Aktualizacja maksymalnych poziomów pozostałości (MRLs) dla związków miedzi: ocena ryzyka i rekomendacje EFSA

W dokumencie przedstawiono aktualizację maksymalnych poziomów pozostałości (MRLs) dla związków miedzi w świetle opinii naukowej EFSA dotyczącej ponownej oceny wartości wytycznych opartych na zdrowiu (HBGVs) oraz oceny narażenia ze wszystkich źródeł. Miedź jest niezbędnym mikroelementem dla wszystkich organizmów żywych, w tym ludzi, i znajduje zastosowanie zarówno w rolnictwie ekologicznym, jak i konwencjonalnym jako środek ochrony roślin (PPPs). Główne związki miedzi wykorzystywane w PPPs obejmują wodorotlenek miedzi, oksychlorek miedzi, tlenek miedzi, mieszaninę Bordeaux oraz siarczan miedzi tribazowy. W związku z trudnościami państw członkowskich w egzekwowaniu MRLs ze względu na wysokie poziomy tła miedzi w produktach rolnych, Komisja Europejska zwróciła się do EFSA o przeprowadzenie aktualizacji MRLs.

Metodologia oceny

Ocena opierała się na trzech scenariuszach: (1) wynikach poprzedniej oceny naukowej EFSA, (2) analizie zaktualizowanych danych dotyczących występowania miedzi oraz (3) uwzględnieniu nowych zastosowań PPPs zawierających miedź. Do oceny ekspozycji wykorzystano dane z europejskiej bazy spożycia żywności oraz dane dotyczące stężeń miedzi w produktach spożywczych pochodzące z różnych źródeł regulacyjnych. W analizie uwzględniono również nowe zastosowania PPPs, takie jak uprawa ziół, jadalnych kwiatów i owoców jagodowych.

Wyniki oceny

1. Ekspozycja dietetyczna: Zaktualizowane dane dotyczące ekspozycji na miedź nie wskazują na ryzyko zdrowotne dla żadnej grupy populacyjnej, w tym dzieci. Średnie dzienne spożycie miedzi w różnych grupach wiekowych mieściło się w granicach 0,014–0,089 mg/kg mc dziennie, a wartości na poziomie 95. percentyla wynosiły 0,024–0,155 mg/kg mc dziennie.
2. Obliczenia MRLs: Nowe wartości MRLs zostały oszacowane na podstawie zaktualizowanych danych o występowaniu miedzi oraz wyników badań dotyczących pozostałości. W przypadku niektórych produktów, takich jak pszenica, wykazano, że większość zawartości miedzi pochodzi z naturalnego tła, a nie z zastosowania PPPs.
3. Niepewności i ograniczenia: Istniejące dane dotyczące występowania miedzi mogą być niedoszacowane ze względu na stosowanie różnych metod przygotowania próbek do analizy (np. mycie, obieranie). Wskazano także na potrzebę dalszego monitorowania zawartości miedzi w produktach spożywczych i precyzyjniejszego raportowania metod analizy.

Wnioski i rekomendacje

• Brak ryzyka zdrowotnego tj. obecne i nowe zastosowania związków miedzi w środkach ochrony roślin nie stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumentów.
• Opcje dla zarządzających ryzykiem: Możliwe są dwa podejścia do ustalania MRLs: oparcie się na wynikach badań pozostałości PPPs lub na danych dotyczących ogólnej zawartości miedzi w produktach spożywczych.
• Zidentyfikowano obszary wymagające dalszych badań, m.in. dotyczące walidacji metod analitycznych oraz monitorowania miedzi w produktach o wysokiej zawartości tłuszczu, w suchych produktach i złożonych matrycach (np. herbata, kakao, przyprawy).
• Zaleca się kontynuację monitorowania poziomu miedzi w żywności, uwzględniając specyficzne metody przygotowania próbek do analizy. W przypadku niektórych upraw (np. figi, mango, szparagi) brak jest wystarczających danych do precyzyjnego określenia MRLs.

Podsumowując, aktualizacja MRLs dla związków miedzi została przeprowadzona na podstawie kompleksowej analizy danych dotyczących ekspozycji, a wyniki wskazują na brak ryzyka zdrowotnego dla konsumentów. Dalsze badania powinny koncentrować się na poprawie metod analitycznych oraz rozszerzeniu monitoringu w zakresie produktów, dla których dane są niewystarczające.

Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi danymi liczbowymi związanymi ze zmianami MRLs dla poszczególnych produktów w artykule źródłowym: https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2025.9271