Obecność pestycydów w żywności w UE rośnie – wskazuje raport PAN Europe

Państwa członkowskie UE od 2011 r. są prawnie zobowiązane do wycofania 55 pestycydów, które zostały uznane za szczególnie szkodliwe. Jednak w ciągu ostatnich dziesięciu lat ich obecność w żywności dramatycznie wzrosła, co pokazuje raport opublikowany przez Pesticide Action Network - instytucję zrzeszającą organizacje działające na rzecz zrównoważonego rolnictwa.

Raport pokazuje, że państwa członkowskie nie egzekwują prawa kosztem ochrony konsumentów. PAN Europe i organizacje członkowskie wzywają do bezpośredniego zakazu stosowania 12 najbardziej toksycznych pestycydów i całkowitego wyeliminowania wszystkich 55 bardzo szkodliwych pestycydów do 2030 roku.

Zwiększone użycie pestycydów jest też niezgodne z założeniami strategii „od pola do stołu”

W 2009 r. rozporządzenie (WE) nr 1107/2009 wprowadziło nową kategorię substancji czynnych, tzw. kandydaci do substytucji. Przepis ten miał na celu zidentyfikowanie najbardziej szkodliwych zatwierdzonych substancji czynnych dla ludzi i środowiska oraz zastąpienie ich mniej szkodliwymi chemicznymi i niechemicznymi alternatywami, aby ostatecznie doprowadzić do ich wycofania.

Ponieważ substancje te są tak toksyczne, rozporządzenie (WE) nr 1107/2009 reguluje je bardziej rygorystycznie niż inne substancje czynne. Ich okres zatwierdzenia w UE jest ograniczony do 7 lat (w porównaniu do 15 lat w przypadku innych pestycydów), a państwa członkowskie są prawnie zobowiązane do preferowania mniej szkodliwych alternatyw, gdy składany jest wniosek o środek ochrony roślin zawierający substancję nadającą się do zastąpienia. Ta zasada substytucji ma na celu dostosowanie i całkowite wycofanie tych najbardziej szkodliwych pestycydów. Państwom członkowskim UE nie tylko nie udało się osiągnąć tego celu, ale europejska żywność jest coraz bardziej zanieczyszczona tymi najbardziej szkodliwymi pestycydami.

Często żywność zawiera wiele pozostałości dwóch lub więcej pestycydów w tym samym czasie. To wyraźnie pokazuje, że zasady zastępowania nigdy nie zostały wdrożone przez państwa członkowskie i że nie wywiązały się z obowiązku ochrony konsumentów.

Przejście UE na zrównoważony system żywnościowy nie może zostać osiągnięte, dopóki najbardziej niebezpieczne pestycydy nie zostaną całkowicie wyeliminowane zarówno z systemu produkcji, jak i konsumpcji, co jest obowiązkiem prawnym od 2011 r.

Co pokazał raport?

W sumie w analizie trendu dla lat 2011-2019 uwzględniono 97 170 próbek owoców. Wykres pokazuje, że ogólnie rzecz biorąc, istnieje zauważalna tendencja wzrostowa w zakresie pozostałości substancji, które miały zostać wycofane w popularnych owocach produkowanych w Europie. Począwszy od poziomu zanieczyszczenia wynoszącego 18% w 2011 r, wzrósł o 11 punktów procentowych do 29% w 2019 roku. A ich użycie wzrosło szczególnie do produkcji następujących owoców: kiwi, wiśni, czereśni, jabłek, gruszek i brzoskwiń.

Pozostałości najbardziej toksycznych pestycydów wykryto w jednej trzeciej jabłek i aż połowie borówek. Poziom skażenia tymi substancjami w owocach kiwi wzrósł z 4% w 2011 r. do 32% w 2019 r., a w czereśniach - z 22% do 50%. W ostatnim roku badania najgorzej wypadły jagody (51%), brzoskwinie (45%), truskawki (38%) i morele (35%), a z warzyw: seler naciowy (50%), seler zwykły (%) i jarmuż (31%).

Według danych Eurostatu w ostatnich latach jabłka były głównym owocem produkowanym w UE, a w 1/3 tych owoców wykryto pozostałości pestycydów

Jabłka były głównym owocem produkowanym w UE zarówno pod względem wartości produkcji (około jednej piątej ogólnej produkcji owoców), jak i wielkości zbiorów (29% ogólnej produkcji owoców). W 2019 r. państwa członkowskie, które wyprodukowały jabłka o najwyższym poziomie zanieczyszczeń są Holandia, Portugalia, Słowenia i Belgia, a Polska znalazła się na miejscu 8.

Mieszanie środków ochrony roślin – duży problem

Podczas gdy w 2011 roku 6,4% owoców było zanieczyszczonych przynajmniej dwoma z tych najbardziej toksycznych pestycydów, to już w 2019 roku liczba ta wzrosła do 10,2% - ponad jedna trzecia (10,21%) skażonych owoców zawierała koktajl (co najmniej dwa) z najgroźniejszych pestycydów. Wyniki dla warzyw są mniej znaczące niż dla owoców, ale są proporcjonalne do poziomu skażenia warzyw, który jest również niższy niż w przypadku owoców. Podczas gdy w 2011 roku 2,2% warzyw było zanieczyszczonych co najmniej dwoma pestycydami, to w 2019 roku liczba ta wzrosła do 3,1%. Najbardziej niebezpieczne pestycydy już same w sobie budzą poważne obawy o zdrowie, ale łączne narażenie na kilka z nich wywołuje szkodliwe efekty kumulacyjne i synergiczne, w stopniu i zakresie, który pozostaje częściowo nieznany.

Pełna treść raportu – Forbidden fruit

Źródło: https://www.pan-europe.info/