Anglia notuje najwyższą od dekady liczbę zakażeń Campylobacter i Salmonellą

Najnowsze dane opublikowane przez brytyjską Agencję Bezpieczeństwa Zdrowia (UK Health Security Agency, UKHSA) wskazują na znaczny wzrost liczby zakażeń bakteriami Campylobacter i Salmonella w Anglii w 2024 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim. Obie te bakterie – będące jednymi z najczęstszych przyczyn zatruć pokarmowych – spowodowały najwyższą od dekady liczbę zachorowań. UKHSA apeluje o zachowanie środków ostrożności, szczególnie wśród małych dzieci, osób starszych oraz z obniżoną odpornością, które są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby.

Wzrost zakażeń Campylobacter i Salmonellą

W 2024 roku w Anglii odnotowano 70 352 przypadki zakażeń Campylobacter – o 17,1% więcej niż w 2023 (60 055 przypadków) i najwięcej w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Podobny wzrost zaobserwowano w zakażeniach Salmonellą, których liczba wzrosła z 8 872 (2023) do 10 388 przypadków w 2024 roku, również osiągając rekordowy poziom od dekady. Dane UKHSA wskazują, że zakażenia Campylobacter najczęściej dotykały osób dorosłych w wieku 50–79 lat (ta grupa stanowiła 44% wszystkich przypadków), natomiast w przypadku Salmonelli szczególnie podatne były dzieci poniżej 10. roku życia (21,5% przypadków).

Campylobacter i Salmonella przenoszą się głównie poprzez spożycie skażonej żywności – zwłaszcza drobiu, mięsa, jaj, niepasteryzowanego mleka oraz surowych owoców i warzyw. Do zakażenia może dojść także przez bliski kontakt z chorym (np. w gospodarstwie domowym) lub na skutek zanieczyszczenia krzyżowego w kuchni – np. używania tych samych narzędzi i desek do krojenia dla surowych i gotowych produktów. Obecnie eksperci UKHSA, we współpracy z Agencją Standardów Żywności (Food Standards Agency, FSA), prowadzą dochodzenie, aby ustalić przyczyny tak znacznego wzrostu zachorowań na salmonellozę i kampylobakteriozę.

Sytuacja innych patogenów: Cryptosporidium i STEC

Inaczej kształtuje się trend w przypadku kryptosporydiozy – liczba zakażeń wywołanych pasożytem Cryptosporidium spadła w 2024 roku o 16,4% w porównaniu z 2023, do poziomu 5 708 zgłoszonych przypadków. Mimo spadku jest to wciąż drugi najwyższy roczny wynik w minionej dekadzie. UKHSA odnotowała wyjątkowo dużo infekcji Cryptosporidium w kwietniu 2024, co wiązało się z kilkoma dużymi ogniskami: część przypadków powiązano z wiosennym sezonem porodów jagniąt (tzw. lambing events) i gospodarstwami ze zwierzętami dla odwiedzających, a jedno ognisko wystąpiło w południowej Anglii (hrabstwo Devon) w wyniku skażenia sieci wodociągowej.

STEC (Shiga toxin-producing E. coli – szczepy E. coli produkujące toksynę Shiga) w 2023 roku odnotowały nieznaczny spadek liczby zakażeń względem roku 2022 – łączna liczba przypadków zmniejszyła się o 2,2%. W 2022 doszło jednak do dużego ogniska zachorowań wywołanych szczepem O157, co tłumaczy wyjątkowo wysoką liczbę przypadków w tamtym roku. W 2023, mimo ogólnego niewielkiego spadku, zauważalny jest wzrost zakażeń szczepami innymi niż O157 – odnotowano ich 2 260 (wobec 1 988 rok wcześniej, wzrost o 14%). Zjawisko to tłumaczone jest szerszym wykorzystaniem badań metodą PCR w diagnostyce; większa czułość testów pozwala wykrywać również rzadziej spotykane szczepy STEC, stąd ich wzrost w statystykach.

