Neutralność węglowa: utopia czy nowa zielona fala? – raport FAO

Światowe systemy rolno-spożywcze znajdują się na pierwszej linii frontu zmian klimatycznych, zarówno jako przyczyna, jak i ofiara. Sektor rolno-spożywczy jest coraz bardziej ukierunkowany, a ograniczanie emisji staje się kluczowym tematem globalnych inwestycji i polityki. Raport Inwestowanie w neutralność węglową: utopia czy nowa zielona fala? Wyzwania i możliwości dla systemów rolno-spożywczych, opiera się na spostrzeżeniach szerokiego grona zainteresowanych stron i określa pięć obszarów działań mających na celu posunięcie naprzód programu dekarbonizacji. Przedstawia wszechstronną ocenę kluczowych wyzwań i możliwości związanych z neutralnością pod względem emisji dwutlenku węgla oraz wyznacza kierunki rozwoju systemów rolno-spożywczych. Dostarcza strategicznych informacji na temat działań potrzebnych do posunięcia naprzód programu neutralności węglowej pod względem możliwości inwestycyjnych i priorytetów polityki publicznej, wraz z ważnymi zaleceniami dla partnerów rozwojowych. Niniejsza publikacja jest częścią serii Kierunki inwestowania w ramach programu Wiedza dla Inwestycji (K4I) Centrum Inwestycyjnego FAO.

Raport zawiera kompleksowe spojrzenie na systemy dekarbonizacji produktów rolno-spożywczych, które są konieczne i możliwe do osiągnięcia

Światowe systemy rolno-spożywcze muszą odegrać swoją rolę. Emisje z systemów rolno-spożywczych stanowią od 21 do 37% całkowitych antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych (GHG), w zależności od szacunków. Jednocześnie zmiany klimatyczne w różny sposób wpływają niekorzystnie na podmioty sektora rolno-spożywczego, od drobnych rolników po dużych producentów żywności. Rosnące temperatury, zmieniające się wzorce opadów i zakłócenia łańcucha dostaw już wpływają na produkcję żywności, podważając globalne wysiłki na rzecz wyeliminowania głodu. W rezultacie do 2050 r. liczba osób dotkniętych głodem może sięgnąć miliarda.

Te luki wyraźnie przypominają o potrzebie przekształcenia tych systemów, mówi dyrektor Centrum Inwestycyjnego FAO, Mohamed Manssouri. „Musimy podwoić i zmobilizować większe inwestycje, wiedzę i innowacje, aby nasze systemy rolno-spożywcze były bardziej ekologiczne, odporne, wydajniejsze i wydajniejsze w zapewnianiu zdrowej i pożywnej diety, dobrych miejsc pracy i różnorodności biologicznej”.

„Rolnictwo jest zarówno przyczyną, jak i ofiarą zmian klimatycznych i musi być częścią rozwiązania klimatycznego” – dodał, wskazując na potencjał zaangażowania systemów żywności i użytkowania gruntów w celu zmniejszenia emisji i działania jako pochłaniacz dwutlenku węgla. Tylko ekonomiczny potencjał łagodzenia skutków działalności rolniczej może być znaczący: według szacunków IPCC w piątym raporcie oceniającym, do 2030 r. może on osiągnąć około 4 GtCO2 ekwiwalentu rocznie-1, co odpowiada około 7% obecnych całkowitych emisji antropogenicznych. To może przełożyć się na potencjalne korzyści ekonomiczne liczone w setkach miliardów dolarów.

Co można z tym zrobić?

Raport sugeruje, że sektor prywatny może wiele zyskać na dekarbonizacji systemów rolno-spożywczych – w tym redukcji kosztów, łagodzeniu ryzyka, ochronie wartości marki, zapewnieniu długoterminowej rentowności łańcucha dostaw i uzyskaniu przewagi konkurencyjnej.

Zauważa również, że niektóre firmy zobowiązały się do ambitnych celów redukcji emisji. Ale wysiłki były nierówne. Po pierwsze, osiągnięcie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla jest nadal dobrowolne. Ponadto zmniejszenie emisji dwutlenku węgla może być znacznie droższe dla mniejszej firmy niż dla większej. I może się różnić w zależności od sektora.

Konsumenci często nie są skłonni płacić premii za produkty neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla, co w połączeniu z niską ceną emisji oznacza, że nie wszystkie podejścia do redukcji emisji opłacają się podmiotom sektora rolno-spożywczego. Ponadto koszty równoważenia – przy obecnych cenach emisji dwutlenku węgla – mogą być znacznie niższe niż koszty redukcji w sektorach o wysokim poziomie emisji.

Raport identyfikuje pięć obszarów działań, które pokazują, co różni interesariusze – decydenci, agrobiznes, rolnicy, organizacje międzynarodowe – mogą zrobić, aby przyspieszyć przejście na bardziej ekologiczne systemy rolno-spożywcze: (i) strategicznie dążyć do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla, (ii) ulepszać i standaryzować narzędzia i metody, (iii) promować solidne mechanizmy zarządzania, (iv) bezpośrednio wspierać firmy i rolników w dekarbonizacji oraz (v) edukować i informować o neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla.

Raport podkreśla, że istnieje silna potrzeba lepszych, bardziej znormalizowanych narzędzi i metod gromadzenia danych oraz pomiaru, raportowania i weryfikacji emisji, a także solidnych mechanizmów zarządzania, aby kierować inwestycjami niskoemisyjnymi i zgodnością sektora prywatnego. W szczególności ulepszone regulacje i rozwiązania instytucjonalne mogą prowadzić do większego rozwoju rynków emisji dwutlenku węgla, a także stworzyć więcej możliwości dla zielonego finansowania.

Koncesyjne finansowanie i zachęty, a także rozwój rynków emisji i instrumentów finansowania ekologicznego mogą wspierać przedsiębiorstwa, a ostatecznie rolników w dekarbonizacji ich działalności. Ważne jest również rozwijanie zdolności i dzielenie się wiedzą na wszystkich poziomach, od rolników i firm po usługodawców i konsumentów. Prosta, bardziej przejrzysta i niezawodna komunikacja dotycząca śladu środowiskowego produktu może mieć wpływ na nawyki zakupowe konsumentów.

Fokus w kierunku niskoemisyjnej przyszłości

W 2020 r. EBOR przyjął ambitne podejście do transformacji gospodarki ekologicznej, a od 2021 r. sfinansował ponad 2000 projektów, które mają zmniejszyć emisje dwutlenku węgla o 100 mln ton rocznie. FAO jest zaangażowana w pomaganie krajom w osiąganiu ich celów zrównoważonego rozwoju iw tym celu FAO wspiera kraje w rozwoju niskoemisyjnego łańcucha wartości.

Krajobraz inwestycyjny ewoluuje, a banki dostosowują się do celów zerowej emisji netto, a zarządzający aktywami coraz częściej dążą do dekarbonizacji swoich portfeli, jednocześnie zarządzając ryzykiem klimatycznym. Może to mieć dalekosiężne konsekwencje, od dużych międzynarodowych korporacji po małe gospodarstwa rolne.

W tym kontekście EBOR i FAO uważają, że nowa zielona fala – poprzez inwestycje, badania, zaangażowanie i działanie – może radykalnie przekształcić systemy rolno-spożywcze i zmieniać je w kierunku niskoemisyjnej przyszłości.

POBIERZ RAPORT

Źródło: FAO