Arsen nieorganiczny w żywności – EFSA potwierdza obawy zdrowotne

Narażenie konsumentów na nieorganiczny arsen w żywności budzi obawy zdrowotne wynika z najnowszej oceny ryzyka tej substancji zanieczyszczającej przeprowadzonej przez EFSA. Ustalenia ekspertów potwierdzają i podtrzymują wyniki wcześniejszej oceny EFSA dotyczącej zagrożeń związanych z obecnością nieorganicznego arsenu w żywności z 2009 r.

Komisja Europejska zwróciła się do EFSA o aktualizację oceny nieorganicznego arsenu w celu rozpatrzenia i oceny nowych badań dotyczących jego toksycznego działania. EFSA przeprowadziła konsultacje z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami w sprawie projektu opinii i rozpatrzyła liczne uwagi otrzymane przed jej sfinalizowaniem.

Jakie pokarmy zawierają nieorganiczny arsen

Arsen jest powszechnie występującą substancją zanieczyszczającą, która występuje zarówno naturalnie, jak i dostaje się do żywności w wyniku działalności człowieka. Arsen występuje w różnych postaciach, w zależności od jego budowy chemicznej. Niniejsza opinia EFSA skupia się na arsenie nieorganicznym.

Głównym źródłem narażenia ogółu społeczeństwa na arsen nieorganiczny jest żywność. Główne produkty żywnościowe sprzyjające ryzyku narażenia dietetycznego to ryż, produkty na bazie ryżu oraz zboża i produkty na bazie zbóż. Do narażenia przyczynia się również woda pitna, chociaż w Europie jej poziomy są zwykle niskie.

Zagrożenia dla zdrowia

Długoterminowe przyjmowanie wraz z pożywieniem nieorganicznego arsenu wiąże się z szeregiem niekorzystnych skutków dla zdrowia ludzkiego, w tym z niektórymi postaciami raka. W swojej ocenie EFSA wziął pod uwagę zwiększony zakres nowotworów skóry związanych z narażeniem na nieorganiczny arsen jako najbardziej istotny szkodliwy skutek. Eksperci doszli do wniosku, że zapewnienie ochrony skóry przed rakiem będzie również chronić przed innymi potencjalnie szkodliwymi skutkami.

Oceniając substancje genotoksyczne i rakotwórcze, które w sposób niezamierzony występują w łańcuchu pokarmowym, EFSA oblicza margines narażenia (MOE ) dla konsumentów. MOE jest stosunkiem dwóch czynników: dawka przy którym obserwuje się niewielki, ale mierzalny niekorzystny skutek, oraz poziom narażenia na substancję dla danej populacji. Niski MOE oznacza większe ryzyko niż wyższy MOE.

W oparciu o dostępne dane z badań na ludziach MOE wynoszące 1 lub mniej odpowiada poziomowi narażenia na nieorganiczny arsen, który może być powiązany ze zwiększonym ryzykiem raka skóry.

U dorosłych MOE są niskie – wahają się od 2 do 0,4 dla przeciętnych konsumentów i od 0,9 do 0,2 dla konsumentów, charakteryzujących się wysokim wzrostem. Eksperci doszli do wniosku, że stwarza to zagrożenie dla zdrowia.

Następne kroki

EFSA ocenia również potencjalne ryzyko związane z narażeniem na arsen organiczny w żywności. Po tym jak ocena ryzyka zostanie zakończona, ocenione zostanie możliwe ryzyko połączonego narażenia na organiczny i nieorganiczny arsen w żywności.

Źródło: EFSA