ProVeg Polska i RoślinnieJemy wspierają sieci handlowe w monitorowaniu proporcji białka roślinnego i odzwierzęcego w sprzedaży jako pierwszy krok w kierunku bardziej świadomego kształtowania oferty.

Skuteczne zmiany w systemie żywnościowym wymagają praktycznych rozwiązań. Dlatego ProVeg Polska i RoślinnieJemy udostępniają Protein Tracker – ustandaryzowane narzędzie, które umożliwia precyzyjne mierzenie, raportowanie i bilansowanie sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Rozwiązanie wspiera sieci handlowe i firmy gastronomiczne w rozwijaniu oferty odpowiadającej na rosnące oczekiwania konsumentów oraz globalne cele związane ze zdrowiem publicznym i ochroną klimatu. ProVeg Polska i RoślinnieJemy zachęcają do monitorowania postępów i aktywnych działań w kierunku zwiększenia udziału białka roślinnego w sprzedaży.

Polski rynek roślinnych produktów rośnie – sieci handlowe kluczowe w kształtowaniu nowych nawyków żywieniowych

Według raportu Instytutu Spraw Publicznych „Czy polski konsument wesprze transformację systemu żywnościowego?", większość Polaków (87%) stosuje dietę opartą na produktach odzwierzęcych, jednak coraz więcej osób wyraża gotowość do ich ograniczenia. Z kolei raport ProVeg za rok 2023 „Evolving appetites: an in-depth look at European attitudes towards plant-based eating” pokazuje, że aż 48% polskich konsumentów mięsa przyznaje, że w skali roku ograniczyło jego spożycie (to wzrost o 6 punktów procentowych od poprzedniego badania z 2021 roku). Co więcej, aż 48% polskich konsumentów deklaruje chęć zakupu roślinnych alternatyw w supermarketach, a 58% planuje nabywać je w dyskontach. Równolegle rośnie również wartość rynku. Według danych NielsenIQ zawartych w raporcie Polskiego Związku Producentów Żywności Roślinnej w 2023 roku sprzedaż detaliczna produktów roślinnych w Polsce (bez e-commerce, HoReCa i sklepów specjalistycznych) wyniosła 1,08 mld zł. Po uwzględnieniu pozostałych kanałów sprzedaży, całkowita wartość rynku plant-based w Polsce sięgnęła 1,47 mld zł. Dane te wyraźnie pokazują, że rośnie gotowość społeczeństwa do zmiany nawyków żywieniowych i większego otwarcia na produkty pochodzenia roślinnego. 

„Indywidualne wybory żywieniowe konsumentów w dużej mierze zależą od przyjaznego środowiska zakupowego, które mogą kreować supermarkety. Retailerzy w Niemczech czy Holandii dążą do wyrównania cen produktów roślinnych i zwierzęcych, a niektóre z sieci, jak chociażby holenderskie Jumbo, ograniczają też aktywną promocję świeżego mięsa. Sprzedawcy detaliczni i firmy gastronomiczne odgrywają kluczową rolę w kreowaniu odpowiedzialnych nawyków żywieniowych" – mówi Maciej Otrębski, Head of Development w kampanii RoślinnieJemy.

Polska dostrzega konieczność dywersyfikacji źródeł białka, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w Nowych Normach Żywienia NIZP PZH – PIB. Najnowsze standardy żywieniowe oraz długoterminowa strategia rozwojowa wyraźnie postulują zwiększenie udziału produktów pochodzenia roślinnego w polskiej diecie.

„To detaliści mają dziś wyjątkową szansę stać się liderami transformacji żywieniowej poprzez przemyślane przekształcanie swojej oferty. Protein Tracker może odegrać tu kluczową rolę: wspiera firmy w wyznaczaniu ambitnych celów, usprawnieniu zbierania i raportowania danych oraz w strategicznym przechodzeniu na bardziej zrównoważone, zdrowe modele żywienia. Umożliwia także skuteczne monitorowanie postępów, analizę spożycia białka roślinnego oraz optymalizację oferty produktowej – pomagając detalistom na każdym etapie tej transformacyjnej drogi” – komentuje Patrycja Homa, prezeska ProVeg Polska.

Od Holandii po Francję – europejscy pionierzy białkowej transformacji

Zmiany w strukturze udziału białek roślinnych i pochodzenia zwierzęcego w Polsce są częścią szerszej, europejskiej strategii transformacji systemów żywnościowych, w której kluczowe miejsce zajmują mierzenie i optymalizacja ich proporcji w sprzedaży detalicznej. 

W Holandii ponad 90% sprzedawców żywności aktywnie monitoruje już podział białka za pomocą Protein Trackera. Aby do 2030 roku zmienić proporcje z 40/60 na 60/40 na korzyść białka roślinnego, holenderscy detaliści podejmują ukierunkowane działania oparte na danych z systemu śledzenia. Na przykład Lidl Netherlands testuje integrację alternatyw mięsa na półkach z produktami zwierzęcymi, aby osiągnąć cel 60/40 do 2030 roku.

