Etykiety żywieniowe w Brazylii: Orzeczenie sądowe zmienia zasady przejściowe

Od 2020 r. firmy produkujące żywność z niecierpliwością czekają na wdrożenie nowych przepisów dotyczących etykietowania produktów, które ostatecznie weszły w życie 9 października 2023 r., czyli ostatnim terminie wyznaczonym dla zgodności opakowań. Wiadomości te były szeroko rozpowszechniane w tamtym czasie, a głównymi zmianami narzuconymi przez Narodową Agencję Nadzoru Zdrowia (ANVISA) w odniesieniu do etykiet pakowanych produktów spożywczych w przypadku braku  obecności konsumenta, zgodnie z rezolucją RDC nr 429, DATED OCTOBER 8, 2020 oraz W nr 75, DATED PACTOBER 8, 2020, były:

1. Etykietowanie żywieniowe Front-of-Pack

Nowością RDC 429/2020 jest zastosowanie symbolu szkła powiększającego na żywności pakowanej pod nieobecność konsumenta. Celem etykiety żywieniowej przedniej części opakowania jest informowanie konsumentów o wysokiej zawartości trzech składników odżywczych: cukrów dodanych, tłuszczy nasyconych i sodu. Symbol opracowany przez ANVISA jest wzorem szkła powiększającego i powinien być stosowany na głównym panelu opakowania i na górze, ponieważ jest to obszar pozostający w polu widzenia konsumenta. Etykiety żywieniowe z przodu opakowania należy stosować zawsze, gdy wartości składników odżywczych są równe lub przekraczają wartości graniczne przedstawione w poniższej tabeli:

2. Kryteria czytelności tabeli informacji żywieniowej

Tabela informacji o wartościach odżywczych, znana brazylijskim konsumentom, uległa znaczącym zmianom. Czytelność tabeli została zmieniona, aby ułatwić konsumentom zrozumienie, a tabela zawiera teraz czarne litery na białym tle z określonymi rozmiarami czcionki i liniami. Kolejną zmianą jest włączenie deklaracji żywieniowych na 100 g lub 100 ml i na porcję żywności, aby ułatwić konsumentom porównywanie produktów. W tabeli należy również uwzględnić liczbę porcji. Ponadto tabela musi znajdować się blisko listy składników i na ciągłej powierzchni. Aby spełnić wymóg czytelności, tabela nie może być stosowana w obszarach zakrytych, zdeformowanych miejscach lub miejscach trudno widocznych.

3. Zmiany w oświadczeniach żywieniowych

Oświadczenia żywieniowe na pakowanych etykietach żywności pozostają dobrowolne. Wprowadzone zmiany miały na celu uniknięcie sprzeczności z etykietami z przodu opakowania. W związku z tym, gdy żywność jest etykietowana za pomocą symbolu szkła powiększającego, nie można umieszczać oświadczeń żywieniowych w górnej części panelu głównego, aby uniknąć konkurowania o uwagę konsumenta i przyćmiania przedniej części opakowania. Produkt nie może również zawierać oświadczeń żywieniowych na temat składnika odżywczego podkreślonego przez szkło powiększające. Na przykład, jeśli żywność jest bogata w tłuszcze nasycone, oświadczenia o całkowitych tłuszczach nie są dozwolone.

Rozporządzenia RDC 429/2020 i IN 75/2020 zostały opublikowane 9 października 2020 r. i weszły w życie 9 października 2022 r. W przypadku produktów już wprowadzonych do obrotu przed wejściem w życie rozporządzenia termin wdrożenia został przedłużony do 9 października 2023 r. 

Ostatnie orzeczenie sądu może zmienić przepisy przejściowe dotyczące usuwania starych opakowań.

Kiedy wszyscy czekali na ostateczny termin dostosowania produktów spożywczych do nowego modelu etykietowania, ANVISA postanowiła zezwolić przedsiębiorstwom na zużycie zapasów opakowań wciąż zawierających etykiety zgodnie ze starymi zasadami, ale zakazała nabywania nowych opakowań, które nie były zgodne z przepisami rezolucji 429/2020.

Dzięki tej decyzji przedsiębiorstwa zyskałyby czas na wyczerpanie ilości opakowań, które według przedstawicieli branży zostały zakupione dawno temu, ale pozostały w magazynie ze względu na spadek sprzedaży w okresie pandemii COVID-19. Argument ten, wraz ze stratami finansowymi poniesionymi podczas pandemii, miał wpływ na Agencję Regulacyjną, która następnie wydała rezolucję 819/2023 w dniu 9 października, zezwalającą na współistnienie opakowań ze starymi i nowymi etykietami do października 2024 r.

Jednak w oczach podmiotu działającego na rzecz konsumentów manewr ten przyniósłby korzyści jedynie producentom żywności, ponieważ konsumenci byliby narażeni na różne informacje dotyczące tego samego produktu, podczas gdy nowe przepisy już obowiązywały i stanowiłyby dla konsumenta zaletę pod względem jakości informacji, umożliwiając bardziej świadomy wybór produktu.

Podmiot ten podjął decyzję o skierowaniu sprawy do sądu, a decyzją sędziego federalnego państwa São Paulo uchwała 819/2023 została zawieszona za naruszenie jednej z najbardziej podstawowych zasad stosunków konsumenckich: prawa do wyczerpujących informacji.

W związku z tym od zeszłego tygodnia producenci żywności są zobowiązani do umieszczania naklejek zawierających etykiety zgodne z rezolucją 429/2020. Środek ten, choć tymczasowy, pociąga za sobą dodatkowe koszty dla producentów i eksporterów, którzy chcą wprowadzić swoje produkty na rynek brazylijski, ale którzy nie mają jeszcze wydrukowanych opakowań zgodnie z nowymi przepisami obowiązującymi od października 2023 r.

Należy zauważyć, że orzeczenie sądowe może zostać ponownie wydane w dowolnym momencie po ponownym rozpatrzeniu przez sędziego lub po przeanalizowaniu odwołania, które może zostać wniesione przez właściwy organ regulacyjny.

Jest to spór, który dopiero się zaczyna i konieczne będzie oczekiwanie na potwierdzenie lub zmianę decyzji, która sprawiła, że rezolucja 819/2023 stała się nieskuteczna, mimo że zasada ta ma charakter tymczasowy i obowiązuje tylko do października przyszłego roku.

Tłumaczenie i opracowanie materiału: Magdalena Wolska