Jak wypadł polski system kontroli produktów rybołówstwa podczas audytu DG Sante?

Między 27 maja a 12 czerwca 2024 r. służby DG Sante przeprowadziły w Polsce audyt mający na celu ocenę systemu kontroli produktów rybołówstwa w naszym kraju. Jak zauważono, system monitorowania bezpieczeństwa produktów rybnych w Polsce jest solidny, jednak pewne problemy związane ze szkoleniami i pobieraniem próbek na obecność Listerii osłabiają jego skuteczność.

Jakie aspekty wymagają poprawy?

Kontrolerzy DG Sante w opublikowanym raporcie z przeprowadzonego audytu poinformowali, że opracowany przez Polskę system kontroli jest kompleksowy, obejmuje cały łańcuch produkcji rybnej oraz w większości przypadków jest dobrze wdrożony i skuteczny.

Wykryto jednak pewne nieprawidłowości, które odnosiły się do:

- niedociągnięć w zakresie bezpieczeństwa żywności w gospodarstwach akwakultury,

- braków w szkoleniu lekarzy weterynarii i urzędników oceniających plan pobierania próbek środowiskowych przez przedsiębiorstwa spożywcze pod kątem obecności Listeria monocytogenes,

- zarządzania surowcami z niektórych stref połowowych na Morzu Bałtyckim o wysokim poziomie zanieczyszczenia środowiskowego.

Konkretne przykłady

Od 2020 r. członkowie sieci RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach) zgłosili 42 powiadomienia odnośnie produktów rybnych przetwarzanych w Polsce. Odnotowano 32 przypadki występowania Listerii monocytogenes, przy czym liczba ta spadła z 16 zgłoszeń w 2021 r. do trzech w 2023 r. Stwierdzono także jedną niezgodność z przepisami dotyczącymi kadmu i ołowiu w analizie przeprowadzonej w 2023 r.

Zespół audytowy DG Sante podczas wizyt w zakładach zajmujących się produktami rybnymi odnotował natomiast niedociągnięcia, których nie wykryto podczas kontroli urzędowych. Dotyczyły one m.in. nieprzestrzegania wymogów dotyczących prawidłowego rozmrażania surowca wrażliwego na histaminę przed wędzeniem w jednym z zakładów. Ryby te rozmrażano bowiem w temperaturze otoczenia. W analizach HACCP i specyfikacjach surowca nie uwzględniono także zagrożenia związanego z dioksynami.

W innym zakładzie, zajmującym się produkcją surowego łososia, pobieranie próbek środowiskowych w celu wykrycia Listeria monocytogenes nie było zgodne z wytycznymi EURL dotyczącymi pobierania próbek z obszaru przetwarzania żywności i sprzętu. Próbki pobierano przed produkcją, na czystych powierzchniach mających kontakt z żywnością, a nie podczas przetwarzania. Jak twierdził operator, łosoś ten nie jest produktem gotowym do spożycia (RTE) i wymagał dalszego przygotowania po zakupie, jednak co najmniej jeden klient zajmujący się produkcją produktów rybnych RTE wykorzystywał tego łososia jako surowiec.

Zalecenia z poprzedniego audytu

Ostatni przeprowadzony audyt naszego krajowego systemu monitorowania bezpieczeństwa produktów rybnych miał miejsce w 2020 r. W raporcie z tej kontroli opisano m.in. sposób w jaki przedsiębiorstwa mogą przechowywać zamrożone produkty przez okres do 3 miesięcy w temperaturze powyżej - 18℃. Praktyka ta nazywana jest procesem tężenia (usztywniania) i została uwzględniona jako niezbędny etap technologiczny w produkcji niektórych produktów z wędzonego łososia (krojenie na plastry). Jak wykazano, od czasu ostatniego audytu, operatorzy dostosowali swoje obiekty, proces roboczy oraz system HACCP, a sam proces tężenia (usztywniania) nie przekraczał 92 godzin zgodnie z wymogami.

Źródła: https://ec.europa.eu/food/audits-analysis/country/profile/details/PL

https://www.foodsafetynews.com/2025/03/audit-of-polish-fish-checks-highlights-areas-for-improvement/

Zespół FoodFakty na bieżąco prowadzi monitoring zafałszowań żywności, suplementów diety i opakowań w bazie Probase 360. Klienci bazy codziennie otrzymują alert o produktach zafałszowanych i mogą niezwłocznie podejmować działania prewencyjne oraz korzystać z modułu analitycznego bazy.

Dowiedz się więcej o Strefie Managera i narzędziach ProBase 360.