Zbierasz grzyby? ANSES przypomina o najczęstszych błędach i zagrożeniach

Nadejście jesieni oznacza początek sezonu grzybobrania. Jednak przypadków zatruć grzybami jest nadal wiele i część z nich ma ciężki przebieg. Konsekwencje błędnej identyfikacji lub niewłaściwego przygotowania dziko rosnących grzybów mogą obejmować ostre dolegliwości ze strony układu pokarmowego, powikłania nerkowe, a nawet poważne uszkodzenie wątroby. Francuska agencja ANSES przypomina o konieczności zachowania ostrożności oraz przestrzegania zaleceń bezpieczeństwa.

Wzrost przypadków zatruć we wrześniu

Według danych z Francji, od 1 lipca 2025 odnotowano już około 500 przypadków zatruć związanych ze zbieraniem i spożyciem dzikich grzybów. Od początku września nastąpił wyraźny wzrost liczby takich incydentów, a szczyt zatruć spodziewany jest w październiku.

Do zatruć dochodzi przede wszystkim na skutek pomylenia grzybów jadalnych z trującymi. Przyczyną bywa także niewłaściwe przechowywanie zebranych grzybów, spożycie okazów w złym stanie (nadpsutych), ich niedostateczna obróbka cieplna lub zjedzenie zbyt dużej ilości na raz.

Częste i niebezpieczne pomyłki

Analiza danych z drugiej połowy 2024 roku we Francji wykazała, że w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 1363 osoby z objawami zatrucia grzybami skontaktowały się z ośrodkami toksykologicznymi. Większość incydentów miała przebieg łagodny, jednak w 3,1% przypadków stwierdzono ciężkie zatrucie – odnotowano trzy zgony oraz trzy przypadki przewlekłej niewydolności nerek. Najczęściej obserwowano objawy ze strony przewodu pokarmowego: bóle brzucha, nudności, wymioty i biegunkę.

Do najczęstszych groźnych pomyłek w 2024 roku należało wzięcie trującego kielichowca pomarańczowego (Omphalotus olearius, znanego we Francji jako clitocybe de l’olivier) za jadalne kurki (pieprznik jadalny, Cantharellus cibarius) lub zbliżone gatunki. Spożycie kielichowca powoduje ostre zaburzenia żołądkowo-jelitowe, które mogą prowadzić do ciężkiego odwodnienia organizmu.

Podobnie jak w latach ubiegłych, najpoważniejsze zatrucia wynikały z pomylenia muchomora sromotnikowego (Amanita phalloides) z czubajką kanią (Macrolepiota procera). Muchomor sromotnikowy jest odpowiedzialny za zatrucia cytotoksyczne prowadzące do uszkodzenia wątroby, często o skutku śmiertelnym.

Zasady bezpiecznego zbioru i spożywania grzybów

Aby zbieranie i konsumpcja dzikich grzybów były bezpieczne, ANSES zaleca przestrzeganie następujących zasad:

• Zbieraj wyłącznie te grzyby, które znasz na pewno – wiele silnie trujących gatunków potrafi do złudzenia przypominać odmiany jadalne.

• W razie wątpliwości co do identyfikacji, skonsultuj zbiory z ekspertem (farmaceutą lub doświadczonym mykologiem, np. z lokalnego towarzystwa mykologicznego). Dotyczy to także grzybów otrzymanych od innych osób. Jeśli nie masz 100% pewności co do choć jednego z zebranych okazów, zrezygnuj ze spożycia całej partii.

• Nie podawaj małym dzieciom grzybów z własnych zbiorów – organizm dziecka jest szczególnie wrażliwy na toksyny zawarte w grzybach.

• Nie ufaj aplikacjom mobilnym do rozpoznawania grzybów – ryzyko błędnej identyfikacji przez aplikację jest bardzo wysokie.

• Zawsze poddawaj dzikie grzyby odpowiedniej obróbce cieplnej – przed spożyciem należy je gotować przez co najmniej 20 minut (surowe grzyby mogą być trujące nawet w przypadku gatunków jadalnych).

Przestrzeganie powyższych zasad pozwoli znacząco zmniejszyć ryzyko poważnego zatrucia podczas trwającego sezonu grzybowego.

Źródło: ANSES​