Spożycie i postrzeganie mięsa przez Polaków - badanie

Polska od lat pozostaje jednym z liderów konsumpcji mięsa w Europie. Jednak zmiany społeczne, rosnąca świadomość zdrowotna oraz presja ekologiczna powodują, że trendy spożycia ulegają stopniowej ewolucji. Dane z raportu dotyczącego bilansowego spożycia mięsa oraz badania ankietowe z 2024 roku rzucają światło na to, jak wyglądały zwyczaje Polaków w ostatnich latach. Raport „Preferencje i opinie dotyczące konsumpcji mięsa wśród Polaków – badanie ilościowe i jakościowe” powstał z inicjatywy Związku POLSKIE MIĘSO, a wyniki pozwoliły na pozyskanie aktualnych danych i poznanie perspektywy konsumentów dotyczącej mięsa. Jak wyjaśnił Jacek Strzelecki, prezes Związku POLSKIE MIĘSO, dane uzyskane podczas ankiet badawczych umożliwiły ustalanie słabych i mocnych stron branży mięsnej, będą stanowiły wsparcie przy planowaniu hodowli zwierząt dla rolników oraz przetwórców, doprowadzą do skutecznych zmiany w ofercie mięsnej, a także określą wyzwania oraz nowe trendy konsumenckie.

Konsumpcja mięsa – stabilność z wyzwaniami

Między 2015 a 2023 rokiem spożycie mięsa w Polsce utrzymywało się na stosunkowo wysokim poziomie, choć nie brakowało wahnięć. W 2023 roku każdy mieszkaniec Polski zjadł przeciętnie 77,8 kg mięsa, co stanowi spadek w porównaniu do 2022 roku, kiedy to wynik wyniósł 79,2 kg. Najczęściej spożywane były mięso drobiowe (31,5 kg na osobę) oraz wieprzowe (40,5 kg na osobę), podczas gdy konsumpcja wołowiny drastycznie spadła do 0,8 kg na osobę.

Tab. Bilansowe spożycie mięsa w latach 2015-2022

Źródło: Roczniki Statystyczne Rolnictwa za lata 2016-2024, GUS

Podczas badania zleconego przez POLSKIE MIĘSO pytano jakie miejsce zajmuje mięso w codziennej diecie Polaków, czy stanowi stały element, czy jest intencjonalnie ograniczane jego spożycie lub zapadła decyzja o zupełnej rezygnacji z konsumpcji białka zwierzęcego. Ponad 57% konsumentów zadeklarowało, że najlepiej ich stosunek do spożywania mięsa opisuje twierdzenie: „Jem mięso jako stały element mojej diety”. Ten wariant wybrała większość osób badanych w przedziale wiekowym od 18 do 49 roku życia. 39% respondentów wybrało odpowiedź: „Jem mięso, ale staram się ograniczać jego spożycie”. A tylko 4% spośród badanych osób zadeklarowało: „Wcale nie jem mięsa” i dotyczy to wszystkich przedziałów wiekowych.

Według uczestników badań jakościowych decyzja o ograniczaniu mięsa coraz częściej wynika ze względów zdrowotnych. Dieta bezmięsna jest postrzegana jako lżejsza, jednak równie korzystna może być zmiana sposobu przygotowania mięsa – zastąpienie tłustych, smażonych potraw wariantami gotowanymi na parze lub duszonymi. W większości osoby powyżej 60 roku życia uzasadniają swoją motywację do ograniczenia spożycia mięsa względami zdrowotnymi.

Popularność drobiu – wybór zdrowia i wygody

Drobiowe mięso dominuje na polskich stołach, zostało wskazane przez 91% społeczeństwa. Łatwość przygotowania, przystępna cena oraz delikatny smak sprawiają, że jest ono preferowane przez młodsze pokolenia, które często wybierają potrawy szybkie i nieskomplikowane. Starsi konsumenci nadal doceniają tradycyjne metody przygotowywania drobiu, takie jak pieczenie czy duszenie.

Wieprzowina na drugim miejscu

Na drugim miejscu uplasowała się wieprzowina wskazana przez 78% badanych, która kojarzy się z tradycją i typowym polskim obiadem. Wieprzowina, niegdyś podstawowy składnik diety Polaków, teraz jednak odnotowuje spadki. Jej wizerunek jako mięsa ciężkiego i mniej zdrowego sprawia, że część konsumentów ogranicza jej spożycie na rzecz drobiu lub alternatyw roślinnych. Niemniej, dania takie jak schabowy wciąż zajmują szczególne miejsce w polskiej tradycji kulinarnej.

