W Wielkiej Brytanii marnowane jest około 20% żywnosci, zaś w USA ponad 25-40% jedzenia wyrzucana jest do kosza. W Polsce około 9 mln ton rocznie żywności trafia do kosza. W Europie Polska pod względem marnotrawstwa żywności zajmuje 5 miejsce zaraz za Wielką Brytanią, Niemcami, Francją oraz Holandią. Warto podkreślić fakt, że w krajach zachodnich skala marnowania żywności jest większa wśród gospodarstw domowych, zaś w Polsce więcej żywności marnuje się na etapie samej produkcji.

Przyczyny marnowania żywności:

Do marnotrawstwa żywności może dojść na każdym etapie produkcji żywności. Żywność może być marnowana przez indywidualnego konsumenta (gospodarstwo domowe) lub przez producentów żywności.

Do najczęstrzych przyczyn marnowania jedzenia przez gospodarstwo domowe zaliczono:

- zbyt duże porcje przygotowywanych posiłków;

- brak wiedzy na temat prawidłowego przechowywania żywności;

- powszechna dostępność żywności powoduje, że konsument nie przywiązuje do niej szczególnej uwagi;

- brak racjonalnego planowania zakupów spożywczych;

- brak wiedzy na temat problemu dotyczącego głodu na świecie oraz marnotrawstwa żywności. 

Natomiast do przyczyn marnowania żywności przez producentów żywności można zaliczyć:

- przyczyny marketingowe związane ze sprzedażą tzw. "ładnych produktów" oraz lokalizacją produktów na półkach sklepowych;

- brak rozwiązania, jak wykorzystać żywność, która nie nadaje się do sprzedaży;

- masowa utylizacja żywności prowadzona przez producentów oraz dystrybutorów żywności. 

Jakie skutki wiążą się z marnotrawstwem żywności?

Skutki społeczne i ekonomiczne:

Problem dotyczący marnotrawstwa żywności przyczynia się do zwiększenia konsumpcji żywności, co może skutkować wzrostem cen żywności. Z kolei wzrost cen żywności może spowodować, że dla większości konsumentów zakup pełnowartościowej żywności nie będzie możliwy przez co będą kupować produkty gorszej jakości, co przyczynia się do tzw. ubóstwa jakościowego konsumowanych dań. 

Marnowanie żywności przez konsumentów z krajów wysokorozwiniętych jest zaliczane jako nieetyczne postępowanie ze względów na problem ubóstwa oraz biedy na świecie. 

Skutki ekologiczene:

Marnotrawstwo żywności wywiera negatywny wpływ na środowisko. Marnowanie żywności powoduje negatywne skutki w takich aspektach jak:

- wzrost produkcji odpadów: w samej Wielkiej Brytanii około 25% żywności wyrzucanej do kosza pozostaje w nieotwartym opakowaniu;

- zwiększenie ilości produkcji gazów cieplarnianych (pogorszenie klimatu): ponad 20% produkcji gazów cieplarnianych dotyczy produkcji, przetwarzania oraz transportu żywności. Obecny w psującej się żywności metan jest prawie 20 - krotnie bardziej niebezpieczny niż CO2;

- zwiększone zużycie wody: 1 kg wołowiny wyrzuconej do kosza wiąże się ze zmarnowaniem około 5 - 10 ton wody użytej na jej wyprodukowanie;

- zużycie energii związanej z wyprodukowaniem konkretnego asortymentu produktu spożyczego.

Z badań przeprowadzonych przez Bank Żywności w Polsce można stwierdzić, że 85% Polaków ma świadomość, że marnotrawstwo żywności wiąże się z wysokimi kosztami, 71% Polaków twierdzi, że wyrzuconie jedzenia ma negatywny wpływ na środowisko, a 83% respondentów uważa, że marnotrawstwo żywności to problem społeczny.

Podsumowanie

Problem marnotrawstwa żywności dotyczy głównie krajów wysokorozwiniętych. Marnotrawstwo żywnosci może wystąpić na każdym etapie produkcji. W samym procesie produkcji wiele produktów mimo, że są dobrej jakości są eliminowane z takich przyczyn jak błąd na opakowaniu czy też drobne uszkodzenie. Natomiast w gospodarstwach domowych marnowana jest żywność z takich powodów jak przegapienie terminu ważności oraz z braku racjonalnego planowania zakupów. W Polsce funkcjonują Banki Żywności, których zadaniem jest przeciwdziałanie marnotrawstwu żywności oraz walka z problemem niedożywienia. Banki Żywności zajmują się pozyskiwaniem żywności od producentów, dzięki czemu żywność zamiast trafić do utylizacji jest przekazywana do organizacji społecznych, które zajmują się przygotowywaniem posiłków dla najubożych osób. 

Źródło rycin: www.niemarnuje.bankizywności.pl

Słowa kluczowe: