Spirulina – ocena ryzyka, związanego z jej spożywaniem

Spirulina to handlowa nazwa cyjanobakterii, dostępnych w sprzedaży zazwyczaj w postaci proszku. Jest ona tradycyjnie spożywana w wielu krajach – samodzielnie, jako składnik środków spożywczych lub suplement diety, który ma korzystnie oddziaływać na zdrowie. Jednakże w czasopismach naukowych kilkukrotnie opublikowano doniesienia, świadczące o wystąpieniu po spożyciu spiruliny różnorodnych działań niepożądanych. Zwróciło to uwagę ANSES (francuskiej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Żywności, Środowiska i Pracy), która zdecydowała się na przeprowadzenie oceny ryzyka spożywania suplementów diety, zawierających spirulinę.

Opublikowane w artykułach objawy, występujące po spożyciu spiruliny, są bardzo różnorodne – od zaburzeń trawienia czy alergii, aż do uszkodzeń mięśni i wątroby, jednak dawki spiruliny spożyte w tych przypadkach nie są dokładnie znane. W świetle dostępnych wyników badań nie wydaje się, aby spirulina spożywana w niewielkich dawkach (do kilku gramów dziennie dla osób dorosłych), mogła stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla zdrowia ludzi. Należy jednak zwrócić uwagę, iż ilość badań epidemiologicznych, dotyczących spożywania spiruliny, jest zbyt mała, by wykazać rzadziej występujące skutki zdrowotne, takie jak np. indywidualna nadwrażliwość na tą substancję. Dodatkowo, warto wspomnieć, iż produkty zawierające spirulinę mogą być zanieczyszczone cyjanotoksynami (w szczególności mikrocystrynami), bakteriami oraz metalami ciężkimi (ołowiem, rtęcią i arsenem).

Ze względu na ryzyko występowania w spirulinie wymienionych zanieczyszczeń, agencja ANSES zaleca konsumentom, aby zachowali oni szczególną ostrożność przy wybieraniu preparatów, zawierających ten składnik. Powinny one pochodzić z oficjalnych kanałów dystrybucji, które są kontrolowane przez władze publiczne. Ważne jest, aby spełniały prawne wymagania oraz były w pełni identyfikowalne.

Ponadto, ze względu na charakterystykę spiruliny oraz zgłaszanych po jej spożyciu niepożądanych objawach, agencja ANSES odradza przyjmowanie suplementów diety, zawierających tą substancję, osobom z fenyloketonurią oraz cierpiącym na alergie pokarmowe.

Dodatkowo, agencja podkreśla, iż wbrew wcześniejszym poglądom, świadczącym o tym, że spirulina może być dobrym źródłem witaminy B12 dla wegan, witamina ta jest obecna w spirulinie jedynie w formie analoga strukturalnego, który nie jest przyswajalny przez człowieka, a dodatkowo może utrudniać wchłanianie właściwej witaminy B12.

Warto również zauważyć, iż przy przyjmowaniu suplementów diety, zawierających spirulinę w zalecanej dawce, która wynosi maksymalnie 5 g na dobę, konsument dostarcza do organizmu od 7 do nawet 8,5 mg beta-karotenu na dobę, podczas gdy limit przyjmowania tej substancji wraz z suplementami diety wynosi tylko 7 mg na dobę.

Na podstawie przeprowadzonej oceny ryzyka agencja ANSES wydała również zalecenia dla producentów suplementów diety, zawierających spirulinę. Ze względu na ryzyko zanieczyszczenia preparatów przez cyjanotoksyny, bakterie oraz metale ciężkie, podczas procesu produkcyjnego należy zwrócić szczególną uwagę na jakość wykorzystywanej wody technologicznej.

Ponadto agencja podkreśla, iż w związku z niewielką ilością danych epidemiologicznych, dotyczących spożywania spiruliny, pomocne będzie prowadzenie dalszych badań w tym zakresie. Według ANSES należy przeprowadzić szczegółową ekspertyzę, która pozwoli ustalić limit zawartości mikrocystyny, w suplementach diety, zawierających spirulinę. Zgodnie z opinią WHO w przypadku narażenia przewlekłego tolerowane dzienne spożycie (TDI) mikrocystyny wynosi 0,04 µg na kg masy ciała.

ANSES, w swojej opinii, przypomina również pracownikom służby zdrowia o obowiązku zgłaszania wszelkich działań niepożądanych, których wystąpienie mogło być następstwem spożycia suplementów diety. Agencja podkreśla także, iż przy dynamicznie rozwijającym się segmencie suplementów diety, dla zachowania bezpieczeństwa konsumentów, kluczowe jest wdrożenie zasad międzynarodowej, ścisłej współpracy mającej na celu monitorowanie negatywnych skutków, związanych z ich spożywaniem.

Źródło:
ANSES: Compléments alimentaires à base de spiruline : privilégier les circuits d’approvisionnement les mieux contrôlés