Nowe wytyczne FSAI dotyczące kultury bezpieczeństwa żywności – praktyczne wskazówki dla branży spożywczej

Food Safety Authority of Ireland (FSAI) opublikowała w niedawno dokument Guidance Note 44 – Food Safety Culture, który ma pomóc przedsiębiorcom sektora spożywczego we wdrażaniu i utrzymaniu odpowiedniej Kultury Bezpieczeństwa Żywności. Nowe wytyczne stanowią odpowiedź na obowiązek prawny wprowadzony w 2021 r. przez rozporządzenie (UE) 2021/382, nakładające na operatorów żywnościowych wymóg ustanowienia, utrzymywania i udokumentowania odpowiedniej Kultury Bezpieczeństwa Żywności.

Czym jest Kultura Bezpieczeństwa Żywności?

Kultura Bezpieczeństwa Zywności to zbiór wspólnych wartości, przekonań i zachowań wszystkich pracowników firmy, które wpływają na sposób, w jaki żywność jest produkowana, przechowywana i dystrybuowana. Jak podkreśla FSAI, „każdy zakład ma już pewną Kulturę Bezpieczeństwa – kluczowe jest, by była ona właściwa i wspierała produkcję bezpiecznej żywności”.

Wdrożenie odpowiedniej kultury bezpieczeństwa pozwala: zwiększyć świadomość pracowników, poprawić komunikację i zaangażowanie, zapobiegać incydentom i kryzysom, wzmacniać zaufanie konsumentów i organów kontrolnych.

Podstawa prawna

Wytyczne FSAI opierają się na przepisach Rozporządzenia (WE) nr 852/2004 oraz jego nowelizacji – Rozporządzeniu Komisji (UE) 2021/382, które wprowadziło wymóg Kultury Bezpieczeństwa Żywności. Zgodnie z prawem, każdy podmiot działający na rynku spożywczym (poza produkcją pierwotną) musi wykazać:

• zaangażowanie kierownictwa i pracowników w produkcję bezpiecznej żywności,
• skuteczne przywództwo i komunikację,
• świadomość zagrożeń i znaczenia higieny,
• dostępność odpowiednich zasobów (personelu, sprzętu, czasu, szkoleń).

Pięć filarów Kultury Bezpieczeństwa Żywności wg FSAI:

FSAI proponuje pięć kluczowych obszarów, które wspólnie tworzą fundament skutecznej kultury bezpieczeństwa:

1. Zaangażowanie i przywództwo kierownictwa

Kierownictwo musi dawać przykład, jasno komunikować priorytety i inwestować w szkolenia oraz zasoby. Liderzy powinni aktywnie demonstrować, że bezpieczeństwo żywności jest nadrzędną wartością biznesu.

2. Komunikacja i świadomość

Otwartość, przejrzystość i regularna wymiana informacji między wszystkimi szczeblami organizacji. Ważne są także praktyczne szkolenia, wizualne instrukcje i wspólne omawianie problemów.

3. Zaangażowanie pracowników

Pracownicy powinni rozumieć swoje obowiązki, znać zagrożenia i czuć się odpowiedzialni za bezpieczeństwo. Warto budować kulturę „bezpiecznego zgłaszania” błędów i pomysłów bez obaw o konsekwencje.

4. Utrzymanie i weryfikacja

System bezpieczeństwa żywności nie może być działaniem jednorazowym. Niezbędne są regularne przeglądy, audyty wewnętrzne, analiza skarg i wyników badań oraz aktualizacja procedur po każdej zmianie.

5. Ciągłe doskonalenie i zgodność z przepisami

Firmy powinny stale doskonalić swoje procedury, śledzić zmiany prawne i wdrażać dobre praktyki oraz nowe technologie.

Ocena Kultury Bezpieczeństwa Żywności przez organy urzędowe

Zgodnie z wytycznymi, inspektorzy prowadzący kontrole urzędowe (na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/625) mogą oceniać Kulturę Bezpieczeństwa Żywności zarówno pośrednio – poprzez obserwację ogólnych praktyk higienicznych i dokumentacji, jak i bezpośrednio – podczas rozmów z personelem i analizowania sposobu zarządzania bezpieczeństwem. Niewłaściwa Kultura Bezpieczeństwa może zostać uznana za niezgodność i skutkować działaniami egzekucyjnymi.

Praktyczne narzędzia dla przedsiębiorców

FSAI dołącza do dokumentu zestaw list kontrolnych i kwestionariuszy samooceny, opartych m.in. na modelach stosowanych przez Codex Alimentarius, Komisję Europejską i FDA. Narzędzia te pomagają firmom:

• ocenić aktualny poziom Kultury Bezpieczeństwa Żywności,
• zidentyfikować obszary do poprawy,
• planować działania naprawcze i szkoleniowe.

Nowe wytyczne FSAI podkreślają, że Kultura Bezpieczeństwa Żywności to nie jednorazowy projekt, lecz proces ciągły, który wymaga zaangażowania całej organizacji – od zarządu po liniowych pracowników. Jak wskazuje dokument: „Myślenie o bezpieczeństwie żywności musi stać się codziennym nawykiem – nie tylko obowiązkiem”.

Przewodnik można pobrać w linku poniżej.

Źródło: https://www.fsai.ie/publications/guidance-note-44-food-safety-culture​