Pestycydy w żywności – EFSA opublikowała najnowsze dane

Zgodnie z prawodawstwem UE (art. 32 rozporządzenia (WE) nr 396/2005) EFSA opublikowała roczne sprawozdanie, w którym prezentuje wyniki badań poziomów pozostałości pestycydów w żywności na rynku europejskim. Niniejsze sprawozdanie jest oparte na danych z oficjalnych krajowych działań kontrolnych przeprowadzonych przez państwa członkowskie UE, Islandię i Norwegię, i zawiera podzbiór danych z programu kontroli koordynowanego przez UE, w którym stosuje się strategię losowego pobierania próbek.

W 2019 r. przeanalizowano łącznie 96 302 próbek, z czego 96,1% mieściło się w prawnie dozwolonych poziomach. W podzbiorze 12 579 próbek przeanalizowanych w ramach skoordynowanego programu kontroli UE (EUCP) 98% mieściło się w granicach prawnych.

Przebieg badania

Aby ocenić ostre i przewlekłe zagrożenie dla zdrowia konsumentów, oszacowano narażenie dietetyczne na pozostałości pestycydów i porównano je z wartościami orientacyjnymi opartymi na zdrowiu. Wyniki sugerują, że poziomy pozostałości w analizowanych produktach żywnościowych prawdopodobnie nie będą stwarzać jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Zaproponowano jednak szereg zaleceń w celu zwiększenia skuteczności europejskich systemów kontroli, a tym samym dalszego zapewniania wysokiego poziomu ochrony konsumentów w całej UE.

EUCP przeanalizował próbki pobrane losowo z 12 produktów spożywczych - jabłek, kapusty głowiastej, sałaty, brzoskwiń, szpinaku, truskawek, pomidorów, owsa, jęczmienia, wina (czerwonego i białego), mleka krowiego i tłuszczu wieprzowego.

W przeanalizowanych próbkach stwierdzono, że:

• 6674 lub 53% nie zawiera mierzalnych poziomów pozostałości
• 5664 lub 45% zawierało jedną lub więcej pozostałości w stężeniach poniżej lub równych dozwolonym poziomom
• 241 lub 2% zawierało pozostałości przekraczające ustawowe maksimum, z czego 1% doprowadziło do podjęcia działań prawnych

Skoordynowany program obejmuje podobne koszyki produktów w trzyletniej rotacji, co oznacza, że można zidentyfikować tendencje wzrostowe lub spadkowe dla określonych towarów. Zatem w porównaniu z 2016 r. wskaźnik przekroczenia spadł w przypadku brzoskwiń (z 1,9% do 1,5%), sałaty (2,4% do 1,8%), jabłek (2,7% do 2,1%) i pomidorów (2,6% do 1,7%).

Przekroczenia wzrosły w przypadku truskawek (1,8–3,3%), kapusty głowiastej (1,1–1,9%), winogron (0,4–0,9%) i tłuszczu wieprzowego (0,1–0,3%). Podobnie jak w 2016 r. nie stwierdzono przekroczeń w mleku krowim.

Jak na tle UE wypadła w badaniu Polska?

Oprócz zharmonizowanych, porównywalnych danych zebranych w ramach skoordynowanego programu, roczne sprawozdanie EFSA obejmuje również dane zebrane w ramach krajowych działań kontrolnych prowadzonych przez poszczególne państwa członkowskie UE, Norwegię i Islandię.

Krajowe programy kontroli opierają się na ryzyku i są ukierunkowane na produkty, które mogą zawierać pozostałości pestycydów lub w przypadku których wykryto naruszenia prawa w poprzednich latach. Programy te dostarczają ważnych informacji osobom zarządzającym ryzykiem, ale - w przeciwieństwie do danych z EUCP - nie zapewniają statystycznie reprezentatywnego obrazu poziomów pozostałości, których można by się spodziewać w żywności na półkach w sklepach w całej Europie.

EFSA przeprowadził ocenę ryzyka żywieniowego w ramach analizy wyników. Sugerowało to, że towary spożywcze analizowane w 2019 r. prawdopodobnie nie będą stanowić zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Zaproponowano jednak szereg zaleceń w celu zwiększenia skuteczności europejskich systemów kontroli, a tym samym dalszego zapewniania wysokiego poziomu ochrony konsumentów.

Spośród 96 tysięcy przebadanych próbek, 2584 pochodziło z Polski. W sumie w 2,3 proc. spośród wszystkich próbek wykryto przekroczone normy ilości pestycydów. Polska uplasowała się na niechlubnym 3. miejscu - dopuszczalny poziom pestycydów został przekroczony w 5,7 proc. wszystkich badanych polskich próbek. Przed nami były tylko Cypr (11,3 proc.) oraz Malta (19 proc.).

W 46,9 proc. polskich próbek ilości pestycydów były śladowe. W tej kategorii od Polski gorsze okazały się takie kraje, jak: Portugalia, Grecja, Hiszpania i Belgia. W pozostałych 47,4 proc. nie wykryto żadnych śladów pestycydów.

>>Pobierz roczne sprawozdanie EFSA za 2019 r.<<

Źródło: https://www.efsa.europa.eu/en/news/pesticides-food-latest-figures-published