Modele analizy podatności na zafałszowania żywności – Raport miesięczny Food Fraud Risk

Zafałszowania poza ogromnym negatywnym ekonomicznym wpływem na sektor spożywczy, wprowadzają zupełnie nowy, w ogromnym zakresie niekontrolowany, poziom zagrożenia zdrowotnego konsumentów. Cały łańcuch fałszowania żywności z definicji jest poza kontrolą i jedyną skuteczną obroną jest analiza tych zagrożeń i podatności na zafałszowania połączone z działaniami na poziomie każdego prawdziwego producenta.

Metody i sposoby dokumentowania analizy podatności na zafałszowania. Jakie są wytyczne?

Większość wspomnianych już standardów jakości rodziny GFSI (w tym IFS oraz BRC), które są najbardziej popularne w Polsce i UE, zawiera zapisy obligujące firmy do certyfikowania na zgodność z tymi standardami do wdrożenia analizy zagrożeń i środków kontroli zapobiegających zafałszowaniom. Właściciele tych standardów wydali dedykowane przewodniki i cały czas pracują nad ich doskonaleniem, poniżej przykłady:

Standard IFS (ważna uwaga: FoodFakty.pl były inicjatorem i organizatorem przygotowania polskiej wersji przewodnika)

Standard BRC

Standard FSSC

Ale poza wytycznymi i przewodnikami rodziny standardów GFSI jest również wiele innych uznanych organizacji oraz firm publikujących bardzo wartościowe przewodniki, w tym na przykład: FoodIntegrity handbook, Nestle, USP i SSAFE.

Wszystkie te standardy i przewodniki dostarczają rzetelnych rekomendacji, ale ostateczna decyzja co do sposobu i formy analizy pozostaje do wyboru przez producenta. Oczekiwaniem jest jedynie skuteczność takiej analizy i jej rzetelność, przede wszystkim to organizacja powinna być przekonana co do przyjętej formuły.

Z punktu widzenia regulacji prawnych bardziej zaawansowany jest rynek amerykański, gdzie regulacje narzucają już obowiązek przeprowadzania analiz, patrz tutaj. Regulacje te pozostawiają również dużą dowolność stosowanych metod analizy. Na rodzimym rynku UE nie ma na razie wytycznych prawnych, a potrzeba wprowadzania analiz wynika z oczekiwań standardów IFS, BRC i FSSC.

Jaki elementy na pewno trzeba wziąć pod uwagę w analizie?

Poniższa lista nie wyczerpuje wszystkich możliwych i zalecanych w dostępnych przewodnikach elementów analiz podatności na zafałszowania, ale trudno sobie wyobrazić, że może zabraknąć tych elementów w rzetelnej analizie. Ogólnie elementy analizy można podzielić na te związane z samym produktem, surowcem, jego charakterystyką, ceną, występowaniem, technologią oraz elementy analizy przypisane konkretnemu dostawcy danego surowca.

Elementy związane z produktem

Grupa czynników wpływających na prawdopodobieństwo wystąpienia oszustwa:

• historia oszustw danego produktu, surowca (liczba, charakter i częstotliwość oszustw, nowe zafałszowania, trendy);
• czynniki ekonomiczne (motywacja ekonomiczna oszustwa);
• łatwość dokonania oszustwa (w tym np. formaty opakowań, fizyczne właściwości produktu – ciecz, cząstki stałe, proszek).

Grupa czynników wpływających na prawdopodobieństwo szybkiego wykrycia oszustwa:

• złożoność łańcucha dostaw (obecność pośredników?);
• obecnie stosowane środki kontroli do wykrywania oszustwa (np. jak często przeprowadza się badanie, kto bada, jaką metodą, a może tylko audyt, kontrola wizualna na wejściu surowca?).

Elementy związane z dostawcą:

• stabilność ekonomiczna
• historia przedsiębiorstwa
• relacje handlowe i techniczne
• realizacja zgodności technicznej
• kraj w jakim funkcjonuje dostawca

Dodatkowo elementem obowiązkowym jest zaproponowanie skutecznych środków kontroli odpowiadających na indywidualne, konkretnie analizowane przypadki, w tym:

• Znajomość metodyk analitycznych i zalecenia ich stosowania
• Rodzaje środków kontrolnych z przykładami zastosowań
• Schematy podejmowania decyzji

Na jakie potrzeby odpowiada baza on-line Probase360 oraz miesięczne raporty Food Fraud Risk?

1. Historia oszustw danego produktu (liczba, charakter i częstotliwość oszustw, nowe zafałszowania, trendy)

Celem projektu Probase360 FoodFraud Scan jest codzienne monitorowanie całego świata pod kątem nowo pojawiających się przypadków zafałszowań. Informację czerpiemy z ponad 100 wiarygodnych źródeł, głównie portali urzędowych różnych krajów i organizacji skoncentrowanych na walce z zafałszowaniami. Od startu projektu w styczniu 2018 r. zgromadziliśmy już informacje o blisko 2000 przypadków. Według naszej wiedzy jest to o wiele dokładniejsza baza niż większość angielskojęzycznych baz. Wszystkie przypadki tłumaczymy na język polski, poddajemy analizie i kwalifikacji, która następnie znakomicie ułatwia i skraca Państwa pracę. Cena za jaką udostępniamy bazę on-line to ułamek kosztu pracy jaką firma musiałaby wykonać, chcąc zebrać podobne dane; nie wspominając o ich analizie, dokumentacji i łatwości wykorzystania.

Standardy jakości narzucają na dostawców analizę podatności na zafałszowania surowców, a nie gotowych produktów. A to właśnie gotowe produkty są na ogół wykrywane na rynku jako zafałszowania. Dlatego w ramach projektu Probase360 każdy przypadek stwierdzonego zafałszowania produktu finalnego jest analizowany i dodatkowo w bazie wprowadzane są informacje o wszystkich wskazanych w każdym takim przypadku składnikach, które zostały w danym produkcie zafałszowane. Umożliwia to na podwójną analizę przez Producenta:

1. a) najpierw od strony produktów, i zapoznanie się z różnorodnością składników, które w takich produktach zostały zafałszowane,
2. b) od strony składników, surowców.
3. Złożoność łańcucha dostaw (obecność pośredników?)

 Większość skatalogowanych w naszej bazie przypadków zafałszowań posiada szerszy opis sytuacji, każdorazowo z linkiem do źródła. Opisy przypadków dają szerszy kontekst struktury i organizacji przestępczej, ścieżki produktów, metody wykrycia itp. Dodatkowo w raportach miesięcznych przedstawiamy szczegółowo kilka wybranych, szczególnie interesujących przypadków zafałszowań.

3. Kraj w jakim funkcjonuje dostawca

Wszystkie przypadki w bazie i raportach mają określony kraj pochodzenia i kraj wykrycia, można przez to bardzo łatwo i precyzyjnie określić ryzyko w konkretnym przypadku danego surowca czy produktu lub całościowo dla danego kraju, na przykład nie tylko w trakcie analizy zafałszowań, ale również przy wyborze źródeł zaopatrzenia.

4. Znajomość metodyk analitycznych i zalecenia ich stosowania

Baza nie podaje rekomendacji analitycznych indywidualnie dla każdego składnika, niemniej dostarczamy Państwu w formie dodatkowych bezpłatnych suplementów wytyczne i listy analiz metodykami ISO, jak również wytyczne i najnowsze metodyki badań przygotowane przez naszych partnerów merytorycznych.

5. Przeanalizowane listy rekomendowanych środków kontrolnych z przykładami zastosowań, gotowe do wykorzystania przez firmę

Jesteśmy w trakcie opracowywania na bazie uznanych źródeł i opracowań listy rekomendowanych, wystandaryzowanych środków kontroli. Z pewnością takie gotowe listy uproszczą ten etap analizy ryzyka zafałszowań. Listy te będą dodatkami bonusowymi dla stałych klientów.

Zaproszenie do zakupu raportów i bazy on-line

Zapraszamy do zapoznania się z bezpłatnym przykładowym raportem

oraz krótkim filmem opisującym działanie bazy on-line oraz oczywiście zakupu wybranej formy.

Raport jest częścią abonamentu bazy on-line, ale może stanowić osobne jednorazowe opracowanie. Polecamy również formę dostępu do bazy na 2 lub 4 tygodnie, co może być interesującą formą dla firm dokonujących przeglądu systemów w trybie 1 lub 2 razy w roku. Taka forma nie dostarcza funkcji alertu, ale może być wystarczającą formą dla mniejszych organizacji.

Rekomendowana lista konsultantów

Na stałe współpracujemy z kilkoma firmami i niezależnymi konsultantami, z przyjemnością zarekomendujemy odpowiednie rozwiązanie wsparcia konsultacyjnego lub szkoleniowego, dla firm które są zainteresowane taką usługą.