Już 3 lipca 2021 r. zacznie być stosowane rozporządzenie ustanawiające obowiązkowe oznaczenia dla opakowań z tworzyw sztucznych. Niedawno ukazał się również projekt polskich przepisów określających sankcje za brak takiego oznaczenia. Dlatego warto się zastanowić w jakim zakresie te przepisy będą miały zastosowanie dla branży spożywczej.

• Jakich produktów dotyczy?

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/2151 z dnia 17 grudnia 2020 r. ustanawiające zasady dotyczące zharmonizowanych specyfikacji w odniesieniu do oznakowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w części D załącznika do dyrektywy 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko dotyczy podpasek higienicznych, tamponów, chusteczek nawilżanych, wyrobów tytoniowych z filtrami oraz kubków na napoje. Branży spożywczej powinna zainteresować ta ostatnia kategoria, która jednak ani w samym rozporządzeniu, ani w dyrektywie plastikowej (dyrektywa SUP) ani w projekcie polskich przepisów nie została zdefiniowana. Czekając zatem na spodziewane wytyczne Komisji Europejskiej w tym zakresie w praktyce może być pewna doza niepewności jaki produkt należy potraktować jako jednorazowy kubek do napoje z jednorazowego tworzywa, a jaki produkt będzie zwolniony z nowych obowiązków.

• Wzór oznaczenia

W pierwotnie opublikowanym tekście rozporządzenia napisy w obowiązkowych oznaczeniach zostały błędnie przetłumaczone na język polski przez co Komisja Europejska wydała do niego sprostowanie. Zgodnie z aktualnymi przepisami te oznaczenia to:

• Zamieszczanie i tłumaczenie tekstów 

Rozporządzenie bardzo ściśle i rygorystycznie reguluje zagadnienia stosowania tekstów zamieszczanych do obowiązkowych oznaczeń. Na przykład dla „tradycyjnych kubków” „Oznakowanie należy umieścić poziomo na zewnętrznej powierzchni kubka z dala od brzegu, aby uniknąć kontaktu z ustami konsumenta podczas picia. Oznakowania nie należy umieszczać pod podstawą kubka”. Znajdziemy w rozporządzeniu szczegółowe wymogi dot. m.in. wymiaru oznakowania, jego kolorów, użytych czcionek, sposobu nadruku (zamieszczenia na kubku) czy stosowania wielojęzycznego oznakowania. Szczególnie stosowanie tłumaczeń okazuje się niejednokrotnie uciążliwe dla przedsiębiorców z uwagi na ograniczone miejsce do nadruku i konieczność spełnienia szczegółowych wymogów.

• Jakie kary?

1 kwietnia 2021 r. Minister Klimatu i Środowiska opublikował projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, który dotyczy również stosowania ww. oznaczeń.

Organem właściwym do kontroli prawidłowości ich zamieszczania będzie Inspekcja Ochrony Środowiska, a kary pieniężne, które będą mogły zostać nałożone zawarte są w przedziale od 10 000 zł do 500 000 zł. 

Warto przy tym zaznaczyć, że przewidziana kara dotyczy nie tylko sytuacji braku zamieszczenia obowiązkowego oznaczenia, ale również np. nieprawidłowego jego zamieszczenia, tj. np. zastosowania nieprawidłowej czcionki do załączonego do niego tekstu.

Chociaż obecnie ustawa jest na etapie konsultacji społecznych, to w założeniu ma ona wejść w życie 1 lipca 2021 r. Jeśli przepisy zostaną uchwalone w obecnej postaci, to może potencjalnie prowadzić to do sytuacji, że brak oznaczenia dot. plastiku na np. kubku do kawy będzie zagrożony wyższą sankcją finansową niż sytuacja zagrożenia bezpieczeństwa samej kawy (sic!)