Pestycydy w żywności – Polska na tle rynku brytyjskiego oraz USA – porównanie sytuacji

Rynek brytyjski – raport PRiF 2016

Raport brytyjski analizujący 3 448 próbek produktów wskazał na  48 procent próbek z pozostałościami pestycydów. Dane zostały opublikowane przez Komitet Ekspertów ds. Pozostałości Pestycydów w Żywności (PRiF) w ramach sprawozdania rocznego.

PRiF przetestowało 3 450 próbek z 41 różnych rodzajów żywności, stwierdzając pozostałości w 47,86% z nich w tym w 3,22% powyżej maksymalnego zalecanego poziomu (MRL).

Stwierdzono, że jedzenie pochodzące spoza Wielkiej Brytanii częściej zawiera pozostałości pestycydów – 53,46% z 1 719 badanych próbek uzyskało wynik pozytywny. Spośród 1729 produktów spożywczych z Wielkiej Brytanii odsetek był odrobinę niższy i wynosił 42,26%.

Od 2015 r. obserwuje się wzrost występowania pozostałości pestycydów w produktach spożywczych (42,86% i 2,79% powyżej najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości), jednak nastąpiła również zmiana testowania pestycydów.

W roku 2015 PRiF w 3 614 próbek wykrył 388 pozostałości pestycydów w owocach i warzywach, 73 w produktach pochodzenia zwierzęcego, 346 produktach skrobiowych i ziarnach, 353 w żywności dla niemowląt oraz 346 w innych produktach spożywczych.

Natomiast w roku 2016 potwierdzono obecność pestycydów w 374 próbkach owoców i warzyw, 365 w produktach pochodzenia zwierzęcego, 371 w produktach skrobiowych i ziarnach, 376 w żywności dla niemowląt oraz 370 w innych produktach spożywczych. Oznacza to, że PRiF zwiększyło skuteczność o 23 procent.

Produkty takie jak chleb, płatki śniadaniowe i winogrona zawierały najwięcej pozostałości. Spośród 216 zbadanych próbek chleba, aż w 86% stwierdzono zawartość pozostałości co najmniej jednego pestycydu, a 25% zawierało więcej niż jeden. Analiza płatków śniadaniowych wykazała, że ​​93% próbek zawierało co najmniej jeden, a 65 procent wykazywało śladowe ilości większe niż jeden. W przypadku winogron 95% badanych było pozytywnie, a 83% miało kontakt z więcej niż jednym pestycydem.

Żadna z próbek chleba lub płatków śniadaniowych i tylko jedna próbka z winogron przekroczyła MRL (Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Pozostałości)

Produktem najbardziej narażonym na wysoki poziom pozostałości pestycydów był kmin rzymski. Dwanaście z 24 analizowanych próbek wykazało pozostałości pestycydów. Inne godne uwagi produkty, które często przekraczały MRL to: sery bawole, kozie oraz owcze (11 %); mąka żytnia (21 %); fasola strączkowa (24 %) oraz piżmian jadalny (26 %).

11 próbek sera bawolego, koziego i owczego z pozostałością powyżej MRL dotyczyło pestycydów takich jak BAC (Benzalkoniumchloride) lub DDAC (Dicecyldimethylammoniumchloride), prawdopodobnie używanych jako środki dezynfekujące podczas produkcji.

Rynek USA – raport USDA 2015

W 2015 r. PDP (Pesticide Data Program) przeprowadziło badania dotyczące różnych produktów spożywczych, w tym świeżych i przetworzonych owoców i warzyw oraz masła orzechowego.

Ze wszystkich próbek zebranych i przeanalizowanych w 2015 r. 96,9% (9 872 z 10 187) stanowiły owoce i warzywa, w tym świeże (jabłka, czereśnie, ogórki, grejpfruty, winogrona, zielona fasolka, sałata, nektarynki, pomarańcze, brzoskwinie, gruszki, ziemniaki, szpinak, truskawki, kukurydza, pomidory i arbuz) oraz przetworzone (mrożone czereśnie, mrożona słodka kukurydza i masło orzechowe ) produkty. Zebrano i przeanalizowało również  315 próbek masła orzechowego. Próbki pobrano z punktów pobierania próbek PDP takich jak sieci handlowe, centra dystrybucyjne oraz rynki transakcyjne. Próbki krajowe stanowiły 76,1%, 23,0% stanowiły próbki produktów importowanych, natomiast  0,9% próbek było nieznanego pochodzenia.

W ponad 99 % badanych próbkach poziom pozostałości pestycydów był znacznie niższy niż poziom tolerancji ustalony przez EPA (Environmental Protection Agency), a w 15% z nich w ogóle nie wykryto pozostałości pestycydów. Dane przekazane przez PDP potwierdzają, że pozostałości wykryte w próbkach produktów rolnych są na poziomach, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumentów i są bezpieczne.