Zarówno kryptosporydioza, jak i zakażenia STEC mogą przenosić się nie tylko przez żywność, ale też w wyniku kontaktu z zwierzętami i ich środowiskiem (np. podczas odwiedzania gospodarstw), kontaktu z fekaliami (np. przy przewijaniu niemowląt) czy poprzez skażoną wodę. Wszystkie wymienione infekcje układu pokarmowego wywołują podobne objawy, do których należą biegunka (czasem z krwią), bóle brzucha i skurcze, wymioty oraz stan podgorączkowy. U większości chorych symptomy ustępują samoistnie w ciągu 1–2 tygodni, jednak u małych dzieci, seniorów oraz osób o osłabionej odporności istnieje zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu lub powikłań. W najpoważniejszych przypadkach zakażenie STEC może prowadzić do zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS) – zagrażającego życiu uszkodzenia nerek.

Zalecenia w zakresie higieny i bezpieczeństwa żywności

W obliczu rosnącej liczby zatruć pokarmowych władze sanitarne przypominają o kluczowych zasadach zapobiegania tym infekcjom. Dr Gauri Godbole, zastępczyni dyrektora ds. infekcji jelitowych w UKHSA, zwraca uwagę, że system nadzoru odnotowuje obecnie bardzo wysoką liczbę przypadków chorób pokarmowych w Anglii. UKHSA ściśle współpracuje z partnerami, aby wykrywać ogniska i powstrzymywać rozprzestrzenianie się tych infekcji. Dr Godbole podkreśla, że drobnoustroje wywołujące te choroby przenoszą się na różne sposoby – przez skażoną żywność lub wodę, kontakt z zakażonymi ludźmi, a także kontakt ze zwierzętami lub ich otoczeniem. Przypomina również o podstawowej roli higieny rąk – dokładne mycie dłoni wodą z mydłem (zwłaszcza po skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem czy przygotowywaniem posiłku, oraz po kontakcie z surowym mięsem lub ze zwierzętami) znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia. Osoby z objawami żołądkowo-jelitowymi (biegunka, wymioty) nie powinny przygotowywać posiłków dla innych, a do pracy, szkoły lub przedszkola można wrócić dopiero po 48 godzinach od ustąpienia objawów.

Również Agencja Standardów Żywności (FSA) podejmuje działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa żywności. Dr James Cooper, zastępca dyrektora ds. polityki żywnościowej FSA, zapewnia, że bezpieczeństwo konsumentów jest najwyższym priorytetem, a FSA wspólnie z UKHSA analizuje przyczyny wzrostu zakażeń Campylobacter i Salmonellą oraz monitoruje trendy w przypadku innych patogenów. Wyniki tych analiz mają posłużyć do podjęcia odpowiednich działań chroniących zdrowie publiczne. FSA uruchomiła nową kampanię informacyjną, aby pomóc ludziom bezpiecznie przygotowywać żywność. Agencja współpracuje także z sektorem spożywczym i władzami lokalnymi, wspierając firmy w wypełnianiu wymogów bezpieczeństwa żywności. Konsumentom zaleca się natomiast sprawdzanie ocen higieny lokali gastronomicznych (Food Hygiene Ratings) dostępnych online przed skorzystaniem z ich usług.

Specjaliści przypominają o podstawowych zasadach higieny, określanych jako 4Cs (od ang. Cooking, Chilling, Cleaning, Cross-Contamination – gotowanie, chłodzenie, czyszczenie i zapobieganie krzyżowemu zanieczyszczeniu), które odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu zatruciom pokarmowym. Ich stosowanie w codziennym przygotowywaniu posiłków obejmuje m.in. odpowiednie podgrzewanie potraw, przechowywanie żywności w niskiej temperaturze, zachowanie czystości w kuchni, oddzielanie produktów surowych od gotowych do spożycia, pilnowanie terminów przydatności oraz dbanie o higienę osobistą. 

Źródło: GOV.UK​