Żywność zanieczyszczona olejami mineralnymi – zalecenia dotyczące ich ograniczenia według ANSES

ANSES – francuska Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Zdrowia, Żywności, Środowiska i Pracy, po niepokojących doniesieniach dotyczących obecności olejów mineralnych w żywności, przeprowadziła ekspertyzę na temat zagrożeń związanych z ich migracją z opakowań do produktów żywnościowych.

Ekspertyza obejmowała ocenę ryzyka MOAH - mineralnych olejów, składających się z aromatycznych węglowodorów oraz MOSH - mineralnych olejów, będących mieszaninami węglowodorów nasyconych. Substancje te, w świetle dostępnych badań, migrują do żywności z farb drukarskich, klejów i kartonów stosowanych do wytwarzania opakowań.

Problem obecności olejów mineralnych w żywności pojawił się po raz pierwszy jako rezultat badań przeprowadzonych w laboratorium w Zurychu, które wykazały obecność pewnych typów olejów mineralnych w suchej żywności przechowywanej w opakowaniach wykonanych z papieru i tektury. Ponadto, w 2012 roku EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) wydała opinię, w której uznała ekspozycję na MOSH za niepokojącą, a narażenie na MOAH za szczególnie niepokojące. Zgodnie z jej opinią celowe jest prowadzenie dalszych badań dotyczących migracji tych związków do żywności. EFSA podkreśliła również potrzebę wprowadzenia nowych wartości limitów toksykologicznych odnoszących się do poszczególnych olejów mineralnych.

Przeprowadzona przez ANSES ekspertyza pozwoliła dokładniej scharakteryzować skład mieszanin olejów mineralnych. Agencja, na podstawie zebranych danych, wydała oficjalne zalecenia dotyczące ograniczenia migracji tych substancji z opakowań do produktów żywnościowych. Ponadto ANSES podkreśliła, iż problem obecności olejów mineralnych w żywności, ze względu na charakter genotoksyczny i mutagenny niektórych z nich powinien być traktowany jako kwestia priorytetowa.

Zgodnie z zaleceniami agencji ANSES w pierwszej kolejności należy ustanowić analityczną metodę oznaczania składu mieszanin olejów mineralnych. Lepsza znajomość składu mieszanin jest, według agencji, niezbędna do zaproponowania wartości limitów toksykologicznych oraz pozwoli na przeprowadzenie dokładnych badań toksykologicznych z wykorzystaniem mieszanin reprezentatywnych o składzie zbliżonym do tego, na który narażeni są konsumenci.

Ze względu na doniesienia dotyczące genotoksyczności i mutagenności, którą wykazują niektóre oleje mineralne, a w szczególności MOAH zaleca się natychmiastowe podjęcie wszelkich wysiłków mających na celu eliminację zagrożenia związanego z ich migracją do żywności. Działania te mają dotyczyć w szczególności wyłączenia stosowania substancji, które mogą być ich źródłem. Zaleca się, aby w opakowalnictwie żywności wykorzystywane były jedynie farby drukarskie, kleje i inne dodatki niezbędne w tworzeniu opakowań, wolne od MOAH.

Ponadto, według ekspertyzy przeprowadzonej przez ANSES, ważne jest, aby również w innych gałęziach przemysłu, w miarę możliwości, stosowane były farby drukarskie, kleje i inne dodatki pozbawione MOAH. Zaleca się przeprowadzenie badań dotyczących możliwości ich wykorzystywania w przemyśle drukarskim. Obecnie gazety i inne druki poddawane recyklingowi identyfikowane są jako główne źródło obecności olejów mineralnych w papierze makulaturowym czy tekturze, będącej surowcem do produkcji opakowań, w tym również opakowań przeznaczonych do żywności.

W swoim raporcie ANSES podkreśla również rolę stosowania powłok barierowych, które mają, zgodnie z opracowaniami naukowymi, ograniczyć migrację zanieczyszczeń, w tym także olejów mineralnych, z opakowań do żywności. Jako powłoki stanowiące barierę wykorzystuje się obecnie PET, akrylan oraz poliamid. Skuteczność innych substancji m.in. skrobi, które mogłyby być stosowane jako powłoki barierowe po umieszczeniu ich na opakowaniach żywności jest ciągle przedmiotem badań.

Źródło:

ANSES; L’Anses émet des recommandations pour réduire la contamination des denrées alimentaires par les huiles minerals