Czy technologia blockchain może pomóc w zwalczaniu problemu fałszowania żywności? Zastosowanie w sektorze rolno-spożywczym

Czy technologia blockchain może pomóc w zwalczaniu problemu fałszowania żywności? Zastosowanie w sektorze rolno-spożywczym

1. Food fraud, czyli słów kilka o żywnościowych oszustwach
2. Kod QR, który ma wiele do powiedzenia. Czym jest blockchain?
3. Blockchain jako narzędzie dla większej ochrony konsumenta
4. Blockchain w sektorze rolno-spożywczym. Śledzenie i monitorowanie żywności
5. Produkty kontrolowane od pola do stołu, czy o tym, gdzie szacunek do tradycji spotyka się z nową technologią 
6. Perspektywy i potencjalne zagrożenia zastosowania technologii blockchain
   w agrobiznesie
7. Rozwiązania prawne przy zastosowaniu technologii blockchain
8. Wnioski

Food fraud, czyli słów kilka o żywnościowych oszustwach

Łańcuch dostaw żywności narażony jest na nieuczciwe praktyki właściwie na wszystkich etapach, rozpoczynając od produkcji, poprzez dystrybucję, na konsumpcji kończąc. Ponadto, charakteryzuje się różnorodnością i mnogością podmiotów uczestniczących, wśród których znajdują się producenci, dostawcy, firmy transportowe, firmy magazynujące aż po sprzedawców czy usługodawców. Sektor rolno-spożywczy to wiele stron zaangażowanych w procesy produkcyjne, dystrybucyjne i sprzedażowe oraz coraz to więcej nowych produktów. Poniżej kilka ostatnich przykładów z tysięcy, które kwalifikujemy jako oszustwa żywnościowe:

• Ponad 15 tysięcy ton nielegalnych produktów spożywczych (podrobionych, sfałszowanych i niespełniających norm prawa żywnościowego) o wartości około 54 mln EUR przejęto od grudnia 2020 r. do czerwca 2021 r. w ramach operacji OPSON X.  
• Wycofano niektóre partie makaronów ze względu na przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu toksycznej substancji, deoksyniwalenolu (DON), w partii produktu oraz w surowcu. GIS podał, że deoksyniwalenol to toksyna szkodliwie działająca na zdrowie. 
• Hiszpańska firma fałszowała certyfikaty ekologiczne nasion słonecznika i rzepaku, które pochodziły z rolnictwa konwencjonalnego. Nielegalnie oznaczone produkty były sprzedawane do Bułgarii, Włoch i Niemiec. W nasionach wykryto obecność m.in. pozostałości środków ochrony roślin. 

Globalizacja, innowacje produktowe oraz konkurencja na rynku powodują, że droga żywności, jaką przebywa, zanim trafi na nasz stół, jest często coraz bardziej złożona i coraz mniej przejrzysta, a ryzyko oszustw bardzo wysokie. Często więc jesteśmy świadkami zjawisk związanych z oszustwami w zakresie jakości, ze sfałszowanymi środkami spożywczymi, które roszczą sobie prawa do znaków towarowych, znaków wyróżniających i nazw, które są używane bez zezwolenia lub zgłaszane z naruszeniem odpowiednich specyfikacji produkcji, a w niektórych przypadkach nawet powodować uszczerbek na zdrowiu.

Według definicji, stworzonej w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), bezpieczeństwo żywności jest zapewnieniem, iż żywność taka nie będzie szkodliwa dla konsumenta, pod warunkiem, że przygotowujemy i/lub spożywamy ją, zgodnie z jej przeznaczeniem. By móc zagwarantować bezpieczeństwo żywności należy uwzględnić wszystkie części łańcucha produkcji, poczynając od zapewnienia wysokiej jakości płodów rolnych, produkcji pasz, hodowli zwierząt, poprzez technologię wytwarzania, aż do dostawy żywności konsumentowi. Pomimo iż innowacje technologiczne stosowane w przemyśle spożywczym są coraz bardziej zaawansowane, nadal poziom zachorowalności, z powodu żywności skażonej, jest bardzo wysoki. Badania z 2002 r.  przeprowadzone przez Światową Organizację Zdrowia pokazały, że jedna trzecia mieszkańców krajów z rozwiniętym przemysłem, co najmniej raz do roku zmaga się z problemami zdrowotnymi, czego przyczyną nadal są skażenia produktów spożywczych na poziomie mikrobiologicznym. Najbardziej niepokojące jest to, że statystyki te rosną z roku na rok, a badacze nie do końca potrafią określić źródło tego zjawiska, choć niewątpliwie jednak wiąże się ono z zanieczyszczonym środowiskiem. 

Choć Unia Europejska opracowała system bezpieczeństwa składający się z zasad, które gwarantują zarówno ochronę zdrowia konsumentów, jak i system kontroli m.in. zdrowie roślin, dobrobytu zwierząt, higieny pasz i środków spożywczych, oraz zapobiegania zagrożeniu zanieczyszczenia produktów końcowych substancjami zewnętrznymi. Biorąc pod uwagę, że pomimo rozległych i skomplikowanych przepisów prawa żywnościowego, co najmniej jeden na dziesięć produktów żywnościowych jest zafałszowany lub błędnie oznakowany, należy rozważyć zastosowanie istniejących nowych technologii, by łatwiej identyfikować i izolować zafałszowane produkty, unikając kosztownego i masowego wycofywania produktów z rynku. Poza tym, dzięki identyfikacji zanieczyszczonych partii, bezpieczne produkty mogą być przechowywane na półkach sklepowych i nie trafiać na wysypiska, co zmniejsza ilość marnowanej żywności. Warto wskazać, że zastosowanie technologii blockchain w sektorze rolno-spożywczym zostało uznane przez FAO, a także w licznych badaniach naukowych za skuteczne rozwiązanie zapewniające bezpieczeństwo, jakość i zrównoważony charakter produktów rolno-spożywczych. 

Według definicji IFS (International Food Standard) oszustwo żywnościowe stanowi działanie polegające na rozmyślnym i celowym 

• zastępowaniu oznaczonych surowców lub składników, 
• niewłaściwym etykietowaniu żywności, 
• fałszowaniu surowców, składników lub opakowań produktów,

wprowadzanych na rynek, w celu uzyskania korzyści ekonomicznych. 

Szkody wyrządzone przez te zjawiska dotyczą różnych aspektów, począwszy od szkód wizerunkowych, które może ponieść nie tylko pojedynczy naśladowany produkt, ale także cała produkcja; szkód handlowych, ponieważ żywność ta, mogąc liczyć na bardziej agresywną politykę cenową, zajmuje znaczne udziały w rynku; wreszcie oczywistych szkód gospodarczych, które dotykają całego łańcucha dostaw. Należy podkreślić, że przecież jakość produktu jeden z najczęściej analizowanych czynników konkurencyjności. Zazwyczaj konkurencyjność traktuje się wprost jako pochodną jakości oferowanych produktów. 

Kod QR, który ma wiele do powiedzenia. Czym jest blockchain?

Blockchain umożliwia przechowywanie informacji o transakcjach i produktach
w zdecentralizowanej, rozproszonej bazie danych, która nie jest podatna na manipulacje
i zmiany. Daje to pewność, że żadna informacja dot. produktu (pochodzenie, certyfikaty, skład itp.) nie została sfałszowana. Co istotne, informacje te są przejrzyste i pełne, dzięki czemu nie zawierają luk. Możliwości technologii blockchain mogą posłużyć rozwiązaniu niedociągnięć obecnego systemu produkcji żywności. Nieuczciwe praktyki, w tym celowe fałszowanie żywności obciążają podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw żywności oraz przyczyniają się też do szerszych strat społecznych w gospodarce. Blockchain, ze względu na umożliwienie tworzenia niezmiennych rejestrów procesów i zdarzeń, może zapewnić większą przejrzystość w łańcuchach dostaw, a tym samym ograniczać nieuczciwe praktyki gospodarcze. 

W ostatnim okresie powstaje wiele projektów w innych sektorach niż finansowy, a do jednych z najbardziej aktywnych graczy należą firmy z sektora rolno-spożywczego, które chcą wykorzystać Blockchain do śledzenia swoich produktów w całym łańcuchu dostaw. Rządy wielu państw zaczynają pracować na tym tematem, łącząc wysiłki legislacyjne z badaniami i projektami mającymi na celu zrozumienie, w jaki sposób Blockchain może być wykorzystywany w sektorze publicznym. Technologia cyfrowa umożliwia pełną widoczność zapasów w celu ponownego dostosowania dostaw i uniknięcia marnotrawstwa, gromadzenie danych na wszystkich etapach łańcucha dostaw oraz wymianę informacji w celu spełnienia wymagań konsumentów i dystrybutorów w zakresie większych gwarancji produktów.

Do najważniejszych walorów nowej technologii należy takie aspekty, jak:

• łatwość stosowania;
• dostęp do danych wyłącznie dla wykwalifikowanych i upoważnionych stron (o dostępie do blockchaina musi decydować kierownik łańcucha dostaw jednakowo w odniesieniu do upoważnionych/kwalifikowanych operatorów, jak i w odniesieniu do informacji, które można przeglądać);
• interoperacyjność między różnymi blockchainami, tak aby zapewnić pełną współpracę z blockchainami innych klientów i dostawców;
• możliwość pozyskiwania informacji z urzędowych baz danych.

Blockchain jako narzędzie dla większej ochrony konsumenta

Dzięki wdrożeniu rozwiązań blockchain można osiągnąć traceability łańcuchów dostaw żywności, co zapewni podwyższenie bezpieczeństwa żywności. Dzięki tej technologii każdego dnia, gdy na nasz stół trafia produkt, możemy poznać jego historię w najdrobniejszych szczegółach, gdyż każdy etap produkcji jest w rejestrowany i udostępniany w czasie rzeczywistym, zgodnie z modelem opartym na przejrzystości. Wystarczy, że zeskanować kod QR znajdujący się na opakowaniu, a karta identyfikacyjna produktu automatycznie pojawi się na ekranie naszego smartfona. W ten sposób można uzyskać dostęp do wszystkich informacji i prześledzić kroki, które doprowadziły każdy produkt do Twojej kuchni, w sposób bezpieczny i gwarantowany. Poznajemy każdy aspekt i wszystkie osoby zaangażowane w proces produkcji: od przygotowania ziemi pod nasadzenia, poprzez zbiory prowadzone przez lokalnych rolników i dobór surowców, aż po przetwarzanie na gotowe produkty i ich pakowanie. Konsument, dzięki bezpiecznej i prostej technologii, zarządzanej z poziomu smartfona za pomocą aplikacji, zaspokaja swoją potrzebę wiedzy o jakości produktów i wie dokładnie, co będzie jadł. Blockchain może również stać się cennym sojusznikiem dla organów kontrolnych i organizacji działających w sektorze żywności, które dzięki lepszej kontroli łańcuchów produkcji mogą podejmować ukierunkowane akcje w celu optymalizacji zasobów.

Bardzo dobrym przykładem zastosowania technologii blockchain w sektorze żywności może pochwalić się firma Foodchain. Założona w 2016 roku włoska spółka, stworzyła platformę, która wdrożyła śledzenie materiałów i produktów spożywczych wzdłuż wszystkich łańcuchów produkcyjnych, umożliwiając wykorzystanie i udostępnienie danych za pośrednictwem sieci internetowej i urządzeń mobilnych każdemu, kto chce się z nimi zapoznać. Rozwiązanie może być zwertykalizowane na dowolny łańcuch dostaw, poprzez unikalne kody nanoszone na produkty, przekazując wszystkie informacje dotyczące poszczególnych etapów łańcucha produkcji i dystrybucji. Dzięki systemowi cyfrowej identyfikacji blockchain umożliwiono konsumentom dostęp do rzeczywistej drogi każdego produktu. 

