Rekordowa liczba wycofań żywności w Finlandii w 2024 roku

W 2024 roku Finlandia odnotowała najwyższą w historii liczbę wycofań produktów spożywczych z rynku. Jak wynika z danych opublikowanych przez Fińską Agencję ds. Żywności (Ruokavirasto), łącznie przeprowadzono 305 procedur wycofania – o 55 więcej niż rok wcześniej. Co istotne, żaden pojedynczy czynnik ani kategoria produktów nie zdominowały tego wzrostu, co zdaniem ekspertów świadczy o rozproszeniu ryzyk w łańcuchu żywnościowym.

Najczęstsze powody wycofań: bakterie, pestycydy i dodatki

Najwięcej przypadków – 57 – dotyczyło zagrożeń mikrobiologicznych, takich jak Salmonella, Listeria, inne bakterie i pleśnie. W 25 przypadkach to właśnie obecność Salmonelli była powodem wycofania. Patogen ten wykryto w szerokim zakresie produktów: od świeżych ziół, przez nasiona i pasty, aż po mięso z indyka, wołowinę i wieprzowinę.

W 38 przypadkach powodem były pozostałości pestycydów w owocach i warzywach. To jednak oznacza spadek o 25% względem 2023 roku. Zdaniem fińskich inspektorów, poprawa wynika z lepszego ukierunkowania kontroli na podstawie wcześniejszych wykryć. Mimo to, najczęściej wykrywanym środkiem nadal był chloropiryfos – zakazany w UE pestycyd.

Dodatki do żywności przyczyniły się do 35 wycofań – głównie z powodu przekroczenia dopuszczalnych poziomów lub obecności niezatwierdzonych substancji. Tyle samo przypadków dotyczyło zagrożeń fizycznych, takich jak obecność ciał obcych w produktach (np. szkło, metal, tworzywa sztuczne). Co istotne, około połowa tych incydentów miała miejsce w krajowej produkcji.

26 wycofań dotyczyło nieprawidłowo oznaczonych alergenów – najczęściej mleka, glutenu i siarczynów.

Produkty z Azji i USA pod lupą

Z analizy pochodzenia wycofanych produktów wynika, że 46% przypadków dotyczyło produktów spoza UE, 31% – z krajów europejskich, a jedynie 23% – z Finlandii. Szczególną uwagę zwracają produkty z Azji (29 wycofań), wśród których dominującym problemem były pozostałości pestycydów. W przypadku 11 produktów z USA powodem wycofania była obecność składników uznanych w UE za nową żywność lub dodatków niedopuszczonych do stosowania na rynku europejskim.

Wzrost liczby ognisk zatruć, ale mniej poszkodowanych

W 2024 roku zgłoszono 58 ognisk zatruć pokarmowych, czyli więcej niż rok wcześniej (45), jednak łączna liczba poszkodowanych spadła do 993 osób (wobec 1 671 w 2023 r.). Norowirus nadal pozostaje najczęstszym czynnikiem – odpowiadał za 20 ognisk i 340 przypadków zachorowań.

Jedno z największych ognisk, wywołane wirusem zapalenia wątroby typu E (HEV), objęło 127 osób w całym kraju. Za prawdopodobne źródło uznano produkty z kiełbas dojrzewających, w których wykryto kilka różnych genotypów wirusa, zgodnych z tymi stwierdzonymi u pacjentów.

Wnioski i znaczenie dla bezpieczeństwa żywności

Zarówno dane o wycofaniach, jak i statystyki ognisk wskazują, że system kontroli w Finlandii działa skutecznie, szczególnie w kontekście wczesnego wykrywania zagrożeń i szybkiego reagowania. Jednocześnie skala problemów – zarówno tych mikrobiologicznych, jak i chemicznych – pokazuje, że wyzwania związane z bezpieczeństwem żywności są wciąż istotne, niezależnie od kraju i poziomu rozwoju systemu.

Źródło: Ruokavirasto