Nowa odmiana cykorii usprawni produkcję inuliny

Cykoria bez gorzkiego posmaku

Uczestniczący w europejskim projekcie CHIC naukowcy z holenderskiego Uniwersytetu w Wageningen uzyskali nową odmianę cykorii pozbawioną związków odpowiadających za jej gorzki posmak. Korzeń cykorii to cenne źródło inuliny, naturalnego polisacharydu, który wykorzystywany jest m.in. przy produkcji pieczywa i przetworów mlecznych jako substancja słodząca i źródło błonnika.

Techniki inżynierii genetycznej

„Inulina ma korzystny wpływ na układ trawienny”, mówi dr Katarina Cankar, główna autorka badań. „Zwykle musi być ona jednak oddzielona od obecnych w korzeniu cykorii gorzkich substancji – dzięki nowym technikom inżynierii genetycznej, takim jak CRISPR/Cas, jesteśmy w stanie wyhodować roślinę pozbawioną tych związków”. Pozwala to obniżyć koszty i ułatwić proces pozyskiwania inuliny, co może przełożyć się na zwiększenie spektrum jej zastosowań.

„Trudne technicznie przedsięwzięcie”

CRISPR/Cas to „technologia edytowania genomu, która polega na wprowadzeniu drobnych zmian w DNA. W związku z tym wyhodowana w ten sposób roślina posiada tylko swój własny materiał genetyczny”, wyjaśnia Paul Bundock z holenderskiej firmy R&D KeyGene, biorącej udział w projekcie. „Wyciszyliśmy cztery geny cykorii, które związane są z jej gorzkim posmakiem. W tym celu pobraliśmy komórki z liści, poddaliśmy je odpowiednim modyfikacjom, a następnie z powrotem wprowadziliśmy do rośliny w kontrolowanych warunkach”. Jak dodaje dr Cankar, „było to trudne technicznie przedsięwzięcie, ale osiągnęliśmy sukces. Wiemy już które geny odpowiedzialne są za wytwarzanie gorzkich substancji i będziemy mogli wykorzystać tę technologię na przykład do poprawy smaku cykorii sałatowej”.

Europejski projekt CHIC

W ramach projektu CHIC naukowcy i prywatne przedsiębiorstwa pracują nie tylko nad usuwaniem gorzkich związków z cykorii, ale również nad ich praktycznym wykorzystaniem. Substancje te, należące do terpenów, wykazują bowiem działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Jak mówi Matthew de Roode z firmy Sensus, holenderskiego przedsiębiorstwa produkującego inulinę, terpeny „chronią roślinę przed grzybami i bakteriami. Udało nam się wykazać ich aktywność przeciwzapalną, a wcześniejsze badania wskazują, że mogą one również działać przeciwpasożytniczo”.

Więcej inuliny w cykorii

Pracujący w ramach CHIC badacze planują ponadto wyhodować odmianę cykorii mniej podatną na naturalnie postępujący rozpad inuliny w okresie jesiennym. Zawartość tej substancji w roślinie nie jest bowiem stała przez cały rok. Jak wyjaśnia de Roode „chłodna pogoda sprawia, że cykoria w szybszym tempie zużywa zgromadzone zapasy inuliny. Nowa odmiana, nad którą pracujemy, będzie mniej wrażliwa na te zmiany, a co za tym idzie – ilość pozyskiwanej z niej inuliny będzie większa”.

Źródła:

1. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/pbi.13670
2. https://www.wur.nl/en/news-wur/Show/Researchers-make-chicory-plants-without-bitter-compounds.htm
3. http://chicproject.eu/pl/projekt-chic/