Produkty kontrolowane od pola do stołu, czyli o tym, gdzie szacunek do tradycji spotyka się z nową technologią 

Metodę opartą na przejrzystości łańcucha dostaw wdrożył w swojej działalności Ivan di Forti, Sycylijczyk współpracujący z lokalnymi producentami żywności ze środkowej części wyspy. Dzięki zastosowaniu cyfrowego systemu identyfikacji blockchain, konsument, skanując kod QR produktu ma możliwość pełnego dostępu do informacji odnośnie całego łańcucha produkcyjnego, od momentu zasiania, przez zebranie plonów, dystrybucję, transport, przetwarzanie, aż po dostawę.  Ivan di Forti, stosując to rozwiązanie, przedstawia swoim klientom produkty wszystkie swoje produkty, które nie mają nic do ukrycia, w jasnym świetle.

„Historia mojej firmy jest bardzo długa i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dziś, tak jak wtedy, wciąż wspieram zdrowe i świadome wybory żywieniowe, aby dbać o dobre samopoczucie Twoje i Twojej rodziny. Moja metoda opiera się na przejrzystości całego łańcucha dostaw, od pola do Twojego talerz, aby opowiedzieć Ci o dbałości o jakość i wszystkie szczegóły. W tym celu osobiście wybieram najlepsze surowce, które przekształcam w zdrowe produkty spożywcze. Wybieram tylko tych rolników, którzy nie stosują pestycydów ani intensywnych systemów uprawy. Moim celem jest ochrona małych lokalnych producentów, aby ożywić sycylijską gospodarkę. Wierzę, że rolnicza doskonałość jest cennym skarbem, który należy wykorzystać, stosując metody rzemieślnicze i szanując naturalne cykle sezonowe surowców. Uważam też, że uczciwe wynagrodzenie każdego uczestnika łańcucha dostaw jest podstawowym warunkiem uzyskania produktu wysokiej jakości. Znajomość poszczególnych elementów, które decydują o cenie sprzedaży, jest prawem konsumenta: świadomość jest podstawą każdego zrównoważonego wyboru. Aby zagwarantować tylko to, co najlepsze, zdecydowałem się na stosowanie tradycyjnych metod produkcji, z zachowaniem bardzo wysokich standardów bezpieczeństwa, bez użycia konserwantów i dodatków chemicznych. Dzięki systemowi kontroli, cyfrowemu monitoringowi i identyfikacji, udostępniam w czasie rzeczywistym, wszystkim uczestnikom łańcucha, "dowód tożsamości" produktów w każdym szczególe i na każdym etapie produkcji.”

Cele działalności Ivana di Forti stanowią: 

• zrównoważony rozwój gospodarczy i środowiskowy,
• rolnictwo ekologiczne i poszanowanie naturalnych cykli sezonowych w celu ochrony małych lokalnych producentów,
• jakość i doskonałość na wyjątkowych terenach — starannie dobrane surowce, aby urozmaicić różnorodność rodzimych gatunków.

Perspektywy i potencjalne zagrożenia zastosowania blockchain w agrobiznesie

Blockchain, jak każda nowa technologia, wiąże się z wieloma wyzwaniami i nieznanym dotąd ryzykiem, które wymagają szczególnej uwagi. Blockchain to innowacyjne rozwiązanie technologiczne zwiększające wartość informacji wspierających transakcje i komunikację w ramach łańcuchów dostaw produktów rolno-spożywczych. Musimy jednak pamiętać, że tylko dzięki prawidłowemu wdrożeniu tej technologii możliwe jest skuteczne przyczynienie się do wzmocnienia relacji zaufania między zaangażowanymi stronami (przedsiębiorstwami, sprzedawcami detalicznymi, konsumentami i odpowiedzialnymi organami instytucjonalnymi). Niestety, jak na razie, wiele publicznie dostępnych informacji jest trudne do znalezienia lub sprawdzenia; w rezultacie przedsiębiorstwa są zmuszone do przechowywania dokumentacji papierowej, dlatego pożądane byłoby, aby przyjęcie technologii blockchain — na poziomie rolno-spożywczych łańcuchów dostaw — stanowiło integralną część bardziej ustrukturyzowanej strategii na szczeblu krajowym, tak jak to miało miejsce w Niemczech w ramach inicjatywy Industrial Data Space. 

Ważną perspektywę stanowi szerokie i partycypacyjne udostępnienie prawdziwej technologii blockchain w celu zwiększenia zaufania operatorów łańcucha dostaw i konsumentów na podstawie przejrzystych i niepodatnych przekupstwo systemów identyfikacji, a także promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez uwzględnienie danych dotyczących wynagrodzeń pracowników, łańcucha wartości czy też wpływu społeczno-środowiskowego.

Należy wziąć pod uwagę, że na wczesnych etapach ewolucji każdej technologii bardzo często występują błędy, na które również blockchain nie jest odporny. Ponadto użytkownicy zazwyczaj skarżą się na problemy ze skalowalnością, opóźnieniami i bezpieczeństwem, a także na nieprawidłowe logowanie i generowanie liczb losowych. Dlatego staranne monitorowanie oraz działania mające na celu korygowanie i ograniczanie tych zagrożeń mają ogromne znaczenie. Dla tych w sektorze rolno-spożywczym, którzy są mniej zaznajomieni z technologią, zagrożenie z pewnością stanowi możliwość popadnięcia w pułapkę różnorodności oferowanych usług, które, choć nazywane blockchain, wcale nimi nie są. Należy więc zwrócić szczególną uwagę narządzanie na rynku produktami, które nie są jeszcze "dojrzałe". 

Zastosowanie technologii blockchain w sektorze rolno-spożywczym otwiera wiele perspektyw, umożliwiając m.in.:

• uproszczenie i dematerializację dokumentacji;
• elastyczność w zarządzaniu różnymi, wielorakimi, zmiennymi w czasie informacjami oraz zdolność do wspierania różnych wymagań w obliczu coraz większych wymagań klienta;
• skuteczne ograniczanie ryzyka braku zgodności w odniesieniu do łańcuchów dostaw;
• gwarancję uproszczenia w zakresie relacji, zarządzania danymi w odniesieniu do handlu detalicznego i dystrybucji zorganizowanej na dużą skalę;
• strategiczne wsparcie dla innowacyjnej komunikacji i identyfikacji produktów, co ma kluczowe znaczenie w kontekście walki z podróbkami;
• podstawowe wsparcie dla certyfikacji i reorganizacji działań kontrolnych stron trzecich.

Szerokie przyjęcie blockchain sprawia, że konteksty jej zastosowania stają się jeszcze bardziej złożone. Najbardziej niebezpieczny punkt końcowy w tej technologii stanowi "czynnik ludzki". Korzystanie z systemu przez jego użytkowników wymaga wdrożenia procedur ad hoc i odpowiedniego przeszkolenia w celu nabycia niezbędnej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa cyfrowego i umiejętności technicznych, aby świadomie i prawidłowo działać w środowisku blockchain, a w konsekwencji, aby zapewnić podstawowe zaufanie pomiędzy różnymi zaangażowanymi podmiotami. Należy pamiętać także o ryzyku kradzieży przez hakerów kluczy dostępu do baz publicznych i prywatnych. Z tego powodu muszą być przechowywane poza blockchainem, w bezpiecznym systemie, tak aby nie stały się łatwym celem złodziei. Nigdy nie można więc haseł przechowywać na postitach, komputerach lub innych łatwo dostępnych urządzeniach w perspektywie cyberbezpieczeństwa.

Krytyczne jest zapewnienie odpowiedniego odzyskiwania danych po zaistnieniu możliwych awarii, jak również podjęcie niezbędnych kroków w celu ograniczenia przestojów, które mogą być szczególnie niebezpieczne dla poszczególnych elementów technologii w całym systemie, ponieważ jedną z jej korzyści stanowi wysoka dostępność. Ponadto kolejnym kluczowym elementem blockchain jest rozwiązanie kwestii tworzenia kopii zapasowych danych z punktów końcowych, które mogą być bardzo podatne na ataki. Istniejące metody synchronizacji i/lub udostępniania zazwyczaj nie są zaprojektowane tak, by w stopniu wystarczającym chronić firmowe dane z punktów końcowych, dlatego też wydaje się, że strategiczne powinno być tworzenie zapasowych i wtórnych kopii danych przechowywanych na urządzeniach z punktami końcowymi (laptopach, komputerach stacjonarnych i smartfonach), dzięki czemu można je odzyskać w przypadku uszkodzenia lub utraty pierwotnych informacji, aby być w stanie zapewnić ciągłość działania całej sieci danych.

