W Polsce tylko ok. 40% masy odpadów trafiających do „żółtego pojemnika” poddawane jest recyklingowi materiałowemu. Stowarzyszenie Natureef stara się zwiększać ten odsetek pokazując producentom opakowań możliwości i ograniczenia zakładów przetwarzania odpadów. Bez tej wiedzy trudno im projektować opakowania, które realnie da się przetworzyć na tworzywa sztuczne.

Stowarzyszenie Natureef zorganizowało wizytę producentów opakowań w Łużyckim Centrum Recyklingu w Marszowie – nowoczesnym zakładzie przetwarzania odpadów komunalnych. Uczestnicy mogli z bliska zobaczyć, jak przebiega proces selekcji i sortowania odpadów, a także przekonać się, które opakowania nadają się do dalszego przetworzenia, a które zamienią się odpad i co najwyżej trafią do spalarni.

– W ekoprojektowaniu nie chodzi wyłącznie o estetykę opakowania. Kluczowe jest, czy łatwo je wyodrębnić ze strumienia odpadów i czy jest podatne na recykling materiałowy – podkreśla dr inż. Jacek Połomka, prezes zarządu Łużyckiego Centrum Recyklingu. – Weźmy popularne małe opakowania jednostkowe, np. soki czy desery dla dzieci. Ich rozmiar sprawia, że sortery fotooptyczne w zakładach nie są w stanie ich wychwycić. W efekcie nie trafiają do recyklingu.

Dr inż. Jacek Połomka zwraca uwagę, że brak świadomości w zakresie realnych możliwości zakładów przetwarzających odpady często prowadzi do nietrafionych decyzji projektowych. Przykładem jest plastikowy, biały kubek na jogurt owinięty kartonem z nadrukiem. W teorii koncepcja jest atrakcyjna, jednak w praktyce użytkownicy rzadko oddzielają papier od plastiku, co uniemożliwia efektywny recykling obu materiałów.

Współczesne opakowania są coraz bardziej zaawansowane technologicznie, co poprawia ich funkcjonalność, ale jednocześnie komplikuje recykling. Szczególnym wyzwaniem są laminaty z wieloma warstwami polimerów, np. polietylenową i polipropylenową oddzieloną barierą EPOH. Połączenie różnych tworzyw uniemożliwia odzysk surowca. Problem pojawia się nawet wtedy, gdy bariera występuje w przypadku użycia jednego polimeru – potrafi ona obniżyć jakość recyklatu.

– Choć unijne przepisy zakładają, że już od 2030 roku opakowania będą musiały nadawać się do przetworzenia, obecnie wiele z nich nie trafia lub nie nadaje się do recyklingu. W Polsce średnio tylko około 40% masy odpadów trafiających do „żółtego worka” jest przetwarzane w ten sposób - dominują wśród nich butelki PET, opakowania z polipropylenu i folia polietylenowa. Często mam wątpliwości czy producenci konsultują projekty opakowań pod kątem recyklingu. Warto, aby producenci i firmy odpadowe zaczęły ze sobą częściej rozmawiać – zaznacza dr inż. Jacek Połomka.

Pozytywne wrażenia z wizyty potwierdzili przedstawiciele firm opakowaniowych.

- Zrobiła na nas duże wrażenie – zarówno pod względem skali instalacji, jak i precyzji w procesie selekcji odpadów. Szczególnie imponujące było to, że z odpadów zmieszanych można skutecznie wyodrębnić tworzywa takie jak PET i PE, a przygotowanie recyklatu PE nie stanowi problemu – większym wyzwaniem okazuje się jego sprzedaż, m.in. ze względu na cenę i zapach. Spotkanie dostarczyło nam solidnej dawki wiedzy i inspiracji, która z pewnością wpłynie na nasze podejście do projektowanych opakowań - mówi Damian Jarzębowski, kierownik Działu Jakości i Ryzyka CDM Packaging.

Dyskusja o projektowaniu opakowań staje się szczególnie aktualna w kontekście nowych wymogów unijnych dotyczących planowanych poziomów recyklingu, a Stowarzyszenie Natureef już planuje kolejną, praktyczną wymianę doświadczeń z przetwórcami odpadów. 

- Zrzeszamy wiodących producentów opakowań i żywności w Polsce, którzy oczekują praktycznej wiedzy i wymiany doświadczeń. Wizyta w Łużyckim Centrum Recyklingu była doskonałym uzupełnieniem naszych szkoleń i webinariów o projektowaniu opakowań. W kolejnym kroku planujemy testowanie procesu przetwarzania opakowań. Producenci opakowań będą wysyłali próbne partie opakowań do Łużyckiego Centrum Recyklingu, które sprawdzi, jak się je sortuje i na ile są one podatne na dalsze przetworzenie. To cenna wiedza, która poszerzy horyzont spojrzenia na cały cykl życia opakowań, zaczynając od ich projektowania – podkreśla Jaśmina Solecka, prezes Stowarzyszenia Natureef.

****

Zdjęcie:

Wizyta producentów opakowań w Łużyckim Centrum Recyklingu w Marszowie

Fot. Dorota Ostrowska​