Czy Europejczycy wybiorą alternatywne białka?

Zainteresowanie Europejczyków alternatywnymi białkami staje się oczywiste, a tendencja ta stanowi doskonałą podstawę do zmiany sposobu żywienia w kierunku zrównoważonych i zdrowych systemów żywienia i żywności, zgodnie z ambicjami Europejskiego Zielonego Ładu, strategii „od pola do stołu” i celami klimatycznymi UE. Jednak zainteresowanie to nie znajduje odzwierciedlenia w europejskich wzorcach żywieniowych, ponieważ białka alternatywne są spożywane głównie przez osoby, które wcześnie je zaadoptowały, podczas gdy większość jest mniej otwarta na alternatywy lub ma ograniczone możliwości włączenia ich do diety. Ta rozbieżność między zainteresowaniem a konsumpcją wynika z przeszkód w środowisku żywności, takich jak ograniczona oferta produktów, nieoptymalny smak produktu, izolowane lokowanie produktu w sklepach lub menu itp. Bez pokonania tych przeszkód alternatywne białka pozostaną niszą.

W ramach międzynarodowego projektu naukowcy z SWPS przeanalizowali postawy europejskich konsumentów

Dlaczego mieszkańcy Paryża lubią sałatkę z wodorostów i tofu? Czy Włosi skuszą się na szaszłyk z chrząszcza? Ilu młodych polskich konsumentów to „innowatorzy żywności”, chętnie sięgający po pasztet z ciecierzycy? W ramach międzynarodowego projektu naukowcy z SWPS przeanalizowali postawy europejskich konsumentów wobec alternatywnych produktów białkowych.

W obliczu walki ze zmianami klimatycznymi coraz więcej osób modyfikuje swoją dietę, rezygnując lub ograniczając konwencjonalne źródła białka (np. wołowina, wieprzowina, drób i nabiał zwierzęcy) na rzecz tych o mniejszym wpływie na środowisko. Są to tzw. alternatywne produkty białkowe, których bazą mogą być rośliny strączkowe, algi, grzyby, skorupiaki i owady.

Naukowcy z Uniwersytetu SWPS – wraz z ekspertami z Niemiec, Danii, Grecji, Norwegii i Włoch – przeanalizowali badania z 11 baz recenzowanych czasopism. W sumie ich analiza objęła 25 badań przeprowadzonych w 18 krajach europejskich. Wyniki opublikowano w czasopiśmie Food Quality and Preference. Badacze skupili się szczególnie na danych z Danii, Finlandii, Polski, Czech, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Niemiec.

W teorii zdrowe i etyczne, ale co z praktyką?

Badania pokazują, że wielu konsumentów ocenia produkty hybrydowe; czyli łączące w sobie białko konwencjonalne i alternatywne, wyższej od produktów mięsnych pod względem cech zdrowotnych, etycznych, przyjaznych dla środowiska i pożywnych. Tendencję tę obserwuje się szczególnie wśród konsumentów duńskich, ale także wśród konsumentów z innych krajów, takich jak Wielka Brytania i Hiszpania.

Pozytywne postawy i przekonania nie zawsze jednak przekładają się na chęć zakupu tego typu produktów. Spośród badań dotyczących zamiarów zakupowych związanych z alternatywnymi białkami 60% wskazuje, że duńscy konsumenci mają stosunkowo niskie zamiary zakupu takich produktów. W jednym z badań tylko 46% z nich było skłonnych kupić mięso hybrydowe (produkt łączący rośliny i mięso) w porównaniu z 63% konsumentów w Hiszpanii i 53% w Wielkiej Brytanii.

Niewielu polskich „innowatorów żywności”

Badania pokazują, że konsumenci z Polski i Czech mają mniejszą wiedzę na temat innowacyjnych produktów spożywczych i większą niechęć do przyjmowania nowej żywności w porównaniu do konsumentów z Danii i Niemiec.

.Porównanie niemieckich i polskich konsumentów (w wieku 55 lat i więcej) wykazało, że polscy respondenci charakteryzowali się znacznie niższym poziomem wiedzy na temat innowacyjnych produktów spożywczych (w tym zawierających białka alternatywne), byli bardziej niezdecydowani w swoich decyzjach i rzadziej decydowali się na zakup takich produktów.

Wśród mieszkańców Niemiec „innowatorzy żywności” (np. ci, którzy kupują wkrótce po wejściu na rynek różnych innowacyjnych produktów spożywczych) i „wcześni naśladowcy” (ci, którzy kupują po pewnym namyśle) stanowią 73% populacji.

Kontrastuje to z wynikami zaobserwowanymi w przypadku młodych ludzi z Polski, Czech i Słowacji. W tych krajach „innowatorzy żywności” i „pierwsi naśladowcy” stanowią zaledwie 24–36% młodych konsumentów. O ile wśród młodych konsumentów z Niemiec nie stwierdzono dużej niechęci do zakupu innowacyjnych alternatyw białka, o tyle wśród konsumentów z Polski, Czech i Słowacji było ją od 13 do 17%.

Owad na talerzu?

Analiza pokazuje, że konsumenci niechętnie kupują produkty na bazie owadów. Tylko 18–22% konsumentów w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii zgłasza chęć zakupu takich produktów. Konsumenci w Szwecji i Finlandii deklarują więcej pozytywnych przekonań na temat żywności na bazie owadów niż konsumenci w Niemczech i Czechach. Konsumenci we Włoszech znacznie rzadziej wybierają takie produkty niż konsumenci w Europie Północnej czy Zachodniej (np. w Danii czy Belgii).

Wodorosty podbijają kosmopolityczne miasta

W niektórych miastach obserwuje się specyficzne różnice w akceptacji i zainteresowaniu białkami alternatywnymi przez konsumentów.

Na przykład miasta takie jak Paryż i Helsinki, które są bardziej zróżnicowane etnicznie, zwykle wykazują wyższy poziom akceptacji tych białek przez konsumentów w porównaniu z konsumentami z miast o mniej zróżnicowanych etnicznie konsumentach. Konsumenci z takich dużych miast częściej mają także dostęp do restauracji oferujących kuchnię alternatywną lub wprowadzające nowe trendy żywieniowe, w tym alternatywne białka.

Dobrym przykładem jest Paryż, gdzie średnie spożycie białek na bazie wodorostów jest wyższe niż w pięciu innych francuskich miastach. Można to wytłumaczyć stosunkowo dużą populacją mieszkańców pochodzenia azjatyckiego, którzy akceptują żywność na bazie wodorostów.

Budowanie motywacji konsumenckiej

Autorzy analizy podkreślili, że ich ustalenia mogą pomóc w opracowaniu strategii mających na celu zwiększenie możliwości wyboru białkowych alternatyw. Uwzględnienie różnych podejść i poziomów wiedzy na ich temat w poszczególnych krajach pozwoli na zastosowanie różnych strategii promocyjnych.

Badania przeprowadzono w ramach międzynarodowego projektu „ LIKE-A-PRO Od niszy do głównego nurtu – białka alternatywne dla wszystkich i wszędzie”, prowadzonego na zlecenie Uniwersytetu SWPS przez prof. Aleksandrę Łuszczyńską. Projekt finansowany jest przez Unię Europejską (UE) w ramach programu ramowego „Horyzont Europa”.

Źródło: https://english.swps.pl/42-research/research-project-database/research-projects/33695-like-a-pro