Blockchain stanowi strukturę ściśle ze sobą połączonych go naczyń, które wymagają wzajemnej troski jego uczestników o zapewnienie bezpieczeństwa w ramach stworzonego łańcucha. Należy zwrócić, być bardzo czujnym na to, czy pozostali partnerzy sieci mają przestrzeń, zasoby techniczne i odpowiednio wyszkolony personel do prawidłowego prowadzenia swojej części struktury.

Rozwiązania prawne przy zastosowaniu technologii blockchain

Wprowadzenie technologii blockchain wymusza na ustawodawcy działania obejmujące stworzenie nowych rozwiązań prawnych. Pod uwagę muszą być wzięte kwestie niezbędne do usystematyzowania ram prawnych dla wa­run­ków użyt­ko­wa­nia, takich jak np. umowy, dokumentacje klasyfikacji tokenów, czy regulaminy. Blockchain ma potencjał, by stać się technologią, która będzie wspierała obecne po­dej­ście i roz­wią­za­nia dla za­rzą­dza­nia oraz spo­so­bu wy­ko­rzy­sty­wa­nia i ochro­ny da­nych oso­bo­wych, w tym rów­nież cy­fro­wej toż­sa­mo­ści. Po­zwa­la rów­nież na prze­ka­zy­wa­nie jedynie tych in­for­ma­cji, któ­re są nie­zbęd­ne dla re­ali­za­cji da­nej usłu­gi. Jednocześnie zasadniczy problem stanowi brak konkretnego orzecznictwa w zakresie tej nowej technologii. Rozproszenie danych w ramach blockchain powoduje utrudnienie w stosowaniu przepisów prawnych obowiązujących w odmiennych jurysdykcjach. Rozwiązywanie ewentualnych sporów jest utrudnione, gdyż bardzo trudno jest określić, chociażby właściwość sądową. Problemów jest wiele, jak chociażby: wskazanie podmiotu, który odpowiada za występujące w kodzie błędy, zagadnienia cywilnoprawne związane z budową i funkcjonowaniem blockchain, czy też zawarte w łańcuchu bloków informacje będące formą dokumentu zgodnie z art. 77. Kodeksu cywilnego. 

Blockchain, jak każda technologia, powinien zostać poddany kontroli pod różnym kątem, która stanowi odpowiedni instrument dla dynamicznie powstającej technologii. Na obecnym etapie jego zastosowania szczególnie istotne wydają się aspekty obejmujące wymianę informacji i dostęp. Patrząc z perspektywy europejskiego prawa konkurencji, organy legislacyjne powinny, wykorzystując istniejące narzędzia, zrozumieć powstający rynek i odpowiedniego dostosować do niego tworzone prawo. Instrukcje dotyczące rodzaju i jakości informacji, powinny być na tyle jasne, by nie pozostawiać żadnych wątpliwości co do tego, jakie dane mogą być rozpowszechniane w ramach łańcucha bloków. 

Różne aspekty technologii blockchain mogą powodować problemy związane z prawem konkurencji. Obawy te dotyczą zarówno art. 101, jak i 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W tym momencie przepisy prawa konkurencji mają zastosowanie do przedsiębiorstw. Blockchain jest technologią, a nie przedsiębiorstwem, zgodnie z definicją sądów europejskich. Do tej pory blockchain nie był priorytetem organów ochrony konkurencji w zakresie egzekwowania prawa, dlatego trudno jest określić jakość dowodów, które byłyby wymagane w celu udowodnienia zakłócenia struktury konkurencji na rynku i działań na szkodę konsumentów. W zakresie prawa ochrony konkurencji obecna sytuacja na rynku blockchain jest analogiczna do tej, w jakiej funkcjonowały wyszukiwarki, platformy e-commerce i algorytmy w latach 90. XX wieku. 

