UE zaostrza kontrole wybranych produktów spożywczych z krajów trzecich – obowiązują od 12 sierpnia

Unia Europejska zaktualizowała przepisy dotyczące częstotliwości oficjalnych kontroli żywności i pasz niepochodzenia zwierzęcego przywożonych z krajów trzecich. Najnowsze zmiany zostały wprowadzone Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2025/1441 z 18 lipca 2025 r., zmieniającym rozporządzenie 2019/1793, a zaczną obowiązywać od 12 sierpnia 2025 r. Aktualizacja ta jest efektem planowego przeglądu co sześć miesięcy list towarów objętych wzmożonym nadzorem granicznym. Przegląd opiera się na najnowszych danych o zagrożeniach dla zdrowia i przypadkach niezgodności, w szczególności na zgłoszeniach z unijnego systemu RASFF oraz wynikach kontroli przesyłek dokonywanych w państwach członkowskich. Dzięki temu lista produktów i krajów objętych wzmożonymi kontrolami jest regularnie dostosowywana do aktualnego poziomu ryzyka.

Nowe i zaostrzone kontrole importowe

W wyniku lipcowej nowelizacji rozszerzono bądź zaostrzono wymogi kontroli dla szeregu konkretnych towarów.

• Syria: Tahini i chałwa z nasion sezamu – 30% każdej partii podlega kontroli identyfikacyjnej i fizycznej, ze względu na wykrycia Salmonelli.

• Turcja: Suszone figi (oraz mieszanki i przetwory z suszonych fig) – częstotliwość kontroli podniesiona do 30% w związku z ryzykiem aflatoksyn; dodatkowo poszerzono zakres badań na ochratoksynę A, ponieważ stwierdzono podobny poziom niezgodności jak dla aflatoksyn. Nasiona kminu – częstotliwość kontroli podniesiona do 50% z uwagi na zagrożenie obecnością alkaloidów pirolizydynowych. Świeże pomidory – nowo dodane do wykazu, kontrole 20% przesyłek z powodu stwierdzenia podwyższonego ryzyka pozostałości pestycydów. Grejpfruty – redukcja częstotliwości kontroli z 20% do 10% dzięki poprawie zgodności tych owoców z normami UE (mniej przekroczeń poziomów pestycydów).

• Indie: Kabaczek– nowo objęty kontrolą na poziomie 20% przesyłek (ryzyko pozostałości pestycydów). strąki Moringa oleifera– ze względu na utrzymujące się naruszenia limitów pestycydów wprowadzono specjalne warunki: każda przesyłka musi być teraz obowiązkowo zaopatrzona w świadectwo urzędowe wraz z wynikami badań laboratoryjnych, potwierdzającymi zgodność z przepisami UE; ponadto 30% przesyłek będzie podlegać kontroli fizycznej na granicy. Fasola długa (yardlong bean, Vigna unguiculata) – z uwagi na powtarzające się przekroczenia pozostałości pestycydów również objęta specjalnymi warunkami importu (wymóg oficjalnego certyfikatu z wynikami badań dla każdej partii) oraz podwyższoną częstotliwością kontroli fizycznych do 50% przesyłek.

• Sri Lanka: Fasola długa – częstotliwość kontroli zwiększona do 30% z powodu częstych wykryć pozostałości pestycydów przekraczających normy.

• Egipt: Liście winorośli – częstotliwość kontroli zwiększona do 50% z uwagi na wysoki odsetek niezgodności związanych z pozostałościami pestycydów. Mango – świeże owoce dodane do listy kontrolowanej w 20% przesyłek ze względu na pojawienie się ryzyka związanego z pestycydami.

• Etiopia: Przyprawy (takie jak pieprz czarny z rodzaju Piper, suszone papryki z rodzaju Capsicum/Pimenta, imbir, szafran, kurkuma, tymianek, liście laurowe, curry i inne) – dotychczas objęte były nie tylko wzmożonymi kontrolami, ale też wymogiem przedstawiania świadectwa potwierdzającego brak aflatoksyn. Dzięki poprawie sytuacji zanieczyszczeń aflatoksynami od grudnia 2019 r. do teraz, zniesiono obowiązek dołączania certyfikatu dla tych przypraw z Etiopii; pozostają one jednak nadal pod nadzorem, przy czym 30% partii będzie poddawane kontroli identyfikacyjnej i fizycznej przy imporcie.

• Kolumbia: Owoce granadilli i męczennicy jadalnej (passiflory, tj. odmiany marakui) – włączone do wykazu kontroli w 20% przesyłek, po stwierdzeniu częstych przypadków przekroczenia dopuszczalnych pozostałości pestycydów.

• Iran / Turcja: Pistacje – orzechy pistacjowe od dawna należą do towarów wysokiego ryzyka z uwagi na aflatoksyny. Utrzymano surowe kontrole tych orzechów, w zależności od kraju pochodzenia: np. pistacje z Iranu są badane przy granicy w 50% partii, a z Turcji w ok. 30% partii

Wskaźnik kontroli (%) określa, jaka część wszystkich przesyłek danego produktu musi zostać obowiązkowo szczegółowo sprawdzona na granicy UE – zarówno pod względem zgodności dokumentów, jak i poprzez badania laboratoryjne (np. mikrobiologiczne lub fizykochemiczne). Pozostałe partie również muszą spełniać unijne wymagania, ale są kontrolowane w bardziej podstawowy sposób –  wyrywkowo lub tylko na podstawie dokumentów.

Specjalne świadectwa i okres przejściowy

Wprowadzenie tzw. specjalnych warunków importu dla niektórych produktów  – oznacza dla importerów konieczność przedstawienia przy odprawie oficjalnego świadectwa zdrowia wystawionego przez władze kraju wysyłki. Do certyfikatu muszą być dołączone wyniki analiz laboratoryjnych potwierdzające zgodność towaru z unijnymi normami (np. że poziomy pestycydów nie przekraczają dopuszczalnych). Bez takiej dokumentacji przesyłka nie będzie mogła zostać dopuszczona do obrotu na rynku UE. Jednocześnie Komisja przewidziała krótki okres przejściowy 2 miesięcy – dla partii tych towarów, które zostały wysłane z kraju pochodzenia przed 12 sierpnia 2025 r., odstąpiono od wymogu posiadania certyfikatu, pod warunkiem że poddadzą się one kontrolom granicznym (odpowiednio 30% i 50%) przy wjeździe do Unii. Dzięki temu importerzy mają czas na dostosowanie się do nowych przepisów, a jednocześnie utrzymane jest bezpieczeństwo żywnościowe.

Podsumowanie
Zmiany w przepisach przypominają, że unijny system kontroli importu szybko reaguje na nowe zagrożenia. Dla importerów to jasny sygnał: kluczowe jest zapewnienie zgodności produktów już na etapie produkcji i przygotowania eksportu.

 Źródło: Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/1441 z 18 lipca 2025 r.