Pozostałości pestycydów przekraczające ustaloną normę wykryto w 0,53 % (54 próbki) z wszystkich badanych próbek (10 187 próbek). Spośród tych 54 próbek, 18 zostało importowanych  (33%), a 36 - krajowych (67%). Pozostałości pestycydów bez ustalonej tolerancji stwierdzono w 3,9 %  próbek (394). Spośród nich, 259 próbek  stanowiły produkty krajowe (65,7%), importowano 129 (32,8%), a 6 było nieznanego pochodzenia (1,5%).

Sytuacja w Polsce – raport Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach - InHort 2016

W roku 2016 badania kontrolne przeprowadzone w Zakładzie Badania Bezpieczeństwa Żywności objęły 416 (380 ś.o.r. + 36 metabolitów) substancji biologicznie czynnych środków ochrony roślin, ich izomerów i metabolitów, pozostałości 10 fungicydów ditiokarbaminianowych.

Przebadano 39 rodzajów upraw lub ich grup – 9 sadowniczych, 20 warzywnych oraz 10 rolniczych. Próbki do badań zgodnie z wcześniej ustalonym harmonogramem pobierali pracownicy Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a następnie dostarczali je do laboratorium.

Ogółem pobrano do badań monitorowych 1089 prób płodów rolnych, w tym: 289 prób owoców, 352 próbki warzyw oraz 448 prób z upraw rolniczych. W 464 próbach, czyli w 42,6% ogółu analizowanych nie stwierdzono obecności pozostałości środków ochrony roślin. W 601 próbach, czyli w 55,2% wykryto pozostałości pozostające poniżej najwyższych dopuszczalnych pozostałości (NDP), wśród nich – 130 prób zawierało nieprawidłowe środki (11,9%) ze względu na aktualnie zarejestrowane przez MRiRW dla danych upraw, a w 2,2% ogólnej liczby prób, czyli w 24 próbach, stwierdzono przekroczenia NDP ustalone zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005. Stwierdzono, że w 19 tych prób zawierało nieprawidłowe środki.

Analizując poszczególne grupy upraw stwierdzono, że:

- na 289 prób owoców: 51 (17,6%) prób nie zawierało pozostałości, a 233 (80,6%) próby zawierało pozostałości poniżej NDP UE, wśród nich – 39 prób zawierało nieprawidłowe środki (12,8%) ze względu na aktualnie zarejestrowane przez MRiRW dla danych upraw. W 5 próbach (1,7%) wykryto przekroczenie NDP UE;

- na 352 prób warzyw: 96 (27,3%) prób nie zawierało pozostałości, a 241 (68,5%) próby zawierało pozostałości poniżej NDP UE, wśród nich – 77 prób zawierało nieprawidłowe środki (21,9%) ze względu na aktualnie zarejestrowane przez MRiRW dla danych upraw. W 15 próbach (4,3%) wykryto przekroczenie NDP UE ;

- na 448 prób upraw rolniczych: 317 (70,8%) prób nie zawierało pozostałości, a 127 (28,3%) próby zawierało pozostałości poniżej NDP UE, wśród nich – 14 prób zawierało nieprawidłowe środki (3,1%) ze względu na aktualnie zarejestrowane przez MRiRW dla danych upraw. W 4 próbach (0,9%) wykryto przekroczenie NDP UE.

Pozostałości środków ochrony roślin we wszystkich próbach stwierdzono w uprawach brokuła, rukoli, kapusty głowiastej, kapusty brukselskiej i rzodkiewki. Pozostałości powyżej 90% wykryto w uprawie jabłek, pora, kalafiora i kapusty pekińskiej. Powyżej 80% pozostałości występowało w uprawach śliwy, czereśni i selera korzeniowego. Brak pozostałości stwierdzono w uprawach cebuli, papryki, buraka cukrowego i ziemniaka

Analizując częstotliwość występowania środków ochrony roślin w uprawach, stwierdzono występowanie 41 związków wykrywanych częściej niż w 10% prób poszczególnych upraw.

Stwierdzono również 130 przypadków zastosowań środków ochrony roślin niedopuszczonych do stosowania w danych uprawach, których pozostałości najczęściej były poniżej dopuszczalnego poziomu, co stanowiło 11,9% wszystkich badanych prób.

Oceniając uzyskane wyniki zgodnie z Regulacją Komisji Europejskiej i Rady nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady „w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG”, przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości chemicznych środków ochrony roślin (NDP), powyżej dwukrotnej ich wartości, czyli kwalifikujące się do zgłoszenia w systemie RASFF, stwierdzono w 24 próbkach, co stanowi 2,2% wszystkich badanych prób.

Źródła:

1. Pesticide Data Program’s (PDP) 25th Annual Summary for calendar year 2015
2. InHort: Badanie pozostałości środków ochrony roślin w ramach urzędowej kontroli ich stosowania RAPORT ZA ROK 2016
3. Expert Committee on Pesticide Residues in Food (PRiF) annual report