Rozpuszczalniki organiczne – najbardziej niebezpieczne substancje chemiczne w laboratorium

Rozpuszczalniki organiczne to substancje chemiczne szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu do zawieszania, rozpuszczania lub ekstrakcji innych materiałów. Obejmują one różnorodne powszechnie stosowane związki, takie jak toluen, benzyna lakowa (mineralna), eter i alkohole. Chociaż rozpuszczalniki organiczne powinny być stosowane głównie do materiałów nierozpuszczalnych w wodzie, są one często stosowane do ogólnego użytku, ponieważ są bardzo skuteczne.

Niemniej jednak, rozpuszczalniki organiczne to przeważnie najbardziej niebezpieczne substancje chemiczne w laboratorium. Są wysoce szkodliwe nie tylko dla środowiska, ale przede wszystkim dla człowieka. Często są one bardzo lotne, łatwopalne i toksyczne. Należy je stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności tylko tam, gdzie jest dobra wentylacja i pod wyciągiem. Osoby, które mają z nimi styczność na co dzień, narażone są, jednakże na ich niesłużący zdrowiu wpływ.

Zagrożenia powodowane przez rozpuszczalniki organiczne są często ignorowane, choć są dość poważne, zwłaszcza jeśli dana osoba jest regularnie narażona na ich obecność. Istnieją trzy drogi wnikania rozpuszczalników organicznych do organizmu: poprzez kontakt ze skórą, drogi oddechowe lub połknięcie. Rozpuszczalniki organiczne w kontakcie ze skórą podrażniają ją, a jednocześnie mogą wpływać na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, powodować uszkodzenia wątroby lub nerek, a także poważne objawy żołądkowo-jelitowe i okulistyczne, zapalenie skóry oraz nowotwory. Podsumowując, są bardzo niebezpieczne i wszędzie tam, gdzie dostępna jest alternatywa należałoby ich unikać.

Rozpuszczalniki stosowane w branży bezpieczeństwa żywności

Jednym z najpowszechniejszych i szeroko stosowanych rozpuszczalników organicznych – wykorzystywanym również jako pestycyd lub alternatywne źródło paliwa – jest metanol. Metanol jest toksycznym alkoholem i klasycznym rozpuszczalnikiem laboratoryjnym do ekstrakcji różnych materiałów. Jak wszystkie rozpuszczalniki organiczne, może powodować wiele szkodliwych objawów u ludzi, a także może negatywnie wpływać na środowisko. Metanol ma podobny zapach i wygląd do etanolu (alkoholu spożywczego), jednak jest znacznie bardziej toksyczny i lotny. Etanol jest również powszechnie stosowany jako skuteczny rozpuszczalnik i ma znacznie mniej negatywnych skutków w porównaniu z metanolem. Niektórzy badacze i naukowcy w związku z tym uważają ekstrakcję etanolem połączoną z wodą za metodę bezpieczniejszą, ale nadal nie „zieloną”.

„Zielony” to termin powszechnie używany wśród naukowców do opisania związków, które mają niewielki lub śladowy wpływ na ludzi i środowisko. Jednak w przypadku metod ekstrakcji nie ma oficjalnej zgody co do tego, co stanowi „zieloną” metodę, a co nie, z wyjątkiem metody ekstrakcji wodnej. Zgodnie z podstawowymi zasadami Zielonej Chemii należy unikać niepotrzebnego stosowania rozpuszczalników lub zastępować je mniej toksycznymi chemikaliami. Wspomniany etanol jest stosunkowo bezpiecznym związkiem chemicznym, jednak nadal jest toksyczny i łatwopalny.

W dzisiejszych czasach większa świadomość ekologiczna i prozdrowotna zwiększyła zapotrzebowanie na produkty pochodzenia naturalnego, które mają minimalny wpływ na środowisko i na ludzi. Większość krajów na świecie ustaliła dopuszczalne limity narażenia na rozpuszczalniki organiczne, promując stosowanie „bardziej ekologicznych” rozpuszczalników tam, gdzie ma to zastosowanie.

W ostatnich latach na rynku pojawiły się dużo bezpieczniejsze metody ekstrakcji wodnej

Mimo wszystko w branży bezpieczeństwa żywności nadal powszechnie stosuje się rozpuszczalniki organiczne w procesie ekstrakcji do analizy różnych matryc. Jeśli chodzi o wykrywanie mykotoksyn w żywności i paszach dla zwierząt (mykotoksyny: potencjalnie rakotwórcze, toksyczne związki wytwarzane przez grzyby, występujące w ziarnach i produktów mlecznych), najczęściej stosowanymi rozpuszczalnikami organicznymi są metanol, etanol i (rzadziej) acetonitryl. Są one często skutecznym rozpuszczalnikiem do ekstrakcji mykotoksyn, ale nie jedynym. W ostatnich latach na rynku pojawiły się dużo bezpieczniejsze metody ekstrakcji wodnej. Z dużą korzyścią zarówno dla pracowników laboratoryjnych, jak i użytkowników końcowych wyrobów finalnych (konsumentów), są one skutecznym rozwiązaniem w procesie ekstrakcji matryc. Bezpieczeństwo użytkownika, a dodatkowo korzyści dla środowiska mają tak duże znaczenie, że są podstawowym aspektem, który należy wziąć pod uwagę przy rozróżnianiu różnych oferowanych metod ekstrakcji.

Symmetric Green – nowa, innowacyjna linia szybkich testów paskowych do wykrywania mykotoksyn

ProGnosis Biotech, innowacyjna firma biotechnologiczna z siedzibą w Grecji i obecna na całym świecie, opracowała Symmetric Green – nową, innowacyjną linię produktów szybkich testów paskowych do wykrywania wszystkich głównych mykotoksyn objętych przepisami prawa (takich jak aflatoksyna B1, aflatoksyny ogółem, deoksyniwalenol (DON), zearalenonu (ZON), ochratoksyny A (OTA), fumonizyny (FUMO) i T-2/HT-2) w ziarnach, orzechach, zbożach, paszach dla zwierząt i innych produktach, przy użyciu wodnego buforu do procesu ekstrakcji.

• Stosowanie zestawu testów paskowych Symmetric Green jest metodą bezpieczną i szybką, charakteryzującą się jednocześnie bardzo dużą dokładnością i powtarzalnością wyników, co potwierdzają liczne wielomacierzowe testy biegłości organizowane przez prestiżowe organizacje, takie jak Fapas i A.I.A.
• Bufor wodny zdaje egzamin w procesie ekstrakcji szerokiego zakresu matryc, a jednocześnie jest całkowicie bezpieczny i nieszkodliwy zarówno dla środowiska, jak i użytkownika.
• Szybka i łatwa metoda Symmetric Green zapewnia więc niezawodne rozwiązanie dla analityków z sektora bezpieczeństwa żywności jednocześnie nie narażając ich na niebezpieczeństwa związane z obcowaniem z substancjami chemicznymi.