Nutri-Score to przeszłość ? – edukacja konsumentów, a nie skala punktowa supermarketów – konferencja Empowering Consumers - kolejny głos w debacie na temat FOP

Wpływ i kontrola nad wyborami europejskich obywateli w supermarketach był tematem debaty w Parlamencie Europejskim podczas konferencji Empowering Consumers - FoP labelling reform,  która obyła się 12 października 2022. Gospodarzem konferencji byli hiszpański europarlamentarzysta Jordi Canas oraz think-tank, Competere.eu. Zaproszeni goście z nauki o żywieniu, przedstawiciele sektora MŚP i stowarzyszeń konsumenckich omówili reformę Komisji w sprawie oznaczenia wartości odżywczej na przedniej części opakowania (FOP).

"Europa opiera się na różnorodności kulturowej, wolnościach, wiedzy i edukacji. Nauka zmierza w kierunku spersonalizowanych diet. Twój inteligentny zegarek jest połączony z lodówką, metabolizmem i supermarketem. To wielka rewolucja w żywieniu, gdzie badania nad DNA i genetyką prowadzą nas w kierunku spersonalizowanych diet. Nutri-Score to już przeszłość. To schemat "one-size-fits-all", czyli stary heglowski model, w którym elitarna grupa naukowców zatwierdza algorytm, który twierdzi, że jest idealny i ma zastosowanie do wszystkich. Jednak gdy zdecydują o tym interesy polityczne lub komercyjne, algorytm może zostać zmieniony, a oceny dla produktów selektywnych mogą przejść z czerwonego "E" na żółte "C"" - powiedział Pietro Paganini, założyciel Competere.eu

Zdrowie, a także opieka zdrowotna jest całkowicie osobista i zindywidualizowana, wyjaśnił profesor Ramon Estruch z Uniwersytetu w Barcelonie. Ludzie mogą cierpieć na nadciśnienie, alergie, choroby metaboliczne, nietolerancje, czynniki genetyczne - wszystkie czynniki, które mogą wpływać na potrzeby żywieniowe danej osoby, a także na wpływ niektórych pokarmów na jej organizm, czyniąc ją tolerancyjną lub nietolerancyjną na składniki. Osobiste odżywianie jest optymalną ścieżką, a my przyglądamy się zindywidualizowanym zaleceniom dietetycznym dla każdego obywatela, z pomocą programów AI, wyjaśnił.

"Nutri-Score skupia się na tym, co jest złe w danej żywności. Algorytm oblicza jego ocenę, nadając 40 proc. wagi negatywnym skutkom jedzenia, a tylko 15 proc. pozytywnym" wyjaśnił prof. Estruch.

Ten rodzaj uproszczonej punktacji nie pomaga ludziom, którzy mogą cierpieć na pewne choroby związane z sodem, cukrem, tłuszczami nasyconymi lub cukrami, prof. Estruch kontynuował, ponieważ jeśli dana osoba cierpi na specjalne potrzeby dietetyczne, to czego potrzebuje to informacja, aby móc dokonać świadomego wyboru, odpowiedniego do ich potrzeb medycznych.

"Nutri-Score jest prosty, zbyt prosty. Popełnia oczywiste błędy" - oświadczył europoseł i sprawozdawca unijnej strategii Farm-to-Fork, Herbert Dorfmann.  Wg Dorfmanna pytanie o to, co jest zdrowe, jaka jest definicja zdrowia oraz  kto lub jaki podmiot definiuje, co jest "zdrowe" dla danej osoby jest kwestią szczególnie trudną, zwłaszcza, że tak prosty system może wymusić zmianę składów produktów, aby lepiej wypaść na skali Nutri-Score.

Dorfmann stwierdził że system Nutri-Score oraz jego wpływ na zdrowie konsumentów może być najpierw oceniona w krajach - Francja, Belgia, Niemcy - które wprowadziły system do swojego narodowego planu żywieniowego, przed wprowadzeniem go w całej Europie.

Konserwatywny think-tank New Direction, zaproponował, że w interesie wolności osobistej i edukacji osobistej, odpowiedzią jest konkurencja wolnego rynku. "Dlaczego nie zaakceptujemy, że istnieje wiele modeli [żywieniowych] i zamiast tego pozwolimy im konkurować na otwartym rynku?", zapytał Robert Tayler.  Nieprzejrzystość algorytmu i rzeczywistość, w której Nutri-Score jest systemem należącym do prywatnych właścicieli, jest problematyczna, dla europosła Dorfmanna, ponieważ daje właścicielom sieci handlowych i supermarketów władzę, która może być nadużywana do wpływania na wybór konsumenta i jego decyzje.

Reprezentująca małe i średnie przedsiębiorstwa w Europie, Veronique Willems z SME Europe, podkreśliła nieodłączne obciążenia związane z przeformułowaniem receptur produktów w celu osiągnięcia lepszego wyniku Nutri-Score, wysiłku, który może nie prowadzić do zwiększenia zadowolenia klientów. MŚP stoją w obliczu poważnego wzrostu kosztów w obecnym kryzysie finansowym i często spotykają się z dyskryminacją i wykluczeniem z linii produktów supermarketów. Nutri-Score sprawia, że wiele tradycyjnych i potencjalnie zdrowszych produktów rzemieślniczych wygląda mniej zdrowo niż zreformowane produkty komercyjne, wyjaśniła pani Willems, ale Komisja Europejska "zawsze musi sprawdzić z MŚP, czy wybrany przez nie system jest odpowiedni, ponieważ MŚP dostarczają żywność na poziomie regionalnym".

"Musimy wspierać MŚP w Europie" - powiedział grecki europoseł Giorgios Kyrtsos. "Stoją one w obliczu presji ze strony inflacji i cen energii. To nie jest czas, aby utrudniać im życie i ryzykować populizmem".

Organizacja konsumencka SAFE oświadczyła, że: "MŚP często nie są obecne w supermarketach, ale supermarkety nie są przyszłością. Musimy brać pod uwagę cały przekrój rynku spożywczego, jak widzieliśmy podczas pandemii. Edukacja jest kluczem, aby umożliwić konsumentom dokonanie świadomego wyboru."

Decyzja Komisji Europejskiej ma teraz przedstawić swoją propozycję wspólnego europejskiego oznaczenia wartości odżywczej FOP na początku 2023 roku, kiedy Szwecja będzie sprawować prezydencję w UE.

Link do debaty: https://www.youtube.com/watch?v=i0GQEVYCKV4