Spadająca popularność wołowiny

Wołowina natomiast – z wynikiem 53% – uchodzi za mięso dla smakoszy, wybierane raczej na wyjątkowe okazje i trudne w przygotowaniu. Konsumenci wskazują na jej wysoką cenę oraz długi czas przygotowania. Choć docenia się smak steków i potraw z gulaszem, wiele osób rezerwuje wołowinę na specjalne okazje.

Zwyczaje konsumpcyjne Polaków

Badania fokusowe i ankietowe pokazują, że posiłki mięsne są nieodłącznym elementem diety większości Polaków. Aż 83% Polaków kupuje mięso co najmniej raz w tygodniu, a 52% kupuje je przynajmniej kilka razy w tygodniu.

Jeśli chodzi o miejsca zakupu, to wybór zależy od rodzaju nabywanego mięsa. Drób Polacy zazwyczaj kupują w supermarketach, natomiast wołowinę i mięso mielone w sklepach specjalistycznych i osiedlowych, które cieszą się większym zaufaniem konsumentów. Na wybór miejsca zakupu mięsa wpływają także wygoda, codzienne obowiązki oraz skala koniecznych do zrobienia zakupów – supermarkety są przeważnie wybierane przy dużych zakupach, a lokalne sklepy przy tych mniejszych.

Czynniki kształtujące wybory konsumentów

Badania ujawniają, że przy wyborze mięsa kluczową rolę odgrywają trzy elementy: cena, jakość oraz świeżość produktu. Konsumenci młodszego pokolenia zwracają uwagę na skład oraz pochodzenie mięsa, podczas gdy starsze osoby bardziej cenią tradycję i smak. Co ciekawe, ponad 80% Polaków deklaruje zakup mięsa przynajmniej raz w tygodniu, najczęściej w supermarketach. Wołowina i rzadziej spożywane rodzaje mięsa, takie jak jagnięcina czy dziczyzna, są częściej kupowane w sklepach specjalistycznych.

Motywacje ograniczania spożycia mięsa

72% spośród osób badanych uznało, że wpływ mięsa w diecie człowieka ma charakter pozytywny – dostarcza niezbędnych składników odżywczych dla zdrowego funkcjonowania organizmu. Jednakże rosnąca świadomość zdrowotna sprawia, że coraz więcej osób decyduje się na ograniczenie spożycia mięsa. Głównymi motywami są zalecenia lekarzy, troska o zdrowie oraz chęć redukcji poziomu cholesterolu. Młodsze pokolenia częściej eksperymentują też z dietami roślinnymi, choć wielu z nich wraca do mięsa z powodu uczucia głodu i braku satysfakcji po posiłkach wegetariańskich. Starsi konsumenci natomiast podchodzą do idei ograniczenia mięsa bardziej pragmatycznie, wybierając zdrowsze metody jego przyrządzania, takie jak gotowanie na parze lub duszenie.

Roślinne zamienniki mięsa

43% osób uznało, że zamienniki nie są mięsem, a 32% uważa, że nie powinno się wobec nich stosować nazw produktów mięsnych. 20% osób nie przeszkadza stosowanie w takich sposób nazw. Dla respondentów, którzy spożywają mięso roślinne zamienniki stanowią ciekawostkę kulinarną, której warto wypróbować, ale nie mogą stanowić pełnoprawnej alternatywy dla mięsa. Badani uzasadniają, że zamienniki nie spełniają oczekiwań ze względu na nieatrakcyjny smak oraz braku uczucia sytości po spożyciu. Najbardziej doceniają tego typu produkty młodzi dorośli, który wplatają je do swojej codziennej diety, spożywając także równolegle mięso.

Podsumowanie

Raport jasno wskazuje, że polski rynek mięsny ewoluuje. Dominacja drobiu i stopniowe ograniczanie spożycia czerwonego mięsa odzwierciedlają zmiany w stylu życia i preferencjach społecznych. Jednocześnie rośnie świadomość zdrowotna i ekologiczna, co przekłada się na bardziej przemyślane wybory konsumenckie. Przyszłość rynku będzie zależeć od zdolności producentów do dostosowania się do tych zmieniających się potrzeb.

Źródło: Konferencja POLSKIE MIĘSO oraz raport „Preferencje i opinie dotyczące konsumpcji mięsa wśród Polaków – badanie ilościowe i jakościowe”