IARC ocenił rakotwórczość PFAS

PFOA i PFOS to szeroko stosowane substancje chemiczne należące do dużej grupy związków fluorowanych zwanych substancjami per- i polifluoroalkilowymi (PFAS), czasami nazywanymi „wiecznymi substancjami chemicznymi”, ponieważ nie ulegają łatwo degradacji.

IARC (Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem), agencja WHO, zajmująca się nowotworami, oceniła rakotwórczość kwasu perfluorooktanowego (PFOA) i kwasu perfluorooktanosulfonowego (PFOS). Grupa Robocza złożona z 30 międzynarodowych ekspertów z 11 krajów spotkała się w dniach 7–14 listopada 2023 r. w Lyonie.

Po dokładnym zapoznaniu się z obszernym przeglądem literatury Grupa Robocza sklasyfikowała PFOA jako substancję rakotwórczą dla ludzi (grupa 1), a PFOS jako substancję potencjalnie rakotwórczą dla ludzi (grupa 2B). Podsumowanie ostatecznych ocen opublikowano w czasopiśmie The Lancet Oncology , a szczegółowa ocena zostanie opublikowana w 2024 r. jako tom 135 monografii IARC.

Grupa Robocza przeprowadziła ocenę zagrożenia nowotworowego PFOA i PFOS - wyniki oceny

PFOA jest rakotwórczy dla ludzi (grupa 1) na podstawie wystarczających dowodów na raka u zwierząt doświadczalnych i mocnych dowodów mechanistycznych (na zmiany epigenetyczne i immunosupresję) u narażonych ludzi. Istnieją również ograniczone dowody na raka u ludzi (rak nerkowokomórkowy i rak jąder) oraz mocne dowody mechaniczne w ludzkich komórkach pierwotnych i układach eksperymentalnych (w zakresie zmian epigenetycznych i immunosupresji, a także kilku innych kluczowych cech czynników rakotwórczych).

PFOS jest prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2B), na podstawie mocnych dowodów mechanicznych z różnych systemów testowych, w tym u ludzi narażonych (pod kątem zmian epigenetycznych i immunosupresji, a także kilku innych kluczowych cech czynników rakotwórczych). Istnieją również ograniczone dowody na raka u zwierząt doświadczalnych i niewystarczające dowody dotyczące raka u ludzi.

Narażenie na PFOA i PFOS

PFOA i PFOS są wszechobecne w środowisku, nawet w najbardziej odległych obszarach. Wykryto je również w szerokiej gamie produktów, takich jak opakowania do żywności, dywany, materiały budowlane, kosmetyki, naczynia kuchenne, odzież wodoodporna i pianki gaśnicze, a także mają wiele innych zastosowań przemysłowych. PFOA i PFOS wykryto także w źródłach wody pitnej, zwłaszcza w pobliżu miejsc ich produkcji lub intensywnego stosowania.

Oczekuje się, że narażenie będzie najwyższe wśród pracowników zajmujących się produkcją PFOA lub PFOS lub wykorzystujących te chemikalia bezpośrednio do wytwarzania innych produktów. Uważa się, że główną drogą narażenia pracowników jest wdychanie, chociaż możliwe jest narażenie przez skórę. Ponieważ w niektórych krajach weszły w życie ograniczenia dotyczące stosowania tych środków, narażenie zawodowe prawdopodobnie się zmniejszyło, chociaż prawdopodobnie będzie się utrzymywać w krajach, które nie wprowadziły ograniczeń. W gospodarce odpadami występuje ciągłe narażenie.

PFOA i, w znacznie większym stopniu, PFOS są szeroko stosowane w niektórych piankach gaśniczych (znanych również jako wodne pianki błonotwórcze, AFFF), które są stosowane szczególnie w akcjach gaśniczych na lotniskach i w wojsku, a także w szkoleniach. Stosowanie PFOA i PFOS w tych zastosowaniach zostało zakazane w wielu krajach, ale narażenie strażaków na PFOA i PFOS jest możliwe w przypadku wykorzystania starych zapasów AFFF.

Ogólna populacja jest narażona głównie poprzez żywność i wodę pitną oraz potencjalnie poprzez produkty konsumpcyjne. W miejscach skażonych głównym źródłem narażenia ogółu populacji jest woda pitna.

Źródło: https://www.iarc.who.int/news-events/iarc-monographs-evaluate-the-carcinogenicity-of-perfluorooctanoic-acid-pfoa-and-perfluorooctanesulfonic-acid-pfos/