W Wielkiej Brytanii dziewięciu sprzedawców detalicznych, reprezentujących ponad 80% największych brytyjskich supermarketów, aktywnie raportuje sprzedaż żywności bogatej w białko. Wśród nich znalazły się sieci Tesco, Sainsbury's, Waitrose, Coop, M&S, Lidl i Aldi. Podobne inicjatywy rozwijają się w Niemczech, gdzie supermarkety takie jak Lidl, Kaufland i Aldi wykorzystują metodologie mierzenia udziału białka i wyznaczają ambitne cele – Lidl Germany zobowiązał się do zwiększenia udziału białka roślinnego do 20% do 2030 roku, jednocześnie wprowadzając parytety cenowe między produktami roślinnymi a zwierzęcymi. W Belgii i Austrii duzi detaliści również wdrożyli metodologię śledzenia swoich celów dotyczących podziału białka, a we Francji pięć największych sieci handlowych – Auchan, Carrefour, Casino, Coopérative U i Intermarché – wzywa rząd do wsparcia transformacji systemu żywnościowego, podkreślając potrzebę zmian w kierunku bardziej zrównoważonego żywienia.

Detaliści mogą monitorować, bilansować i rozwijać ofertę dzięki Protein Trackerowi

Protein Tracker to przede wszystkim ustandaryzowane narzędzie pomiarowe umożliwiające sprzedawcom detalicznym określenie i monitorowanie całkowitych ilości sprzedawanych produktów, jak również proporcji białek pochodzenia roślinnego do białek pochodzenia zwierzęcego zawartych w tych produktach. 

Dodatkowo, dzięki Protein Trackerowi sieci handlowe zyskują skuteczne narzędzie do zarządzania emisjami gazów cieplarnianych w zakresie 3, które obejmują cały łańcuch wartości i mogą odpowiadać nawet za 98% całkowitych emisji w sektorze handlu detalicznego. W praktyce oznacza to realne wsparcie w redukcji śladu węglowego oraz realizacji strategii dekarbonizacji. Korzystanie z narzędzia jest także jasnym sygnałem dla konsumentów i interesariuszy, że sieci handlowe i firmy gastronomiczne stawiają na transparentność i aktywnie angażują się w budowę odpowiedzialnego, zrównoważonego społeczeństwa.

Rysunek 1. Metodyka narzędzia Protein Tracker

Metodologia składa się z czterech głównych kroków prowadzących do przejrzystego raportowania. Pierwszym etapem jest grupowanie produktów, podczas którego każdy artykuł spożywczy zostaje przypisany do jednej z czterech grup: 

• „roślinne kluczowe” obejmujące produkty takie jak strączki, orzechy czy tofu,

• „roślinne niekluczowe” zawierające między innymi warzywa, owoce i pieczywo, 

• „produkty złożone” zawierające oba typy białka z domyślnym podziałem 50 na 50, np. większość dań gotowych, większość wyrobów cukierniczych i piekarniczych, 

• oraz „zwierzęce kluczowe” obejmujące np. mięso, ryby, nabiał i jaja.

Rysunek 2. Struktura grup produktów

Drugim krokiem jest obliczenie wolumenu i zawartości białka. W tej fazie dane sprzedażowe wyrażone w kilogramach łączone są z informacją o procentowej zawartości białka z etykiet lub baz takich jak NEVO. Pozwala to obliczyć, ile kilogramów białka każdego typu trafiło do konsumentów. 

Trzeci etap polega na wyznaczeniu proporcji białka roślinnego do zwierzęcego, gdzie suma białka z grup roślinnych plus 50% produktów złożonych daje wolumen białka roślinnego, a analogicznie ustala się część zwierzęcą. Wynik prezentowany jest jako wskaźnik „roślinne do zwierzęce" dla całego asortymentu i wybranych kategorii.

Ostatnim krokiem jest raportowanie i benchmarking, co umożliwia włączenie danych Protein Trackera do corocznych raportów ESG / zrównoważonego rozwoju i porównanie wyników na poziomie krajowym. 

ProVeg i RoślinnieJemy wspierają retailerów w monitorowaniu proporcji białka roślinnego i zwierzęcego w sprzedaży 

W ramach transformacji w kierunku bardziej roślinnych modeli żywienia, detaliści i firmy gastronomiczne w Polsce powinni wyznaczać konkretne wskaźniki, które pozwolą stopniowo przechylać ofertę na korzyść produktów pochodzenia roślinnego. ProVeg i RoślinnieJemy rekomendują przyjęcie celów dotyczących różnorodności źródeł białka oraz aktywne monitorowanie udziału żywności roślinnej i produktów pochodzenia zwierzęcego w ofercie sklepów. Regularne obserwowanie postępów pozwala firmom spożywczym lepiej identyfikować szanse rozwoju, planować działania, spełniać wymagania regulacyjne i realnie przyczyniać się do budowy bardziej świadomego systemu żywności.

ProVeg i RoślinnieJemy współpracują z przedstawicielami całego łańcucha żywnościowego, promując roślinne diety, które – choć różnią się w zależności od regionu – łączy kilka kluczowych cech: różnorodność składników, przewaga produktów roślinnych nad zwierzęcymi, niski poziom przetworzenia oraz, tam gdzie to możliwe, lokalne lub regionalne pochodzenie składników.​