Publikacja WTO: Nielegalny handel żywnością i fałszerstwa żywnościowe

Według Światowej Organizacji Handlu (WTO) nielegalny handel i oszustwa w branży spożywczej mogą powodować znaczne szkody na rynku międzynarodowym i zdrowiu publicznym.

Autorzy opublikowanego w maju 2024 r. raportu WTO „Nielegalny handel żywnością i fałszerstwa żywnościowe” podkreślili znaczenie skupienia wysiłków na zapobieganiu oszustwom, ponieważ jest to bardziej opłacalna strategia dla rządów i przemysłu spożywczego. Dokument zawiera uwagi uczestników dorocznego sympozjum rolniczego WTO, które odbyło się w grudniu 2023 r. i dotyczyło tematu zafałszowań.

Produkty zafałszowane lub zanieczyszczone mogą stwarzać poważne zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Podrabiane produkty, które nie zawierają deklarowanych składników, wprowadzają w błąd klientów i podważają zaufanie do łańcucha dostaw żywności. Nielegalny handel żywnością powoduje również bariery handlowe ze względów bezpieczeństwa. Poniżej przedstawiamy główne wnioski z publikacji.

WTO odgrywa kluczową rolę w zwalczaniu nielegalnego handlu żywnością i oszustw żywnościowych

Jako jedyna globalna organizacja zajmująca się zasadami handlu międzynarodowego, WTO odgrywa kluczową rolę w wysiłkach członków na rzecz zwalczania nielegalnego handlu produktami rolno-spożywczymi za pośrednictwem swoich zasad i ram instytucjonalnych. WTO oferuje członkom szereg narzędzi i najlepszych praktyk w celu zwalczania nielegalnego handlu żywnością, a także możliwość wymiany informacji i wdrażania polityk zarówno w obrębie granic, jak i na granicy w celu złagodzenia tego zjawiska. Przykładowo, regularna praca komitetów WTO może być wykorzystywana przez członków do wymiany informacji i ułatwiania koordynacji środków podejmowanych w celu zwalczania nielegalnego handlu produktami rolno-spożywczymi. Kilka porozumień WTO może przyczynić się do identyfikacji oszustwa po jego wystąpieniu, takich jak porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych (SPS) i porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu (TBT). Oba porozumienia mają zasadnicze znaczenie dla ograniczenia nielegalnego handlu żywnością. Porozumienie WTO w sprawie aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) i porozumienie o ułatwieniach w handlu (TFA) również leżą u podstaw globalnego handlu żywnością. Porozumienie TRIPS jest kluczowe dla zapobiegania podrabiania produktów oraz oszustw w obszarze żywności i napojów, które szkodzą przedsiębiorstwom i konsumentom. Pełne wykorzystanie TFA może pomóc wyeliminować nadmiernie uciążliwe procedury celne i biurokrację na granicach, które stwarzają możliwości wykorzystania przez oszustów i przemytników.

Nielegalny handel żywnością i oszustwa żywnościowe zagrażają realizacji wielu Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych

Globalny koszt nielegalnego handlu żywnością dla przemysłu spożywczego szacuje się na 30-50 miliardów dolarów rocznie. Uwzględniając straty związane z nielegalnym handlem napojami alkoholowymi straty są jeszcze wyższe. Chociaż dokładne liczby są trudne do ustalenia ze względu na tajny charakter nielegalnego handlu, szkodliwe skutki są jasne. Nielegalny handel produktami rolno-spożywczymi i napojami, w tym oszustwa podważają rolnictwo, destabilizują gospodarki wiejskie, zakłócają rynki, zagrażają zdrowiu konsumentów i wpływają negatywnie na produkcję i dostawę uczciwej, bezpiecznej i zrównoważonej żywności i napojów. Silne, zdrowe sektory rolnicze są niezbędne do osiągnięcia Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, zwłaszcza w gospodarkach rozwijających się. Nielegalny handel produktami rolno-spożywczymi uniemożliwia realizację korzyści płynących z legalnego handlu żywnością, takich jak postęp w eliminacji głodu i ubóstwa, poprawa zdrowia i dobrostanu miliardów ludzi, wzmocnienie zdolności konsumentów do podejmowania świadomych i przyjaznych dla środowiska decyzji oraz generowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego.

