Zafałszowana żywność na twoim talerzu: ponad 3,6 tys. ton niebezpiecznych produktów wycofanych z rynku (Food Fraud)

Operacja OPSON

Wprowadzanie do obrotu żywności zafałszowanej lub o obniżonej jakości praktykowane jest na szeroką skalę, dlatego wciąż czynione są wysiłki zmierzające do zahamowania tego globalnego zjawiska. Zepsute mięso, chemicznie barwiony tuńczyk czy podrobiona odżywka dla niemowląt – to tylko niektóre z przykładów produktów skonfiskowanych w ramach ostatniej operacji OPSON prowadzonej w celu ujawnienia zafałszowań żywności i napojów (ang. food fraud) m.in. na rynku europejskim.

67 zaangażowanych krajów

W ramach trwającej 4 miesiące (od grudnia 2017 do marca 2018) w 67 krajach* operacji OPSON VII skonfiskowano ponad 3 620 ton żywności oraz 9,7 miliona litrów napojów zafałszowanych lub o zaniżonej jakości. Funkcjonariusze Europolu przeprowadzili ponad 41 tys. kontroli w sklepach, marketach, na lotniskach, w portach oraz zakładach przemysłowych. Łącznie aresztowano bądź zatrzymano 749 osób.

Współpraca organów ścigania

„Rezultaty operacji OPSON pokazują, jak wiele można osiągnąć, by chronić konsumentów na całym świecie, jeśli tylko różne organy ścigania połączą siły i przeprowadzą skoordynowane działania”, mówi Jari Liukku, szef Europejskiego Centrum ds. Przestępczości Poważnej i Zorganizowanej Europolu. „Fałszowanie żywności to poważne zagrożenie, które ze względu na postępującą globalizację łańcuchów dostaw wymaga współpracy międzynarodowej. Wszystkie państwa muszą stawić czoła temu procederowi i obowiązkiem organów ścigania jest zagwarantowanie konsumentom, że produkty, które trafiają na ich talerze, są autentyczne i bezpieczne”.

50 siatek przestępczych

„Rozpracowanie prawie 50 siatek przestępczych uwikłanych w produkcję zafałszowanej żywności i napojów to ważny krok na drodze do powstrzymania kryminalistów przed wprowadzaniem do obrotu potencjalnie śmiercionośnych produktów”, podkreśla Daoming Zhang, szef oddziału Nielegalnych Rynków Interpolu. „Ilość skonfiskowanych produktów jest przestrogą dla konsumentów, którzy muszą zwracać uwagę na jakość i pochodzenie kupowanych artykułów”.

Europol i Interpol

Organizowana co roku operacja, koordynowana przez Europol i Interpol, wspierana jest przez policję, urzędy celne oraz państwowe organy zajmujące się żywnością, a także firmy z sektora prywatnego. Od czasu pierwszej akcji, przeprowadzonej w 2011 r., liczba krajów uczestniczących w OPSON stale rośnie, co odzwierciedla coraz większe zaangażowanie wielu państw w rozwiązanie palącego problemu tzw. food fraud.

Zafałszowany tuńczyk

W Europie ścisła współpraca pomiędzy Europolem a Komisją Europejską nadzorującą unijną Sieć ds. Zafałszowań Żywności (FFN) zaowocowała uruchomieniem specjalnego projektu skierowanego przeciwko podrabianiu tuńczyka. Kompleksowe działania, obejmujące wszystkie zainteresowane sprawą strony, pozwoliły na zażegnanie problemu w innowacyjny i efektywny sposób, poprzez jednoczesny udział organów administracyjnych i organów ścigania. Europol będzie w dalszym ciągu wspierał takie wszechstronne rozwiązania w czasie kolejnych edycji OPSON.

