Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) u ludzi i zwierząt – raport EFSA i ECDC

Jak wynika z raportu opublikowanego dzisiaj przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), w dalszym ciągu często obserwuje się oporność bakterii Salmonella i Campylobacter na powszechnie stosowane środki przeciwdrobnoustrojowe u ludzi i zwierząt. Jednakże łączna oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe o krytycznym znaczeniu w medycynie ludzkiej pozostaje bardzo niska, z wyjątkiem niektórych typów Salmonelli i Campylobacter coli w niektórych krajach. 

Co więcej, nastąpił wzrost odsetka izolatów Escherichia coli pochodzących od zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, które wykazują „całkowitą wrażliwość” lub „zerową oporność” na kluczowe środki przeciwdrobnoustrojowe. To, w połączeniu ze spadkiem częstości występowania izolatów E. coli wytwarzających ESBL lub AmpC – enzymy, które mogą powodować nieskuteczność niektórych antybiotyków – wskazuje na postęp w zmniejszaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) bakterii E. coli pochodzących od zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, w kilku państwach członkowskich UE.

„Chociaż zaobserwowaliśmy pozytywne rezultaty działań mających na celu ograniczenie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, dalsze wspólne wysiłki są niezbędne, aby stawić czoła temu globalnemu zagrożeniu. Podejście „One health” przypomina nam, że zajęcie się opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe wymaga współpracy między różnymi sektorami, takimi jak zdrowie ludzi, zdrowie zwierząt i środowisko” – twierdzą autorzy raportu.

Co ujawnił raport?

W przypadku Salmonelli wykryto oporność na karbapenemy w izolatach pochodzących od ludzi, ale nie od zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność; w przypadku E. coli wykryto oporność na karbapenemy w izolatach zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność. Chociaż obecnie zgłasza się występowanie oporności na karbapenemy na bardzo niskim poziomie u izolatów pochodzących zarówno od ludzi, jak i zwierząt, w ostatnich latach większa liczba krajów zgłosiła bakterie wytwarzające enzymy karbapenemazy u różnych gatunków zwierząt. Wymaga to uwagi i dalszych badań, ponieważ karbapenemy stanowią grupę antybiotyków ostatniej szansy i wykrycie oporności na nie budzi niepokój.

W latach 2013–2022 w przypadku ludzi co najmniej połowa krajów składających sprawozdania zaobserwowała tendencje wzrostowe w zakresie oporności na fluorochinolony u izolatów Salmonella Enteritidis i Campylobacter jejuni, zwykle kojarzonych z drobiem. Odkrycie to budzi niepokój służ zdrowia publicznego, ponieważ w rzadkich przypadkach, gdy zakażenie Salmonella lub Campylobacter przekształca się w ciężką chorobę, do środków przeciwdrobnoustrojowych stosowanych w leczeniu zaliczają się fluorochinolony.

Jedna trzecia krajów zaobserwowała tendencje spadkowe w zakresie oporności na makrolidy w izolatach Campylobacter od ludzi, w szczególności w przypadku C. coli. Jest to godne uwagi, ponieważ zwiększona oporność na fluorochinolony oznacza, że makrolidy stają się coraz ważniejsze w leczeniu ciężkich zakażeń przenoszonych przez żywność u ludzi.

W dwóch trzecich krajów objętych sprawozdaniem oporność izolatów ludzkich na penicyliny i tetracykliny zmniejszyła się z czasem w przypadku Salmonella Typhimurium, zwykle kojarzonej ze świniami i cielętami. Te środki przeciwdrobnoustrojowe są często stosowane w leczeniu infekcji bakteryjnych u ludzi i zwierząt.

Podsumowanie

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe pozostaje poważnym problemem zdrowia publicznego, którym należy się zająć na różnych frontach i przez różne podmioty. Konieczne są kluczowe działania, aby ograniczyć pojawianie się i rozprzestrzenianie się bakterii opornych na środki przeciwdrobnoustrojowe. Należą do nich promowanie rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych; wspieranie ulepszeń w praktykach zapobiegania infekcjom i ich kontroli; wzmocnienie badań i innowacji w zakresie opracowywania nowych środków przeciwdrobnoustrojowych; oraz zapewnienie, że zasady i procedury obowiązują na poziomie krajowym.

Zapoznaj się z pełną treścią raportu - https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/EU-summary-report-amr-zoonoses-2021-2022.pdf

oraz

z interaktywną wizualizacją danych - https://multimedia.efsa.europa.eu/dataviz-2022/index.htm

Źródło: ECDC