Wzrost przypadków zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS) we Włoszech w 2024 roku – władze rozważają zmiany w etykietowaniu produktów mlecznych

We Włoszech w 2024 roku odnotowano 57 przypadków zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS), poważnego powikłania zakażeń Escherichia coli (E. coli), które może prowadzić do niewydolności nerek, a w najcięższych przypadkach również do uszkodzenia mózgu. W wyniku choroby jedno dziecko zmarło.

Monitorowanie przypadków HUS we Włoszech

Dane dotyczące zakażeń są gromadzone w ramach Włoskiego Rejestru Zespołu Hemolityczno-Mocznicowego, prowadzonego przez Włoskie Towarzystwo Nefrologii Pediatrycznej (SiNePe) oraz Narodowy Instytut Zdrowia (ISS). Rejestr ten umożliwia monitorowanie przypadków zachorowań, analizę kliniczną pacjentów oraz identyfikację potencjalnych przyczyn zakażeń.

Zachorowania odnotowano w 16 regionach Włoch, a cztery przypadki dotyczyły osób mieszkających za granicą. Dodatkowo u czterech pacjentów choroba rozwinęła się po powrocie z zagranicznych podróży.

Zdecydowana większość zakażonych – 54 spośród 57 pacjentów – to dzieci poniżej 15. roku życia. Ponadto zakażenia dotknęły dwie osoby w przedziale wiekowym 15–24 lat, a jeden przypadek odnotowano u pacjenta powyżej 65. roku życia.

Sezonowy charakter zakażeń

Analiza danych epidemiologicznych pokazuje, że liczba przypadków w pierwszych pięciu miesiącach 2024 roku była niższa niż oczekiwano. W lutym i marcu odnotowano jedynie jeden przypadek zakażenia, a od czerwca do września liczba zachorowań była niższa od sezonowej średniej. Natomiast w okresie od października do grudnia liczba zgłoszonych przypadków była zbliżona do danych z poprzednich lat.

Średnia wieku pacjentów w momencie wystąpienia objawów wynosiła nieco ponad 3 lata, co pokazuje, że zakażenia E. coli i związany z nimi HUS stanowią największe zagrożenie dla najmłodszych.

Dominujące szczepy E. coli wywołujące HUS

W 2024 roku w ramach badań laboratoryjnych udało się przeanalizować próbki pobrane od 52 pacjentów. W 45 przypadkach wykryto zakażenie bakteriami E. coli produkującymi toksynę Shiga (Shiga toxin-producing E. coli, STEC). Dodatkowo w 39 przypadkach udało się określić serogrupy STEC odpowiedzialne za zakażenia.

Najczęściej wykrywane były serotypy STEC należące do tzw. „wielkiej piątki” (top-5 STEC), do których należą szczepy O26, O157, O111, O145 i O103 – łącznie odpowiadały one za 38 przypadków.

Najczęściej izolowanym szczepem wśród pacjentów z HUS był STEC O26, wykryty u 17 pacjentów. To zgodne z danymi europejskimi – w skali kontynentu serogrupa E. coli O26 dominuje w przypadkach HUS związanych z zakażeniami STEC. Na drugim miejscu pod względem liczby zakażeń znalazł się szczep O111, a na trzecim – ex aequo O103, O157 i O145.

Zidentyfikowano również dwa przypadki zakażeń wieloma szczepami STEC – u jednego pacjenta wykryto jednocześnie E. coli O111 i O103, a u drugiego E. coli O111 i O145.

Nowe przepisy dotyczące surowego mleka? Włochy rozważają zmiany w etykietowaniu

W związku z przypadkami HUS, władze Włoch rozważają zaostrzenie przepisów dotyczących oznakowania produktów mlecznych pochodzących z surowego mleka. Celem tej zmiany ma być zmniejszenie ryzyka zakażeń E. coli u dzieci, które są najbardziej narażone na ciężkie powikłania.

W styczniu 2025 roku utworzono specjalny zespół roboczy, w skład którego weszły instytucje rządowe i branżowe, m.in.:

• Ministerstwo Zdrowia Włoch (Ministero della Salute),
• Narodowy Instytut Zdrowia (ISS),
• Stowarzyszenia branżowe reprezentujące sektor mleczarski.

Zespół ten ma na przestrzeni trzech miesięcy opracować zalecenia dotyczące potencjalnych zmian w przepisach.

Dodatkowo, włoscy politycy Matteo Rosso i Lorenzo Basso zaproponowali wprowadzenie obowiązkowych ostrzeżeń zdrowotnych na etykietach produktów z surowego mleka. Etykiety miałyby zawierać informacje o ryzyku spożycia takich produktów przez dzieci poniżej 10. roku życia.

Impulsem do tej inicjatywy była tragiczna śmierć chłopca o imieniu Elia, który w maju 2024 roku zmarł po spożyciu sera z surowego mleka i rozwinięciu HUS.

Podsumowanie

Dane epidemiologiczne z 2024 roku potwierdzają, że zakażenia STEC pozostają istotnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego, szczególnie wśród najmłodszych. Najczęściej identyfikowanym szczepem wśród przypadków HUS we Włoszech jest E. coli O26, co jest zgodne z trendami obserwowanymi w całej Europie.

Obecnie Włochy analizują możliwość zaostrzenia regulacji dotyczących etykietowania produktów mlecznych, aby zwiększyć świadomość konsumentów i ograniczyć liczbę zachorowań. Decyzje w tej sprawie mogą zapaść w ciągu najbliższych miesięcy.

Źródła: 

Istituto Superiore di Sanità (ISS)

Ministero della Salute

Santé publique France