Raport wieloagencyjny podkreśla znaczenie ograniczenia stosowania antybiotyków

Kraje, które zmniejszyły spożycie antybiotyków zarówno u zwierząt, jak i ludzi, odnotowały spadek liczby bakterii opornych na antybiotyki. Jest to zgodne z czwartym wspólnym sprawozdaniem w sprawie zintegrowanej analizy spożycia środków przeciwdrobnoustrojowych i występowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii pochodzących od ludzi i zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność (JIACRA IV), opublikowanym przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz Europejską Agencję Leków (EMA).

Przyjmując podejście „One health”, które uznaje związek między zdrowiem ludzi i zwierząt, w sprawozdaniu przedstawiono dane zebrane głównie w latach 2019–2021 na temat spożycia antybiotyków i oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w Europie

Po raz pierwszy w ramach tego projektu trzy agencje przeanalizowały tendencje dotyczące spożycia środków przeciwdrobnoustrojowych i oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w Escherichia coli (E. coli) zarówno u ludzi, jak i zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność. Zbadano również, w jaki sposób tendencje te zmieniały się u ludzi i zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność w latach 2014–2021. Na przykład w tych ramach czasowych spożycie antybiotyków u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, zmniejszyło się o 44%.

Analiza przeprowadzona przez trzy agencje wykazała, że bakterie E. coli zarówno u zwierząt, jak i ludzi stają się mniej odporne na antybiotyki, ponieważ ogólne spożycie antybiotyków jest zmniejszone. Pokazuje to, że tendencje w zakresie oporności na antybiotyki można odwrócić za pomocą odpowiednich działań i polityk.

„Zwiększone wysiłki na rzecz ograniczenia niepotrzebnego spożycia antybiotyków są niezbędne, aby przeciwdziałać zagrożeniu zdrowia publicznego, jakim jest oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe. Ponadto wzmocnienie programów szczepień oraz wzmocnienie praktyk zapobiegania i kontroli zakażeń w społecznościach i placówkach opieki zdrowotnej mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia zapotrzebowania na antybiotyki – powiedziała Andrea Ammon, dyrektor ECDC.

„Używanie mniejszej ilości antybiotyków w produkcji zwierzęcej opłaca się: w większości krajów, które zmniejszyły stosowanie antybiotyków, zaobserwowaliśmy odpowiedni spadek poziomu oporności. Oznacza to, że wysiłki krajowe działają. Podkreśla również zaangażowanie UE na rzecz podejścia „One health”, chroniącego zarówno zdrowie zwierząt, jak i światowe zdrowie publiczne" – powiedział Bernhard Url, dyrektor wykonawczy EFSA.

„Dostęp do wiarygodnych danych dotyczących konsumpcji i odporności u ludzi i zwierząt ma realne znaczenie w walce z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe. Dzięki wspólnym projektom, takim jak JIACRA, kraje europejskie uzyskują nieocenioną wiedzę na temat wpływu podejmowanych przez siebie działań. To pozwala im podejmować dalsze działania w celu promowania rozważnego stosowania antybiotyków – podkreślił Emer Cooke, dyrektor wykonawczy EMA.

Stosowanie ważnych grup antybiotyków wiąże się z opornością na te antybiotyki

Raport pokazuje również, że u ludzi stosowanie ważnych grup antybiotyków, takich jak karbapenemy, cefalosporyny trzeciej i czwartej generacji oraz chinolony, wiąże się z opornością na te antybiotyki w E. coli od ludzi. Podobnie stosowanie chinolonów, polimyksyn, aminopenicilin i tetracyklin u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, wiąże się z opornością na te antybiotyki występujące u bakterii E. coli u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność.

Ponadto oporność bakterii u ludzi może być powiązana z opornością bakterii u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność. Dwa przykłady podkreślone w sprawozdaniu to Campylobacter jejuni i Campylobacter coli, które można znaleźć u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność i które mogą rozprzestrzeniać się na ludzi poprzez żywność.

Po raz pierwszy kod statystyczny wykorzystywany do przeprowadzania tych analiz jest udostępniany publicznie wraz z raportem, zachęcając do dalszej analizy przez badaczy i innych zainteresowanych ekspertów.

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt

Szacuje się, że każdego roku oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe powoduje śmierć ponad 35 000 osób w Unii Europejskiej i Europejskim Obszarze Gospodarczym (UE/EOG) i stanowi znaczne obciążenie dla europejskich systemów opieki zdrowotnej, a koszt ten wynosi około 11,7 mld EUR rocznie, według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Podejście „One health” wdrożone poprzez współpracę ECDC, EFSA i EMA oraz wyniki przedstawione w niniejszym sprawozdaniu wymagają:

• stałych wysiłków na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe na szczeblu krajowym, unijnym i światowym w sektorach ludzi i zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność;
• zharmonizowanego nadzoru nad spożyciem środków przeciwdrobnoustrojowych i opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe w sektorach ludzi i zwierząt;
• ukierunkowaniem badań w celu dalszego zrozumienia rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Dodatkowe dane dotyczące oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe będą dostępne niedługo we wspólnym rocznym sprawozdaniu EFSA ECDC na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w którym przeanalizowano status oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii mających wpływ na ludzi, zwierzęta i żywność.

Czwarte wspólne sprawozdanie międzyagencyjne w sprawie zintegrowanej analizy spożycia środków przeciwdrobnoustrojowych i występowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii pochodzących od ludzi i zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność w Unii Europejskiej (JIACRA IV – 2019–2021) – pełna treść

Źródło: EFSA