Naukowcy rozszyfrowują epigenetyczne podłoże uzależnienia od jedzenia

Interakcje genów i środowiska

Uzależnienie od jedzenia związane jest z utratą kontroli nad spożyciem pokarmu i w konsekwencji może przekładać się na rozwój otyłości oraz zaburzeń odżywiania, takich jak zaburzenie z napadami objadania się (ang. binge eating disorder). Jest to złożona choroba mózgu o przewlekłym charakterze i wielopłaszczyznowej patogenezie, u podłoża której leżą interakcje pomiędzy różnymi genami a czynnikami środowiskowymi. Naukowcy z Hiszpanii i Irlandii przeprowadzili badania, które pozwoliły na identyfikację mechanizmów epigenetycznych, wspólnych dla gryzoni i ludzi, które powiązane są z rozwojem tego schorzenia.

Badania mikroRNA u gryzoni…

Hiszpańsko-irlandzki zespół wyselekcjonował populacje myszy uzależnionych od jedzenia i wolnych od tej choroby. Naukowcy poszukiwali u zwierząt zmian w regionie kory mózgowej związanym z powstawaniem uzależnienia. Spośród wielu istniejących mechanizmów epigenetycznych badacze postanowili skupić się na mikroRNA – niewielkich rozmiarów cząsteczkach RNA, które w złożony i dynamiczny sposób regulują ekspresję genów.

…i ludzi

Równocześnie naukowcy przeanalizowali profil mikroRNA w krążeniu zdrowych osób, które zgłosiły się do udziału w badaniach. Uczestnicy wypełniali również specjalny kwestionariusz, służący do oceny stopnia uzależnienia od jedzenia. „Najbardziej fascynujące jest to, że w osoczu krwi osób badanych zidentyfikowaliśmy te same cząsteczki mikroRNA, które znajdowały się w zmienionych obszarach mózgu u myszy. Ich obecność była powiązana ze stopniem nasilenia uzależnienia ocenionym na podstawie kwestionariusza”, wyjaśnia prof. José Manuel Fernández-Real z Instytutu Badań Biomedycznych w Gironie.

Trawienie, zmiany w mózgu i insulinooporność

Autorzy badań podkreślają, że zidentyfikowane przez nich mikroRNA biorą udział w procesach istotnych z punktu widzenia rozwoju uzależnienia od jedzenia, takich jak trawienie tłuszczów i węglowodanów, powstawanie zmian morfologicznych w mózgu, insulinooporność czy uzależnienie od niektórych substancji, w tym metamfetaminy.

Obiecujące perspektywy terapeutyczne

Na podstawie przeprowadzonych badań naukowcy zidentyfikowali dwie główne składowe zmian zachowania obserwowanych w przebiegu uzależnienia od jedzenia: zwiększoną motywację do zdobycia pokarmu oraz kompulsywne poszukiwanie pożywienia pomimo negatywnych konsekwencji takiego działania. Jak podsumowuje prof. Rafael Maldonado z Uniwersytetu Pompeu Fabra w Barcelonie, „zbieżność wyników zaobserwowanych zarówno u myszy, jak i ludzi, świadczy o szczególnym znaczeniu translacyjnym naszych badań. Rola czynników epigenetycznych w powstawaniu uzależnienia od jedzenia otwiera przed nami nowe perspektywy, takie jak identyfikacja biomarkerów, które mogłyby służyć wczesnej diagnostyce choroby, a także opracowywanie przyszłych terapii opartych na modyfikowaniu ekspresji mikroRNA”.

Źródła:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35349487/
2. https://noticiasdelaciencia.com/art/44077/marcadores-epigeneticos-y-adiccion-a-la-comida?fbclid=IwAR0z0MkJ7nE8P486ZYMtJo55WWi_YpLaKqb1fsWIh2EGy3nSIkyqZYjQbAk