Coraz bardziej złożone przypadki naruszeń związanych z żywnością – wyniki corocznego irlandzkiego raportu

Irlandzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (FSAI), który w 2023 r. świętował 25 rocznicę powstania, opublikował swój coroczny raport odnośnie bezpieczeństwa żywności. Podkreślono w nim, że zgłaszane w ostatnim czasie przypadki naruszeń w tym sektorze stają się coraz bardziej złożone oraz poważne.

Wzrosty w wielu kategoriach w porównaniu do 2022 roku

Urzędnicy FSAI przeprowadzili ponad 60 000 oficjalnych kontroli w 2023 roku, co stanowi 8% wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Odnotowano również większą ilość analizowanych przez laboratoria próbek (60 000) oraz liczbę pracowników związanych z bezpieczeństwem żywności w oficjalnych agencjach (wzrost z 1551 do 1656 osób). W 2023 roku do służb FSAI trafiło także 4395 skarg. Dotyczyły one przede wszystkim braku spełnienia standardów higienicznych w przedsiębiorstwach, obecności niezdatnej do spożycia żywności oraz podejrzenia zatrucia pokarmowego u niektórych osób. Wzrost odnotowano także w przypadku dochodzeń w sprawie chronionych zgłoszeń dokonywanych przez pracowników przemysłu spożywczego na rzecz FSAI. Liczba ta zwiększyła się bowiem z 16 do 89 w 2023 r. Podjęte dochodzenia doprowadziły do kilku działań egzekucyjnych, w tym do usunięcia z rynku znacznej ilości żywności, która stanowiła zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Złożoność zgłaszanych przypadków oraz konsekwencje nieuczciwych działań

Wśród 773 przypadków, którymi zajęły się służby FSAI, 425 zgłoszeń określono jako poważne. Pomimo ich mniejszej ilości w porównaniu z poprzednimi latami, są one jednak bardziej złożone, obejmują skomplikowane łańcuchy dostaw oraz angażują wiele agencji oraz innych krajów. Funkcjonariusze przeprowadzili łącznie 57 dochodzeń oraz 21 przeszukań online. Działania te wymagały różnego podejścia – od wykonania nakazu przeszukania uzyskanego przez sąd rejonowy po monitorowanie stron mediów społecznościowych w przypadkach, gdy podejrzewano działalność online nieautoryzowanych przedsiębiorstw spożywczych. Wydano 3 nakazy zamknięcia, 2 nakazy zakazu oraz 4 zawiadomienia o zgodności. Z rynku usunięto prawie 142 000 kg produktów pochodzenia zwierzęcego. Podjęta współpraca z platformami takimi jak Facebook i Instagram, na których działały nielegalne firmy, przyczyniła się także do usunięcia stron dwóch niezarejestrowanych przedsiębiorstw spożywczych.

W 2023 roku Irlandia opublikowała również dwa przypadki oszustw finansowych. Dotyczyły one wniosku o udzielenie informacji dotyczących firmy alkoholowej we Francji oraz oszukańczego, błędnego deklarowania przesyłek importowanych z Wielkiej Brytanii do Irlandii.

Przeprowadzone kontrole doprowadziły do wydania ponad 270 nakazów egzekucyjnych. Zamknięto także 76 przedsiębiorstw spożywczych oraz oskarżono 8 firm. Jest to wynik większy w stosunku do danych uzyskanych w 2022 roku. Wśród przyczyn wymieniono: nieodpowiednie przechowywanie żywności, brak procedur zwalczania szkodników, niewystarczającą kontrolę temperatury podczas magazynowania, przygotowania i dystrybucji żywności oraz słabe przeszkolenie personelu w zakresie bezpieczeństwa żywności, higieny oraz prowadzenia dokumentacji.

Łącznie wydano 71 publicznych ostrzeżeń odnośnie wycofania żywności, z których 39 zalecało ludziom niespożywanie określonego produktu, a 32 odnosiły się do alergenów. Opisano także dwa incydenty dotyczące zdrowia publicznego. Jeden z nich to wycofanie kilku partii surowych produktów z kurczaka z powodu możliwego zakażenia Salmonellą Typhimurium. Drugi natomiast to wycofanie importowanej mrożonej żywności pochodzenia zwierzęcego z powodu braku identyfikowalności. Podkreślono także ważną rolę członków zespołu FSS, szczególnie mikrobiologów, którzy zapewnili wsparcie techniczne podczas incydentu z Salmonellą Typhimurium, a także podczas wybuchu epidemii Clostridium botulinium we Francji podczas Pucharu Świata w Rugby 2023.

Założenia na przyszłość

Istnieje wiele wyzwań zewnętrznych, które wpływają na bezpieczeństwo żywności. Autorzy raportu zaliczyli do nich m.in.: możliwe zakłócenia w dostawach z powodu sytuacji na Bliskim Wschodzie oraz spowodowanych wojną na Ukrainie. Wymieniono także rozbieżności regulacyjne po Brexicie, nacisk na zrównoważony rozwój środowiska oraz jego często niezamierzone konsekwencje dla bezpieczeństwa żywności. Jak zauważa dyrektor generalny FSAI, Pamela Byrne, przekształceniu uległ również system zarządzania bezpieczeństwem. Zarządzanie na poziomie lokalnym poprzez poszczególne agencje państwowe zastąpiono bardziej spójnym i mniej rozdrobnionym systemem. W raporcie podkreślono rolę rozwoju krajowych systemów kontroli w celu m.in. nadążenia za pojawiającymi się zagrożeniami, nowymi składnikami żywności i systemami produkcji oraz lepszemu spełnianiu wyższych oczekiwań konsumentów.

W maju odbyło się także spotkanie International Heads of Food Agencies Forum (IHFAF), podczas którego omówiono sposoby jakimi najlepiej przygotować się na kryzysy i zarządzanie incydentami związanymi z bezpieczeństwem w coraz bardziej złożonym globalnym systemie żywnościowym. Udział wzięło 17 agencji regulacyjnych z różnych krajów oraz urzędnicy WHO i Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa. Tegoroczna edycja 2024 odbyła się natomiast w Singapurze.

W 2023 roku Irlandzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (FSAI) zawarł także umowę o poufności z amerykańską Agencją ds. Żywności i Leków (FDA), w związku z czym w lipcu tego samego roku FDA przeprowadziła inspekcję 5 przedsiębiorstw spożywczych w Irlandii.

Źródło: https://www.fsai.ie/publications/fsai-annual-report-2023

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.