Pestycydy to szerokie pojęcie oznaczające wszystkie substancje lub preparaty służące do zwalczania niepożądanych organizmów. Pestycydy stosowane podczas uprawy roślin nazywamy środkami ochrony roślin. Zatem pojęcie pestycydy jest pojęciem szerszym niż środki ochrony roślin.

Środki ochrony roślin stosuje się zarówno w rolnictwie ekologicznym, jak i konwencjonalnym. Nazywane są często fitofarmaceutykami, czyli lekami dla roślin. To określenie bardzo dobrze oddaje charakter tych substancji. Środki ochrony roślin, analogicznie do leków przyjmowanych przez ludzi, mają za zadanie wyleczyć roślinę z choroby (na przykład fungicydy zwalczają choroby grzybowe) i uchronić ją przed atakiem szkodników (np. insektycydy zwalczające owady). W ochronie roślin stosuje się również herbicydy, czyli preparaty zwalczające chwasty dzięki którym rośliny uprawne nie muszą konkurować o przestrzeń, wodę i składniki odżywcze z innymi roślinami.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na choroby grzybowe atakujące rośliny uprawne. Są one wyjątkowo groźne – zarówno dla roślin, jak i ludzi. Grzyby atakujące rośliny produkują bowiem toksyczne substancje zwane mikotoksynami, mające szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie. Zatem zwalczając choroby roślin nie tylko poprawiamy jakość plonu ale też zwiększamy jego bezpieczeństwo dla konsumentów.

Również sposób tworzenia środków ochrony roślin jest analogiczny do leków. Trwa on około 10 lat i obejmuje ponad 100 różnego rodzaju badań, których dokumentacja liczy około 50 000 stron. Właściwe można powiedzieć, że środki ochrony roślin są substancjami przebadanymi dokładniej niż leki, ponieważ w trakcie tworzenia nowego preparatu sprawdza się nie tylko takie parametry jak  skuteczność czy sposób odziaływania na roślinę. W przypadku środków ochrony roślin sprawdza się również czy i w jaki sposób substancja wpływa na całe środowisko oraz w jakim tempie ulega biodegradacji a także czy i w jaki sposób wpływa na osobę wykonującą zabieg ochrony roślin i na konsumenta żywności.

Kolejna analogia występuje w sposobie stosowania środków ochrony roślin. Leki dla roślin stosujemy tylko wtedy kiedy jest to niezbędne, w ściśle określonych dawkach i w ściśle ustalonym czasie. Wynika to zarówno z przepisów prawa, jak i z zaleceń zamieszczonych na etykiecie produktu oraz z Dobrej Praktyki Rolniczej.

Dodatkowo od 2014 roku rolnicy mają obowiązek stosowania integrowanej ochrony roślin. To podejście polega na stosowaniu w pierwszej kolejności niechemicznych metod ochrony roślin, przykładem takiej ochrony jest mechaniczne usuwanie chwastów, zmianowanie i uprawa odmian o wysokiej odporności na choroby i szkodniki. Dopiero jeśli metody niechemicznie zawiodą, można zastosować metody chemiczne. W efekcie dzięki ochronie roślin, w tym stosowaniu środków ochrony roślin rolnicy minimalizują straty w plonie i są w stanie produkować żywność wolną od chorób i szkodników, wysokiej jakości, w przystępnych cenach i bezpieczną dla konsumentów.

Autor: dr Joanna Gałązka, Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin

Więcej informacji na temat pozostałości środków ochrony roślin do pobrania:

STOSOWANIE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN A BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI