20 maja br. Komisja Europejska opublikowała stanowisko dotyczące oceny skuteczności regulacji profili składników odżywczych oraz oświadczeń dla składników roślinnych. Rozważając opcje dla listy pending KE skłania się ku opcji dogodniejszej dla firm, czyli uwzględnieniu tradycyjnego przeznaczenia w ocenie uzasadnień oświadczeń zdrowotnych.

WPROWADZENIE

Ponad 2000 treści dotyczących wpływu spożycia składników roślinnych (lub ich preparatów) na zdrowie jest od kilku lat na liście oczekującej rozpatrzenie przez EFSA i KE (z ang. on-hold list, pending list). Celowo w poprzednim zdaniu zostało użyte słowo „treści” a nie „oświadczenia zdrowotne”, ponieważ nie wszystkie treści znajdujące się na tej liście są oświadczeniami zdrowotnymi w rozumieniu Rozporządzenia 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywości. Jeśli dana treść spełnia określone w przepisach wymagania może być stosowana w oznakowaniu, reklamie i prezentacji żywności w okresie przejściowym, który trwa już ponad 8 lat (!)

Rozporządzenie 1924/2006 zarówno bez profili jak i pełnego wykazu oświadczeń nie spełnia swoich głównych funkcji. KE przyznaje, że aktualny stan ogranicza innowacje w sektorze, nie daje pewności prawnej, a przede wszystkim może nie chronić w wystarczającym stopniu konsumentów, ponieważ umożliwia stosowanie treści odnoszących się do wpływu spożycia składników na zdrowie, które nie są ocenione i zweryfikowane.

Problem, z którym wiele firm spotyka się w codziennej działalności to brak harmonizacji na poziomie unijnym w zakresie stosowania oświadczeń dla składników roślinnych co realnie utrudnia swobodny przepływ towarów. Dzieje się tak ze względu na fakt, że niektóre państwa członkowskie mają różne wymagania w zakresie zamieszczania ostrzeżeń lub nawet lub ograniczenia dotyczące stosowania niektórych substancji roślinnych w żywności.

Stanowisko Komisji pokazuje kierunek przyszłych (niezbędnych) zmian legislacyjnych, a tym samym losy listy pending. KE ostrożnie wskazuje na konieczność wprowadzenia zharmonizowanych ram prawnych UE dotyczących stosowania substancji roślinnych jako składników żywności z uwzględnieniem komunikowania ich właściwości w postaci oświadczeń. Zharmonizowane ramy prawne oznaczają również uwzględnienie regulacji dotyczących tradycyjnych ziołowych produktów leczniczych. Komisja stoi na stanowisku, że pozytywna lub negatywna lista składników roślinnych na poziomie UE przyniosłaby wiele korzyści w zakresie wprowadzania do obrotu i sprzedaży żywności zawierającej substancje roślinne.

ZNACZENIE DLA FIRM

Stanowisko KE nie ma mocy prawnej, ale pokazuje, że skłania się ona do opcji zmiany przepisów na poziomie unijnym co oznacza dalsze trwanie aktualnego stanu i zasad korzystania z listy pending do czasu przyjęcia nowych przepisów. Taki stan może potrwać kilka lat.

Inną opcją rozważną przez Komisję było zakończenie prac nad listą pending w oparciu o dotychczasowe podejście EFSA (czyli bez uwzględnia dowodów o charakterze tradycyjnego stosowania), co mogłoby się zakończyć bardzo szybkim wpisaniem oświadczeń dla składników roślinnych na listę oświadczeń odrzuconych i uniemożliwiłoby stosowanie ich. 

Należy podkreślić, że stosowanie treści z listy pending opiera się na zasadach określonych w przepisach prawa żywnościowego przede wszystkim w rozporządzeniach 1924/2006 oraz 1169/2011. Sam fakt, że treść znajduje się na liście nie oznacza automatycznie możliwości jej stosowania. Bazując na wieloletniej analizie treści z listy pending, tego jak są sformułowane, jakie przypisuje się im warunki stosowania, czy jakie mają uzasadnienia naukowe można stwierdzić, że wiele z tych treści nie spełnia wymagań określonych w przepisach, tym samym nie powinny one być stosowane.

Bez względu na prace nad listą pending cały czas istnieje opcja złożenia nowego wniosku o autoryzację oświadczenia zdrowotnego dotyczącego składników roślinnych lub ich preparatów. W ramach takiego wniosków można zastrzec dane naukowe uzasadniające stosowanie oświadczenia, co w konsekwencji umożliwia uzyskanie wyłączności na stosowanie tego oświadczenia i tym samym zbudowanie znaczącej przewagi nad konkurencją.

Jeśli mają Państwo pytania dotyczące zasad stosowania oświadczeń na etykiecie lub w reklamie oraz procedury autoryzacji nowych oświadczeń prosimy o maila: izabela.tanska@igifc.pl