Okres prenatalny wymaga zastosowania właściwej diety, bogatej w wartości odżywcze wspierające rozwój płodu w poszczególnych trymestrach, a także zapewniające niezbędne składniki mineralne i witaminy kobiecie w ciąży. Dlaczego jednym z elementów właściwego żywienia może być sok pomarańczowy? Wyniki badań naukowych wskazują na złożoną matrycę składników odżywczych zawartych w soku.

Sok pomarańczowy, dzięki złożoności matrycy odżywczej, może stanowić uzupełnienie codziennej diety w okresie prenatalnym. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, jego codzienne spożywanie nie wpływa na masę ciała lub poziom tkanki tłuszczowej,[1] również w czasie ciąży. Co ważne, nie ma dowodów naukowych na to, że sok pomarańczowy, mający porównywalny indeks glikemiczny do pomarańczy (odpowiednio IG=50 oraz IG=43 – oba uważane za niskie IG), wpływa w jakikolwiek sposób na ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2[2]  oraz cukrzycy ciążowej.

Wysoka biodostępność folianów

– W diecie w okresie prenatalnym istotną rolę odgrywają foliany. Należy pamiętać, że kwas foliowy jest formą metabolicznie nieaktywną. Dopiero w wyniku przemian zachodzących w organizmie tworzy aktywną postać witaminy B9, przedostającą się do krwioobiegu.[3] Foliany przyczyniają się do wzrostu tkanek matczynych w ciąży, ponadto odgrywają istotną rolę w zapobieganiu wadom cewy nerwowej płodu[4], dlatego kobietom w wieku prokreacyjnym zaleca się spożywanie produktów bogatych w foliany oraz ich suplementację na 12 tygodni przed planowaną ciążą, a obligatoryjnie w całym okresie ciąży – wyjaśnia dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska, Dietetyk, Adiunkt w Klinice Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia UJ Collegium Medicum.

Warto dodać, że panel ekspertów Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) stwierdził, że istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem folianów a prawidłowymi funkcjami psychologicznymi. Ponadto ich niedobór może prowadzić do uszkodzenia DNA poprzez błędne kodowanie sekwencji,[5] istotne jest więc ich uzupełnianie zgodnie z zaleceniami – Zawartość folianów w jednej szklance (200 ml) soku pomarańczowego wynosi około 46 μg, co stanowi dobre źródło tej witaminy (ok. 23% dziennego zapotrzebowania). Referencyjna wartość ich spożycia dla osób dorosłych wynosi 200 μg/dobę. Wysoka biodostępność folianów zawartych w soku pomarańczowym jest wynikiem wysokiej zawartości witaminy C, która zwiększa przyswajalność folianów podczas spożywania pokarmów i płynów, będących ich źródłem – dodaje dr Kozioł-Kozakowska.  

Potas i polifenole

Niektóre badania sugerują, że zawartość polifenoli w soku pomarańczowym reguluje dodatkowo poziom glukozy i insuliny.[6] Ponadto 100% sok pomarańczowy zawiera potas, w ilości zapewniającej średnio 19% dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Bierze on udział w przekształcaniu glukozy w glikogen, który następnie przechowywany jest w wątrobie. Co ważne, potas jest niezbędny do prawidłowej budowy i wzrostu mięśni oraz właściwej pracy serca[7], a jego niedobory bądź nadmiar mogą prowadzić do uszkodzenia płodu. 

Witamina C i antyoksydanty

Jedna szklanka soku pomarańczowego (200 ml) dostarcza nawet do 90% dziennego zapotrzebowania na witaminę C (Referencyjna Wartość Spożycia witaminy C dla osób dorosłych wynosi 80 mg/dobę). Witamina C pełni szereg dodatkowych funkcji w organizmie, m.in. wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego oraz układu nerwowego. Ponadto wpływa na utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych i zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia, przyczyniając się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego.[8] Dodatkowo wspiera wchłanianie żelaza niehemowanego (pochodzącego m.in. z żywności wzbogaconej, suplementów diety oraz pokarmów roślinnych), odpowiadającego za transport tlenu w organizmie; rolę witaminy C w tym zakresie podkreśliła Światowa Organizacja Zdrowia w dokumencie poświęconym prewencji niedokrwistości z niedoboru żelaza.[9]^,[10] Dr Kozioł-Kozakowska podkreśla – Organizm człowieka nie syntetyzuje i nie gromadzi zapasów tej witaminy, dlatego należy ją regularnie uzupełniać, również w okresie prenatalnym, spożywając pokarmy i soki, będące jej źródłem.[11] Witamina C jest dodatkowo antyoksydantem, podobnie jak występujące w pomarańczy i soku pomarańczowym polifenole. Przeprowadzone badania wykazały, że spożycie soku pomarańczowego (maksymalnie 600 ml/dobę) podwyższa ich poziom w surowicy wpływając na redukcję reaktywnych form tlenu (wolnych rodników).[12]

Zastrzeżenie: Dołożono wszelkich starań w zakresie weryfikacji powyższych informacji i dbałości o ich rzetelność. Informacje kierowane są do specjalistów z dziedziny zdrowia i nie mają charakteru komercyjnego. Nie są przeznaczone bezpośrednio dla konsumentów. AIJN, Europejskie Stowarzyszenie Soków Owocowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności, jeśli informacje te zostaną wykorzystane lub przedstawione w celach promocyjnych lub handlowych. Informacje podane w niniejszym dokumencie nie stanowią porady dietetycznej.

Źródła:

[1] Ribeiro C i in. (2017) Orange juice allied to a reduced-calorie diet results in weight loss and ameliorates obesity-related biomarkers: a randomized controlled trial. Nutr 38: 13-19.
[2] Murphy MM i in. (2017) 100 % Fruit juice and measures of glucose control and insulin sensitivity: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. J Nutr Sci 6:e59 (15 stron).
[3] Instytut Żywności i Żywienia (2019). Sok pomarańczowy odtworzony z soku zagęszczonego - produkcja, właściwości, wartości odżywcze.
[4] http://www.eurocat-network.eu/preventionandriskfactors/folicacid.
[5] Instytut Żywności i Żywienia (2019). Sok pomarańczowy odtworzony z soku zagęszczonego - produkcja, właściwości, wartości odżywcze
[6] SOK POMARAŃCZOWY odtworzony z soku zagęszczonego produkcja, właściwości, wartość odżywcza; Broszura Edukacyjna opracowana pod kierunkiem prof. dra hab. med. Mirosława Jarosza, Copyright by Instytut Żywności i Żywienia Warszawa 2019, ISBN 978-83-86060-95-5
[7] ibidem.
[8] ibidem
[9] World Health Organization (2001). Iron Deficiency Anaemia Assessment, Prevention, and Control. A guide for programme managers. WHO/NHD.
[10] EFSA (2015) Scientific Opinion on Dietary Reference Values for iron. EFSA J 13:4254, 115 pp.
[11] Instytut Żywności i Żywienia (2019). Sok pomarańczowy odtworzony z soku zagęszczonego - produkcja, właściwości, wartości odżywcze.
[12] ibidem