W zakresie debaty na temat neutralności sieci warto zwrócić uwagę, że zaangażowanie w dyskusje polityczne i regulacyjne pomoże wyedukować decydentów w celu uniknięcia nadmiernie uciążliwych regulacji. Istniejące uprawnienia w zakresie prawa konkurencji mogłyby pomóc w sformułowaniu argumentu, że egzekwowanie przepisów ex post jest bardziej odpowiednie dla technologii blockchain.

Wnioski

Innowacje cyfrowe odgrywają coraz ważniejszą rolę wśród podmiotów sektora rolno-spożywczego, ze względu na ich zdolność do zwiększania skuteczności poszczególnych działań rolniczych i działania jako dźwignia strategiczna mogąca zagwarantować większą konkurencyjność sektora w kontekście międzynarodowym. Pojawiają się jednak pewne krytyczne kwestie — dodatkowo zaostrzone przez obecną pandemię — a mianowicie, że nie możemy dłużej ignorować wdrażania zasad zarządzania ryzykiem i ciągłości działania oraz bezpieczeństwa cybernetycznego, wraz z upowszechnianiem odpowiedniej kultury cyfrowej
i szkoleniem pracowników przygotowującym do zdobycia umiejętności technicznych niezbędnych do zarządzania nowymi procesami w obliczu wdrażania nowych technologii. 

Blockchain to obiecująca technologia przynosząca wielowymiarowe korzyści, możemy stworzyć przejrzysty łańcuch dostaw żywności, ograniczyć oszustwa żywnościowe i zbudować zaufanie konsumentów. Jednak dalszy rozwój tej technologii może być zapewniony tylko wówczas, gdy różne podmioty sektora rolno-spożywczego tzn. wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw będą w stanie stworzyć niezbędną synergię z organami rządowymi i ekspertami od nowych technologii, aby być w stanie stworzyć kompleksowy plan wdrożenia blockchain na poziomie nie tylko krajowym, ale również europejskim i globalnym.

Potencjał technologii blockchain nie został jeszcze dogłębnie zbadany, ale z pewnością mamy do czynienia z instrumentem służącym przejrzystości i ochronie, który mógłby wyraźnie zmienić światowy rynek rolno-żywnościowy, zapewniając bezpieczeństwo i większą świadomość wszystkim uczestnikom łańcucha produkcji. Świadome korzystanie z tej technologii, nawet przy uwzględnieniu związanych z nią problemów, może umożliwić uczciwym przedsiębiorstwom usprawnienie procesów produkcji i dystrybucji, zapewniając końcowemu konsumentowi produkt o wyższej jakości, który lepiej spełnia oczekiwania w zakresie transparentności śledzenia łańcucha dostaw. Na rynku istnieje już wiele firm, które eksperymentują z tą nową technologią, a próby te będą dalej rozwijać możliwości technologii blockchain i sprawią, że stanie się ona ekonomicznie opłacalna, a także zostanie zaakceptowana przez większość przetwórców żywności w nadchodzących latach. 

Blockchain może również okazać się strategiczną dźwignią dla ograniczenia marnotrawstwa żywności i zwiększenia świadomości na temat tego, co konsumujemy, ponieważ produkty wyższej jakości mają pozytywny wpływ na zdrowie i jakość życia konsumentów. Wykazano także, że technologia ta jest w stanie dostarczyć konsumentom wskaźników nie tylko w odniesieniu do stosunku jakości do ceny, ale także w odniesieniu do warunków hodowli zwierząt, zrównoważenia procesu produkcji i traktowania pracowników w łańcuchu dostaw, umożliwiając im dokonanie świadomego i zrównoważonego wyboru. Tylko w ten sposób będzie można ułatwić zmiany strukturalne i stworzyć warunki sprzyjające generowaniu innowacji, tzn. świadomemu przyjęciu technologii, zintegrowanej z punktu widzenia etyki, społeczeństwa, gospodarki, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.

Artykuł powstał przy współpracy Kancelarii Prawnej RPMS Staniszewski & Wspólnicy