Rozwiązania regulacyjne w celu zwalczania oszustw żywnościowych wymagają strategicznej współpracy wszystkich interesariuszy

Rozwiązania regulacyjne w celu zwalczania oszustw żywnościowych muszą obejmować wszystkie osoby i działania, które odgrywają rolę w systemie rolno-spożywczym. To podejście wymaga strategicznej współpracy wszystkich interesariuszy, reakcji regulacyjnej prowadzonej przez właściwe organy oraz strategii sektora prywatnego w celu ograniczenia i złagodzenia oszustw. Międzynarodowy handel żywnością, globalizacja, wydłużanie się łańcuchów dostaw żywności, szybki wzrost handlu elektronicznego i rozległe nieformalne gospodarki żywnościowe stwarzają możliwości oszustw. Oszustwa żywnościowe zajmują wysokie miejsce w programie Komisji Kodeksu Żywnościowego. Komitet do spraw Kontroli Żywności w Imporcie i Eksporcie oraz Systemów Certyfikacji opracowuje wytyczne dotyczące zapobiegania i kontroli oszustw żywnościowych dla właściwych organów i operatorów przedsiębiorstw spożywczych, w celu ochrony zdrowia konsumentów i zapewnienia uczciwych praktyk w handlu żywnością i paszami. Istnieją inne organy normalizacyjne, które zapewniają dobre praktyki i wytyczne dla małych i średnich przedsiębiorstw. Ostateczna odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów spoczywa na producentach żywności, którzy muszą wzmocnić swoje łańcuchy dostaw i systemy wewnętrzne (tj. kulturę organizacyjną, oceny podatności, testowanie i weryfikację), aby uniknąć oszustw.

Ograniczenie nielegalnych praktyk nasiennych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia globalnego bezpieczeństwa żywnościowego

Wysokiej jakości nasiona są niezbędne dla rolnictwa i łańcucha dostaw żywności. Umożliwiają one zwiększenie wydajności upraw, poprawę warunków życia i wyżywienie rosnącej populacji świata. W ostatnich latach nastąpił jednak wzrost nielegalnych praktyk nasiennych. Wiele z tych praktyk stanowi naruszenie praw własności intelektualnej i różne wykroczenia regulacyjne. Wspólne wysiłki przemysłu nasiennego, WTO i innych organizacji międzynarodowych mogą mieć kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia globalnego łańcucha dostaw nasion i zwiększenia innowacyjności, w szczególności w odniesieniu do praw własności intelektualnej.

Władze celne odgrywają kluczową rolę w ochronie systemu żywnościowego przed oszustami

Urzędy celne i organy ścigania są podstawą systemu autentyczności żywności, ponieważ są w stanie zweryfikować autentyczność w punktach wejścia do kraju (granice lądowe, morskie i powietrzne). Jednak funkcjonariusze celni nie mogą sprawdzić każdej przesyłki żywnościowej wjeżdżającej do kraju. Dlatego też konieczne jest podjęcie działań przez wszystkich uczestników łańcucha dostaw żywności, w tym sektor prywatny.

Terminowe i dokładne dochodzenia są kluczem do zwalczania wszelkich rodzajów oszustw żywnościowych

Metody przestępcze wykorzystują luki w łańcuchu dostaw żywności, obejmują różne taktyki i są modyfikowane na bieżąco. Chociaż nie wszystkie przypadki oszustw żywnościowych dotyczą organizacji przestępczych, ich obecność może dodatkowo zwiększyć ryzyko dla zdrowia publicznego i bezpieczeństwa oraz wymaga dodatkowych zasobów w celu efektywnego przeprowadzenia dochodzenia. Terminowe i dokładne dochodzenia są kluczem do zwalczania wszelkich rodzajów oszustw żywnościowych. Oszustwa żywnościowe wpłynęły na wszystkie kontynenty oraz większość sektorów rolno-spożywczych i należy je traktować poważnie.

Najlepszym sposobem walki z nielegalnym handlem żywnością jest zapobieganie jego wystąpieniu

Tajny charakter oszustw związanych z żywnością oznacza, że ​​rządy mają trudności z modelowaniem rozwiązań dla tego, o czym nie wiedzą, że istnieje. Ponadto mają one ograniczone zasoby, a zapobieganie jest bardziej opłacalne. Pewne dodatkowe kroki mogłyby pomóc wyeliminować możliwości oszustw. Trwają negocjacje WTO w sprawie rolnictwa, których celem jest m.in. ograniczenie subsydiów zakłócających handel oraz zajęcie się ograniczeniami importu i eksportu, co mogłoby pomóc w ograniczeniu przemytu i nielegalnego handlu.

W artykule uwzględniono główne wnioski. Pełne opracowanie dostępne jest pod poniższym linkiem źródłowym.

Źródło: https://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/illicit_trade_in_food_and_food_fraud_e.pdf

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.