20 maja br. na stronie Komisji Europejskiej (KE) opublikowano SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie stosowania dodatkowych form wyrażania i prezentacji informacji o wartości odżywczej (dalej „Sprawozdanie”). Dotyczy ono tzw. systemów FoPL – z ang. Front of the Pack Labelling – które w różny sposób prezentują informacje o wartości odżywczej danego produktu na froncie. Stosowanie tego rodzaju systemów w Unii jest obecnie coraz bardziej popularne i jednocześnie budzi spore kontrowersje w kwestii ich przydatności oraz zgodności z przepisami prawa żywnościowego.

Wnioski ze Sprawozdania zdają się przybliżać nas coraz bardziej do sytuacji, w której takie znakowanie będzie wymogiem dla każdego opakowanego środka spożywczego.

WPROWADZENIE

Przygotowanie sprawozdania było obowiązkiem KE na mocy art. 35.5 rozporządzenia 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Ww. art. 35 daje podmiotom branży spożywczej możliwość zaprezentowania danych w zakresie wartości odżywczej dodatkowo w inny sposób niż wymaga tego rozporządzenie 1169/2011, przy spełnieniu szeregu warunków wskazanych w tymże artykule. KE została zobowiązana do przeprowadzenia oceny systemów wykorzystywanych aktualnie w różnych państwach członkowskich, ich skutków dla rynku wewnętrznego, a także celowości dalszej harmonizacji tych form w ramach przepisów unijnych.

Należy wyraźnie podkreślić, że Sprawozdanie obejmuje swym zakresem zarówno systemy opracowane na mocy ww. art. 35, jak też inne rodzaje oznaczeń dotyczących wskazywania ogólnej wartości żywieniowej produktów (np. francuski Nutri-Score). KE wskazuje się, że systemy będące poza art. 35 rozporządzenia 1169/2011 muszą być zgodne z rozporządzeniem 1924/2006 i ich stosowanie w danym kraju jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy kraj ten przyjął go zgodnie z procedurą określoną w art. 23 rozporządzenia 1924/2006.

Warto przypomnieć, że wprowadzenie obowiązkowego znakowania żywności wartością odżywczą na froncie było rozważane w ramach prac nad rozporządzeniem 1169/2011. Pomysł ten jednak w trakcie negocjacji dot. zapisów rozporządzenia został odrzucony.

Na publikację Sprawozdania czekaliśmy od końca 2017 r.

KLUCZOWE WNIOSKI:

• Różnorodność systemów stosowanych w UE jest bardzo duża, a większość z nich opiera się na modelach profilowania żywieniowego (analogicznie do profili żywieniowych, o których mowa w rozporządzeniu 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych – podkreśla się tu potrzebę spójności).
• Na podstawie przeanalizowanych wyników można stwierdzić, że tego rodzaju systemy na froncie opakowania mogą ułatwiać konsumentom dokonywanie świadomych wyborów żywieniowych, przy czym najbardziej przydatne wydają się te z użyciem kolorów oraz wskaźnika zbiorczego (oceny ogólnej) jednocześnie.
• Czy informacje o wartości odżywczej/żywieniowej mają wpływ na zdrowie konsumentów? Tego jak na razie nie można jednoznacznie stwierdzić, choć wyniki badań modelowych są dość obiecujące w tym zakresie.
• W przypadku niektórych produktów stosowanie systemów może korzystnie wpłynąć na poprawę ich składu, choć z drugiej strony dla niektórych kategorii jest to bardzo trudne, a czasem niemożliwe (potencjalne ryzyko dyskredytowania takich produktów).
• Czy systemy mogą utrudniać swobodny przepływ towarów w UE? Na razie nie wiadomo. Można natomiast założyć, że w przypadkach, w których funkcjonuje system na poziomie krajowym (zaakceptowany przez rząd), stosowanie innych systemów może generować koszty i być dezorientujące dla konsumentów.

No i wreszcie, jak stwierdza KE, „odpowiednim krokiem wydaje się wprowadzenie zharmonizowanego obowiązkowego etykietowania dotyczącego wartości odżywczej na przodzie opakowania na szczeblu UE. Komisja w odpowiednim czasie przygotuje wniosek ustawodawczy zgodny z celami strategii „od pola do stołu” oraz z zasadami lepszego stanowienia prawa.”

ZNACZENIE DLA FIRM

Jest ono dość oczywiste – w oczekiwaniu na zmianę przepisów i obowiązek podawania informacji o wartości odżywczej/żywieniowej na froncie opakowania, który wydaje się nieunikniony w bliższej lub dalszej przyszłości, należy zweryfikować portfolio produktowe i rozważyć, czy istnieje potrzeba modyfikacji składu. Jakiej? Takiej, która pozwoli w większym stopniu odpowiadać zaleceniom żywieniowym. Co się stanie z produktami z takiej kategorii jak np. słodycze? Warto wykorzystać ten czas na opracowanie skutecznych kampanii informacyjnych i marketingowych. Sposobów promocji jest wiele. Zmiany przepisów zbliżają się wielkimi krokami…

KIEDY ZMIANY?

Komisja Europejska jest zobowiązana do przedstawienia projektu stosownego aktu prawnego wprowadzającego obowiązkowe znakowanie wartością odżywczą na froncie opakowania do końca 2022 roku.

Jeśli maja Państwo pytania dotyczące znakowania wartością odżywczą i tego jak można przygotować się na zmiany zapraszamy do kontaktu z autorką Joanną Olszak (joanna.olszak@igifc.pl).