Studia przypadków

Belgia – sprzedaż zepsutego mięsa nie nadającego się do spożycia

Belgia zamknęła największy w kraju zakład przetwórczy mięsa, a supermarkety wycofały ze swojej oferty liczne produkty po wybuchu skandalu dotyczącego zepsutego mięsa. Rząd odebrał odpowiedzialnej za zafałszowania firmie licencję po tym jak kontrole wykazały potencjalne zagrożenie dla zdrowia w przypadku dwóch produktów: mielonej wołowiny oraz ogonów wołowych. Wykryto w nich odpadki rzeźne oraz padlinę używane w produkcji karmy dla zwierząt i zabronione w produktach przeznaczonych dla ludzi.

Hiszpania – podrobiona odżywka dla niemowląt

W Hiszpanii aresztowano cztery osoby oraz zamknięto zakład zajmujący się pakowaniem zafałszowanych odżywek dla niemowląt przeznaczonych głównie na eksport do Chin. Zarekwirowano 8 ton zafałszowanych produktów. Odżywki skupywane w Polsce w cenie 1 euro/kg i transportowane do Barcelony nie stanowiły ryzyka zdrowotnego, jednak nie zawierały one niezbędnych składników odżywczych. Były również produkowane w warunkach niespełniających standardów higienicznych.

Ogólnoeuropejska akcja – nieuczciwe praktyki w produkcji tuńczyka

W czasie OPSON VII, we współpracy z FFN, przeprowadzono ogólnoeuropejską akcję mającą na celu ujawnienie nieuczciwych praktyk w produkcji tuńczyka. Był to pierwszy przypadek podobnej operacji skierowanej na konkretny rodzaj produktu. Zafałszowania obejmowały podmienianie gatunków ryb oraz sprzedaż tuńczyka przeznaczonego na konserwy jako świeżego – do mięsa dodawano nielegalnie substancje barwiące, które sprawiały, że przypominało ono droższy produkt. Łącznie skonfiskowano 51 ton tuńczyka i pobrano ponad 380 próbek.

Francja – przemyt towarów nietrwałych

W wyniku wspólnej operacji Francuskiej Żandarmerii Narodowej, służby celnej oraz Ministerstwa Rolnictwa zarekwirowano we francuskich terytoriach zależnych ponad 9,5 tony przemyconych towarów nietrwałych oraz 60 litrów paliwa i surowców przeznaczonych do nielegalnego wydobycia złota.

Przeszkoleni funkcjonariusze

Na przestrzeni roku przedstawiciele różnych instytucji i sektorów, m.in. oficerowie policji i służby celnej, prokuratorzy i śledczy, uczestniczyli w specjalnych szkoleniach oraz warsztatach poprzedzających operację, dzięki czemu zyskali oni niezbędne do pracy narzędzia oraz zdobyli wiedzę pozwalającą na skuteczne rozpoznawanie zafałszowanych produktów. Na Węgrzech Państwowy Urząd ds. Opodatkowania i Ceł we współpracy z Państwowym Urzędem ds. Bezpieczeństwa Łańcucha Żywnościowego oraz Państwowym Panelem Przeciwdziałania Zafałszowaniom przygotował krótkie nagranie video objaśniające założenia operacji, skierowane zarówno do funkcjonariuszy organów ścigania, jak i szerszej publiczności. Ostateczny raport podsumowujący operację OPSON VII zostanie opublikowany w ciągu najbliższych miesięcy.

*W tym w 24 państwach członkowskich UE: Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Cyprze, Czechach, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Litwie, Łotwie, Niemczech, Polsce, Portugalii, Rumunii, Słowenii, Szwecji, Węgrzech, Wielkiej Brytanii i we Włoszech

**We Francji, Hiszpanii, Holandii, Liechtensteinie, Niemczech, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii, Węgrzech, Wielkiej Brytanii oraz we Włoszech

Źródło:

1. https://www.europol.europa.eu/newsroom/news/fraud-plate-over-3-600-tonnes-of-dangerous-food-removed-consumer-market