W wyroku z 15 września 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że rekomendacja żywności przez dietetyka „Poleca dietetyk [imię nazwisko]” stanowi oświadczenie zdrowotne. Sytuacja dotyczy przekazu komercyjnego (reklamy) skierowanego do konsumentów. Można się zgodzić z NSA co do rozstrzygnięcia. Jednak niektóre stwierdzenia WSA i NSA mogą budzić wątpliwości.

WPROWADZENIE

Dla analizy kluczowe znaczenie ma art. 12. c) rozporządzenia 1924/2006[1].

Artykuł 12
Następujące oświadczenia zdrowotne są niedozwolone:
[…]

c) oświadczenia, które odwołują się do zaleceń poszczególnych lekarzy lub specjalistów w zakresie zdrowia i innych stowarzyszeń niewymienionych w art. 11.

Art. 12 można zastosować jako podstawę zakwestionowania w sytuacji, gdy (łącznie):

§  informacja (treść, grafika, zdjęcie) jest oświadczeniem zdrowotnym,

§  informacja odwołuje się do zalecenia m.in. dietetyka,

§  informacja jest elementem przekazu komercyjnego,

§  informacja dotyczy żywności przeznaczonej dla konsumentów końcowych.

Zatem w podstawie decyzji powinna znajdować się argumentacja potwierdzająca 4 powyższe elementy. W przypadku treści „poleca dietetyk ….” kluczowe dla rozstrzygnięcia było sprawdzenie czy mamy do czynienia z oświadczeniem zdrowotnym, ponieważ nie ma wątpliwości, że informacja została podana w przekazie komercyjnym dotyczącym żywności przeznaczonej dla konsumentów (etykieta) i nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z zaleceniem dietetyka (tj. specjalisty w zakresie zdrowia).

PPIS niesłusznie za podstawę naruszenia wskazał oprócz art. 12.c Rozporządzenia 1924/2006 również art. 7.1. a. rozporządzenia 1169/2011[2]. To był błąd.  Co potwierdza także w swoim wyroku NSA.

Dietetyk poleca – oświadczenie?

Bazując na słownikowej definicji słowa „poleca”, a przede wszystkim na tym, że „polecać” oznacza „przedstawić kogoś lub coś w korzystnym świetle” uznano, że samo „poleca dietetyk …” jest oświadczeniem zdrowotnym.

Tak. To jest oświadczenie. Ta kwalifikacja wynika, głównie z tego, że oświadczenie to także SUGESTIA. Zabrakło jednak uzasadnienia wskazującego na to, że grupa docelowa produktu, rzeczywiście tak to odbiera.

NSA stwierdził, że: „Sformułowanie "dietetyk poleca" wywołuje przede wszystkim wrażenie, że polecana żywność z dużym prawdopodobieństwem ma pozytywny wpływ na zdrowie osób, które będą ją spożywały. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie jest przypadkiem, że na opakowaniu żywności posłużono się sformułowaniem "dietetyk poleca". Uczyniono to w celu wywołania wrażenia, że produkt polecany jest przez osobę posiadającą specjalistyczną wiedzę dotyczącą wpływu tego rodzaju produktu na zdrowie nie zaś przez osobę, która zazwyczaj takiej wiedzy nie posiada.”

Zastanawiające…

W toku postępowania WSA stwierdził, że na uznanie rekomendacji jako oświadczenia wpływ miał również fakt, że oznakowanie zawierało odniesienia do produkcji ekologicznej oraz dawkowania, co może wskazywać na posiadanie właściwości produktu leczniczego (!). Prawnie taka argumentacja nie jest uzasadniona (i powinna być zakwestionowana na dalszym etapie postępowania). Ale pojawia się pytanie, czy WSA prezentując takie wnioskowanie nie oddaje poglądów przeciętnego Kowalskiego? Brakuje rzetelnego uzasadnienia.

Nie jest prawdą, stwierdzenie NSA, że: „Nie jest zabronione umieszczanie na opakowaniach produktów żywnościowych wszelkich oświadczeń zdrowotnych, a jedynie tych, które wskazane zostały w art. 12 lit. a, b i c Rozporządzenia (WE) nr 1924/2006.” Co do zasady wszystkie oświadczenia zdrowotne są zabronione – chyba, że spełniają określone w Rozporządzeniu 1924/2006 wymogi (art. 10). Stwierdzając jak powyżej NSA pominął wszystkie oświadczenia, które nie są oświadczeniami z art. 12 ale nie są autoryzowane lub nie korzystają z okresu przejściowego, a takich są ogromne ilości.

Według NSA uproszczeniem jest stwierdzenie Sądu I instancji, iż: "Nie ulega zatem wątpliwości, że niedozwolone są oświadczenia zdrowotne wyrażane przez dietetyków" Dietetycy mogą oczywiście składać oświadczenia zdrowotne natomiast niedozwolone jest ich umieszczanie na etykietach.

Tutaj koniecznie trzeba doprecyzować, że dietetycy mogą rekomendować żywność w postaci oświadczeń zdrowotnych, jeśli robią to poprzez krajowe stowarzyszenia. Czyli w praktyce rekomendacja jest krajowego stowarzyszenia (dietetyków).

ZNACZENIE DLA FIRM

Chociaż przepisy będące podstawą zakwestionowania oznakowania stosuje się już od 2007 roku, wyrok NSA[3] z pewnością przyczyni się do kształtowania praktyki na rynku. W Polsce jest wiele reklam, które zawierają niezgodne z przepisami rekomendacje w formie oświadczeń zdrowotnych.

§  A jakie mogłoby być rozstrzygnięcie, gdyby pani dietetyk w swojej rekomendacji stwierdzała: Polecam, dla osób, które powinny uzupełnić swoją dietę w witaminę X? To już może być inna kwalifikacja treści.

§  A gdyby było tylko zdjęcie z podpisem: Dietetyk XY?

§  A jeśli dietetyk poleca żywność na swoim blogu?

Ogromnie ciekawe!

O oświadczeniach i rekomendacjach będziemy dyskutować już 8 grudnia 2021 r. Zapraszamy na WEBINAR:

Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe – prawo i praktyka
przykłady, zasady korzystania z listy pending, botanicals, oświadczenia dla dzieci

https://www.igifc.pl/szkolenie/2021-12-08-szkolenie-oswiadczenia-zdrowotne-i-zywieniowe/ 

20% rabat do 15 listopada

Zapraszamy również 14 grudnia 2021 r. na webinar:

Zezwolenie na nową żywność i oświadczenie zdrowotne
- jaka jest procedura, ile to trwa, ile kosztuje, jakie dokumenty i badania są potrzebne

https://www.igifc.pl/szkolenie/2021-12-14-procedury/ 

20% rabat do 10 listopada (środa)

[1] Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 9 z późn. zm.).
[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).
[3] https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/98139D07EC