MF wyjaśnia przepisy VAT o systemie kaucyjnym

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt wyjaśnień z zakresu VAT dotyczących systemu kaucyjnego. Uwagi do niego można zgłaszać do 17 lipca 2025 r., a zatem czasu jest bardzo mało. Jeżeli okres wakacyjny powstrzyma wprowadzenie istotnych zmian, objaśnienia te staną się niebawem źródłem wielu działań i decyzji biznesowych po stronie interesariuszy systemu. Zostało w nich bowiem wytłumaczone w sposób praktyczny kilka zasadniczych kwestii związanych z zagadnieniami stricte podatkowymi, ewidencyjnymi i dokumentacyjnymi.

Po pierwsze, Ministerstwo potwierdziło, że kwota kaucji, choć pozostaje nieopodatkowana VAT, może zostać wykazana na fakturze. Choć same przepisy podatkowe temu się nie sprzeciwiają, dało się już jednak słyszeć spory na tym tle. Te wynikają głównie z kwestii związanych z wymianą danych i informacji między wprowadzającym a operatorem. 

VATu na kaucji co prawda nie będzie, ale jeśli nie zbierzemy wszystkich opakowań sprzedanych w ciągu roku, od różnicy VAT wykaże wprowadzający, a zapłaci operator. Ministerstwo rozwiało wątpliwości co do tego, że stawka wykazywanego podatku będzie zależała od stawki stosowanej dla napoju. Jednocześnie okazało się jednak, że w przypadku kłopotów z identyfikacją napoju, VAT może być docelowo rozliczony także proporcjonalnie, co wprowadza nieznaną dotąd komplikację. Nie łatwiej jest z kwestią opodatkowania usług świadczonych przez interesariuszy systemu – choć Ministerstwo dopuszcza obniżenie stawki, to każdy przypadek nakazuje oceniać indywidualnie.

Choć wyjaśnienia mają charakter podatkowy, to można z nich wyczytać również wskazówki natury biznesowej, dotykające bardzo istotnych aspektów funkcjonowania systemu, takich jak wykorzystanie voucherów wydawanych przez butelkomaty, czy zwrot kaucji za zniszczone lub zgniecione butelki i puszki. Jeśli chodzi o vouchery – mają wpływać na zmniejszenie VAT, a zatem traktowane są na równi ze zwróconą kaucją, nawet jeśli nie zostaną wykorzystane. Z kolei w kontekście uszkodzonych opakowań, z objaśnień można wnioskować, że sklepy powinny zwracać kaucję nawet w sytuacji, w której kod EAN stał się nieczytelny.

Ważnym elementem objaśnień są kwestie związane z prowadzeniem ewidencji. Choć nie dają one jasnych wytycznych jak pogodzić ewidencje wprowadzających i operatorów, biorąc przede wszystkim pod uwagę potencjalną multiplikację punktów rozliczeń i wymiany danych, to przynajmniej dają do zrozumienia za które elementy prowadzenia tych rozliczeń należy się zabrać w pierwszej kolejności. 

Objaśnienia liczą 25 stron i w dużej mierze stanowią opisowe wprowadzenie do systemu kaucyjnego oraz zakreślenie podstawowych problemów jakie powinien już od dawna identyfikować rynek. Pozytywnie na pewno należy ocenić jednoznaczne rozstrzygnięcie wybranych kwestii wątpliwych. Pozostała część wyjaśnień raczej uświadamia skalę wyzwań związanych z uczestnictwem w systemie i kierunki działania niezbędne do zaadresowania przez każdego interesariusza z osobna.​