Podstawa prawna 

Dnia 23 grudnia 2024 r. opublikowana została ustawa z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Jej głównym celem jest ustanowienie systemu kaucyjnego, który stanowi mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. Systemem objęto opakowania na napoje jednokrotnego użytku tj. butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Z systemu kaucyjnego wyłączone zostały produkty w opakowaniach na napoje będące mlekiem, jogurtem lub innym pitnym produktem mlecznym.

Treść nowelizacji 

Kluczową zmianą wprowadzoną na mocy nowelizacji jest ustanowienie w polskim porządku prawnym warunków i zasad funkcjonowania systemu kaucyjnego. Ustawodawca określił m.in. przepisy dot. wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego, które wydaje minister właściwy do spraw klimatu na wniosek podmiotu reprezentującego (podmiot, który będzie prowadził system kaucyjny); procedury przekazywania informacji o zmianie warunków określonych w zezwoleniu oraz określenie, że postępowania dot. systemu kaucyjnego będą jednoinstancyjne, wskutek czego nastąpi skrócenie i przyspieszenie procedury. Oprócz tego zezwolono na pobieranie kaucji na wszystkich etapach dystrybucji produktu (tzw. zamknięty system obiegu kaucji); ustanowiono wzór oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz określającego wysokość kaucji; a także nałożono obowiązek zwrotu kaucji podmiotowi zwracającemu kaucję użytkownikowi końcowemu, do czego zobowiązany został podmiot reprezentujący, który dokonał odbioru opakowań lub odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym od tego podmiotu. Co ważne, przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu, a zwrotu będzie można dokonać w dowolnym punkcie zbiórki. Takie punkty zbierania pustych opakowań będzie można tworzyć również poza jednostkami handlowymi. Natomiast za odpady opakowaniowe pochodzące z systemu kaucyjnego uznano za odpady opakowaniowe pochodzące z gospodarstw domowych. 

Jednocześnie w załączniku 1 do ustawy określono minimalne poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych, które przedstawia poniższa tabela.

Natomiast wzór oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz określającego wysokość kaucji został określony w załączniku 2 do ustawy. Co ważne, oznakowanie powinno być wyraźne, widoczne, czytelne i trwałe; kontrastować z tłem oraz znajdować się na etykiecie.

Okresy przejściowe 

Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 r., jednakże w odniesieniu do niektórych jej postanowień wprowadzono okresy przejściowe. Nowe obowiązki nałożone na przedsiębiorców określone w art. 40h ust. 4, art. 42 ust. 2 oraz art. 44 ust. 1, 2 i 4–7  ustawy zmienianej (np. obowiązek uczestniczenia w systemie kaucyjnym co najmniej w zakresie pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań) będą miały zastosowanie od dnia 1 października 2025 r. Natomiast od 1 stycznia 2026 r. będzie obowiązywała potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje, naliczana w sytuacji gdy wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje, który nie zawarł umowy dotyczącej przystąpienia do systemu kaucyjnego i nie osiągnął poziomu selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych. 

Pełen tekst nowelizacji dostępny jest pod adresem:

https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000191101.pdf 

Więcej informacji na temat zasad funkcjonowania systemu kaucyjnego znajdziesz na stronie Ministerstwa: 

https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny