Europol, OLAF (Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych), DG Sante (Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej) i 31 krajów (głównie z Europy, ale też spoza) wraz z producentami żywności i napojów z sektora prywatnego połączyły siły w czternastej edycji operacji OPSON. Ta coroczna akcja jest skierowana przeciwko przestępcom stojącym za zafałszowaną, podrabianą i niespełniającą norm żywnością i napojami. W ramach OPSON XIV skonfiskowano ponad 11 mln kg żywności, ok. 1,4 mln litrów napojów i 259 tys. paczek.
Wyniki operacji OPSON XIV:
Ponowne wprowadzanie przeterminowanych produktów do łańcucha dostaw
Jednym z głównych trendów zidentyfikowanych w ramach OPSON XIV było infiltrowanie przez zorganizowane grupy przestępcze firm zajmujących się utylizacją odpadów w celu uzyskania dostępu do przeterminowanej żywności, przeznaczonej do zniszczenia. Przestępcy po uzyskaniu przeterminowanych produktów usuwają rozpuszczalnikami oryginalne daty minimalnej trwałości lub terminy przydatności do spożycia i drukują nowe, fałszywe daty na opakowaniach. Zafałszowane produkty z nowymi etykietami są następnie ponownie wprowadzane do łańcucha dostaw. Produkty te cechuje zwykle niska jakość, ale często stanowią też zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Sam sposób fałszowania poprzez ponowne etykietowanie przeterminowanej żywności znany jest od dłuższego czasu i nie jest niczym nowym, ale obecna skala tego typu oszustw jest bezprecedensowa.
Inne przypadki fałszowania żywności – podrabianie, nadużywanie oznaczeń geograficznych, sprzedaż produktów niezdatnych do spożycia
Podczas operacji OPSON XIV oprócz fałszowania dat ważności, stwierdzano też często podrabianie żywności i napojów oraz nadużywanie chronionych oznaczeń geograficznych (ChNP, ChOG, GTS). Podrabianie najczęściej dotyczyło oliwy z oliwek i wina z Chronioną Nazwą Pochodzenia.
Ponadto, władze odnotowały kilka przypadków sprzedaży mięsa lub produktów mięsnych przechowywanych w nieodpowiednich warunkach i/lub przetwarzanych w zakładach, które nie przestrzegały prawnie wymaganych norm higienicznych. Produkty te sprzedawano zwykle restauracjom lub bezpośrednio konsumentom. Podobne niezgodności zaobserwowano w przypadku owoców morza (np. małży).
Kontrole od surowca do produktu końcowego
Operacja OPSON została ustanowiona w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego w całej Unii Europejskiej. Lista produktów żywnościowych i napojów wycofanych z obrotu jest bardzo szeroka. Władze zajęły podstawowe produkty, takie jak owoce, warzywa, drób, mięso, produkty mięsne i owoce morza. Lista produktów spożywczych obejmuje również wyroby cukiernicze, tłuszcze i oleje, ze szczególnym uwzględnieniem oliwy z oliwek. Ponadto, w trakcie operacji OPSON XIV zajęto się suplementami diety i dodatkami do żywności.
Europol koordynował i wspierał wiele indywidualnych dochodzeń w ramach OPSON XIV
Europol koordynował OPSON XIV i wspierał wiele indywidualnych przypadków, wysyłając ekspertów z mobilnym biurem na dni akcji. Podczas tych kontroli i nalotów eksperci mogli na miejscu zapewnić krajowym władzom wsparcie analityczne i wywiadowcze. Ponadto Europol organizował spotkania operacyjne dotyczące spraw pobocznych.
Wyróżnione dochodzenia operacji OPSON XIV
Tajna rzeźnia koni we Włoszech. Śledztwo przeprowadzone przez karabinierów doprowadziło do wydania nakazu aresztowania siedmiu hodowców koni i kierowców ciężarówek, którzy przynależeli do organizacji przestępczej działającej w Umbrii i Apulii. Grupa potajemnie zabijała konie leczone środkami farmaceutycznymi, stwarzając znaczne ryzyko dla zdrowia publicznego. Niezdatne do spożycia mięso wprowadzano do łańcucha żywnościowego.
Nielegalna rzeźnia w Portugalii. Portugalski Urząd ds. Gospodarki i Bezpieczeństwa Żywności (ASAE) przeprowadził inspekcję w północnej części kraju, która doprowadziła do odkrycia i likwidacji nielegalnej rzeźni. Na terenie obiektu brakowało odpowiednich warunków technicznych, funkcjonalnych i higienicznych, a mięso różnych gatunków zwierząt dostarczano restauracjom i rzeźnikom bez obowiązkowych kontroli sanitarnych. Praktyka ta stwarzała znaczne ryzyko dla zdrowia publicznego. W rezultacie wszczęto postępowanie karne i aresztowano podejrzanego. Władze skonfiskowały 33 ubite zwierzęta, 159 owiec i kóz, około 200 kg podrobów i narzędzia ubojowe.
Zbiory nienadających się do spożycia małży w Hiszpanii i Portugalii. Hiszpańskie i portugalskie władze przy wsparciu ekspertów Europolu rozbiły grupę przestępczą czerpiącą zyski z nielegalnie zbieranych i skażonych małży. Operacja doprowadziła do 11 aresztowań i zajęcia ponad 7 ton małży. Małże zebrane z rzeki Tajo były dystrybuowane w Portugalii, Hiszpanii, Francji i Włoszech, stwarzając znaczne ryzyko dla zdrowia konsumentów. Śledczy oszacowali, że zatrzymani na przestrzeni 2025 r. wygenerowali zysk w wysokości co najmniej 1,6 mln euro, a w skali globalnej ten nielegalny biznes generuje około 2,5 mln euro zysku tygodniowo. W ramach nielegalnych połowów występują również elementy handlu ludźmi i wyzysku pracowników.
Przemyt alkoholu i wyrobów tytoniowych w Gruzji. W Gruzji zatrzymano dwóch obywateli za przewóz dużych ilości niezgłoszonych, nieakcyzowanych napojów alkoholowych, wyrobów tytoniowych i innych towarów. Podejrzani wykorzystali fałszywe deklaracje celne i przenieśli towary do innego pojazdu w celu dalszego transportu i sprzedaży. Wartość zajętych towarów wynosiła ponad 73 000 euro.
Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.
Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.
Przeczytaj także
02.10.2025
Wspólne działania 21 krajów oraz Europolu doprowadziły do przejęcia 22 ton zagrożonych wyginięciem węgorzy szklistych.
24.09.2025
Odkryto oszustwo na szeroką skalę we włoskiej branży cateringowej, gdzie firma przygotowująca posiłki dla dzieci i seniorów użyła co najmniej 38 ton zafałszowanego oleju, który był deklarowany jako oliwa z oliwek extra virgin.
18.09.2025
Francuski producent wina został skazany na karę więzienia w związku z produkcją i sprzedażą tysięcy butelek podrobionego szampana w ramach oszustwa wartego miliony euro.
